سرویس تجسمی هنرآنلاین: دومین نمایشگاه گروهی "رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران" در گالری پردیس ملت به نمایش آثاری از 37 هنرمند اختصاص دارد و آنچه به نمایش درآمده است نمونه‌های متنوعی در زمینه نقاشی، مجسمه، ویدئوآرت، عکس و چیدمان را شامل می‌شود. همانطور که از نام نمایشگاه پیداست، این مجموعه قصد دارد رویکردها، گرایش‌ها و تجربه‌های هنری نسل جدید هنرمندان ایران را نشان دهد و فرصتی برای بررسی این گرایشات را فراهم کند.
در این مجموعه آثاری از مژده اتراک، سارا اشرفی، آزاده اعتباریان، شاه‌پری بهزادی، آرمین پورفهیمی، شیدا حسن‌پور، مریم حسین‌خانی، عاطفه خاص، یکتا درویش، مهشید رحیم‌تبریزی، سارا روحی‌صفت، سپیده سحر، فرح سلطانی، سارا سهیلی‌فر، مهدی شاهزاده، عرفان شهیاد، عرفانه صمصام‌شریعت، احسان ضیائی، مریم عاشوری، کیوان عسگری، آساره عکاشه، ندا غیوری، شیما فریدنی، نغمه فکورزاده، الهام فاطمی، زهرا قیاسی، ماتیسا کازرونی، بهنام کامرانی، متین کیامرزی، بهداد لاهوتی، فرشته محسنی، مانلی منوچهری، معصومه مهتدی، ونوش میر حسینی، هدا نجفی، سپیده نوری و الهام یزدانیان به نمایش درآمده است.
فرناز محمدی کیوریتور این نمایشگاه در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره شکل‌گیری نخستین نمایشگاه رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران گفت: این نمایشگاه را سال گذشته در ادامه نمایشگاه‌هایی مانند جوانان پیشرو، سه نسل هنرمندان و... برگزار کردم و قصد داشتم به فکرهای جدیدتر بها دهم و هنرمندانی که فعالیت مستمر و جدی داشتند را کشف کنم. بر همین اساس اگرچه آثاری از چند نسل هنرمندان در آن نمایشگاه وجود داشت اما تعداد جوانان بیشتر بود.
محمدی ادامه داد: در نمایشگاه سال گذشته فقط آثار نقاشی و مجسمه وجود داشت و جای هنر مفهومی، چیدمان و... خالی بود. در این دوره عکس و چیدمان هم اضافه شد تا مجموعه کامل‌تری شکل بگیرد و این کار کمک کرد به سوی معنایی که قصد داریم از این نمایشگاه دریافت کنیم پیش رویم. حتما باید در آینده جایگاه بیشتری برای هنر جدید در نظر بگیریم چون این شاخه جایگاه مهمی در جهان پیدا کرده است و ما نمی‌توانیم تنها به ارائه چند اثر بسنده کنیم. بنابراین لازم است نمونه‌های متنوع از آثار هنرمندان خلاقی که در این زمینه داریم ارائه شود.
او با اشاره به جای خالی بسیاری از هنرمندان در این مجموعه گفت: در این دوره نسبت به نمایشگاه قبلی آثار بیشتری به نمایش درآمده است. نگاه من به این نمایشگاه یک کار پژوهشی است و بر اساس گنجایش گالری پردیس ملت توانستم تعداد محدودی هنرمند را انتخاب کنم. انتخاب این افراد به این معنا نیست که الگویی تعیین کنیم، اما اگر بخواهیم به هنر معاصر بپردازیم حتما باید نگاهی به این هنرمندان و آثارشان داشته باشیم.
محمدی افزود: با توجه به ظهور هنرمندانی با آثار خاص و متفاوت، باید در طول سال چندین نمایشگاه از این دست در فضاهای بزرگ شهر برگزار شود تا بتوانیم آنها را به مخاطبان معرفی کنیم. شرایط اقتصادی و اجتماعی بر کار هنرمندان نیز تاثیر دارد اما جریان هنر، راه خودش را می‌رود و هنرمند مصمم است هنر خود را محافظت کند و پیش ببرد. امیدوارم من هم بتوانم قدمی بردارم تا این جریان تا حدی به مقصد برسد.
او درباره نام این نمایشگاه گفت: به عناوین زیادی فکر کردم و با دیگران هم در این زمینه مشورت کردم تا در صورت نیاز چیزی به عنوان "رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران" اضافه شود، اما دیدم اصلا جای هیچ تغییری وجود ندارد. قصد من این است که جریان هنر معاصر در شهر خودمان را ببینم و این آثار نمونه‌ای از رویکردها و گرایشات هنرمندان ماست.
محمدی با اشاره به حضور پر رنگ هنرمندان زن در این نمایشگاه گفت: در نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌کنم جریان فعالیت زنان از چشم من پوشیده نمانده و آنها ناخودآگاه حضور پر رنگی در این نمایشگاه‌ها دارند. به نظر من زنان هنرمند یک قشر قوی هستند و با وجود اینکه قصدی در انتخاب تعداد زیادی از آنها ندارم، اما قابل چشم‌پوشی نیستند. در چند سال اخیر طیف زنان هنرمند خیلی خوب می‌درخشند و یکی از خواسته‌های من این است که به این جریان اهمیت بیشتری داده شود.
تجربه‌گرایی در میان هنرمندان کمتر دیده می‌شود
بهنام کامرانی یکی از هنرمندان حاضر در این نمایشگاه است که 4 اثر از او به نمایش گذاشته شده است. او با اشاره به اینکه این آثار از مجموعه "چهره‌ها" انتخاب شده‌اند گفت: این مجموعه با عکاسی موبایلی و استفاده از اپلیکیشن‌های مختلف شکل گرفته است و روی چهره‌ها ایموجی‌های گوناگون دیده می‌شود. این کارها اشاره به هویت معاصر ما دارد که توسط ایموجی‌ها ساخته می‌شود و برای بیان عواطف خود از آنها استفاده می‌کنیم.
او درباره نمایشگاه رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران گفت: نمایشگاه دارای عنوان بزرگی است اما طبیعتا تعداد کمی اثر در یک فضای محدود جا می‌گیرد. من این نمایشگاه را بسیار متنوع دیدم و شاخه‌های مختلف از گرایش‌های هنری در آن دیده می‌شود، اما الزاما همه توانایی‌های جامعه هنری در این نمایشگاه نیست. در این مجموعه سعی شده است گرایش‌های نوینی مانند ویدئو، چیدمان و... هم وجود داشته باشد و از این منظر نسبت به نمایشگاه قبلی گامی به جلو برداشته است.
کامرانی افزود: به خاطر وضعیت اقتصادی و آموزشی کشور ما هنوز رسانه‌های سنتی‌تر مانند نقاشی و مجسمه‌سازی مورد اقبال بیشتری قرار می‌گیرند، بنابراین تعداد بیشتری از هنرمندان در این رشته‌ها فعالیت می‌کنند. اما در سال‌های اخیر به رشته‌های دیگری مانند عکاسی هم توجه شده و آثار بسیار پیشرو در این زمینه خلق می‌شوند. اما واقعیت این است که تجربه‌گرایی در میان هنرمندان و به خصوص جوانان کمتر دیده می‌شود و بیشتر آنها به حاشیه‌های امنی رو می‌آورند که از نظر فروش و اقبال عمومی اثبات شده هستد.
این هنرمند و مدرس هنر ادامه داد: ما با تنوع بسیار زیادی از رویکردهای امروز هنر ایران سر و کار داریم و این جای خوشحالی دارد، چون زمانی که شاخه‌های مختلف هنری را با هم داشته باشیم می‌توانیم از یک تنوع هنری در فرهنگ خود صحبت کنیم و این لازمه هر فرهنگی است. بنابراین باید نهادها و گالری‌هایی وجود داشته باشند که به همه این تجربیات اهمیت بدهند و برای آنها فضای نمایش و ارائه ایجاد کنند.
طبقه‌بندی‌ها شکسته شده است
کیوان عسگری نیز هنرمندی است که با 2 اثر در این نمایشگاه حضور دارد. او با اشاره به اینکه تابلوها با تکنیک ترکیب مواد کار شده و بخشی از مجموعه "در بی‌نهایت خود خواب دیدن" هستند، گفت: برای نقاشی کردن موضوع از پیش تعیین شده‌ای ندارم و فی‌البداهه آغاز به کار می‌کنم. این کار جنبه‌های جدیدی از من را به خودم نشان می‌دهد و ممکن است یک کار بارها تغییر کند تا در نهایت احساس کنم اثر کامل شده است. این شیوه برایم جذاب است چون نمی‌دانم کار به کجا می‌رسد و قرار است کار آبستره یا فیگوراتیو به وجود آید. خط نقش مهمی در آثارم دارد و این شکل رسامی با خط که تبدیل به مجموعه‌ای از نقش و فرم می‌شود برای خودم جذاب است.
او درباره نمایشگاه رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران گفت: با توجه به وسعت گالری، آثاری که نمایش داده می‌شود نمی‌تواند گویای این باشد که در جامعه هنری ایران چه می‌گذرد. با توجه به فردگرایی و بیان فردی که در جهان رونق دارد هر اثر محصول ذهنیت یک آدم متفاوت است. اما تنوع موجود در نمایشگاه جالب است، زیرا برخلاف نمایشگاه‌های دیگری که بر اساس طبقه‌بندی آثار شکل می‌گیرند تا کنترل بیشتری بر نظم نمایشگاه وجود داشته باشد، در این نمایشگاه طبقه‌بندی‌ها شکسته شده و آثاری انتخاب شده است که احساس نوجویی فردی و شخصی و در عین حال توجه به شرایط اجتماعی در آنها دیده می‌شود.
عسگری با بیان اینکه به طور کلی دیدگاه‌های مختلفی میان هنرمندان ایرانی وجود دارد افزود: بخشی از آثار هنرمندان بازتاب اتفاقات اجتماعی است و خصوصیاتی از جامعه ایرانی به شکل عمیق یا تصنعی و سطحی در آنها بازتاب داده می‌شود. از سوی دیگر بعضی از هنرمندان به سمت موضوعات سیاسی می‌روند، که این افراد ممکن است خودشان گرایشات سیاسی نداشته باشند اما احساس کنند این رویکرد در دنیا رونق دارد و به همین دلیل به آن می‌پردازند. دسته دیگری از آثار خیلی شخصی هستند و بعضی دیگر درگیر فرم و شکل و شمایل گوناگون هستند. هر کدام از این رویکردهای متفاوت می‌تواند سطحی و فرمالیستی و یا محصول مکاشفه و تعمق هنرمند باشد.
این مدرس هنر ادامه داد: به نظر من آثار هنری انگشت شماری وجود دارد که عمق و کیفیت داشته باشد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که هنرمند از ترس‌هایش درباره اثر هنری و قضاوت مخاطب عبور کند. در این زمینه ارتباط هنرمند با خود در وهله اول، و ارتباط او با مخاطب در مرحله دوم، تعیین کننده است که چقدر اثر با هنرمند و مخاطب صداقت دارد.
عسگری افزود: شور و شوقی که در چند سال اخیر در جامعه هنری به وجود آمده است سطح و جلوه خیلی خاصی به این فعالیت داده که هم برای مخاطب و هم برای خود هنرمندان بسیار دلنشین است.
هنرهای جدید در ایران جایگاه خود را پیدا می‌کنند
معصومه مهتدی هنرمند جوانی است که با یک اثر اینستالیشن در نمایشگاه شرکت دارد. او درباره اثر خود با عنوان "دیاسپورا" گفت: دیاسپورا به معنای پراکندگی یک قوم و ملت در سراسر جهان است. اثر من که با پارچه و پلکسی‌گلاس ساخته شده از سقف آویزان است و در اطراف آن کلمه خرگوش به 90 زبان مختلف نوشته شده است. این اثر نیم نگاهی به داستان برج بابل دارد که آدم‌ها با زبان مشترک در آن زندگی می‌کردند و پس از تغییر زبان، از هم بیگانه شدند. تمام این 90 کلمه به یک ابژه مشخص اشاره می‌کنند اما با وجود جمع شدن تمام زبان‌ها در کنار یکدیگر، کلام از دست رفته است و نمی‌توان خوانشی از آنها داشت.
مهتدی درباره آثار این نمایشگاه گفت: تعریف معاصریت در هنر ایران و تعیین جایگاه آن کار بسیار دشواری است. در تعدادی از آثار این نمایشگاه می‌توان معاصر بودن را به خوبی درک کرد، اما تعدادی دیگر از آثار شاید ویژگی‌های معاصر بودن را نداشته باشند.
او درباره حضور مدیاهای جدید در این نمایشگاه گفت: هنوز بازار تجسمی در ایران شانس را به هنر نقاشی می‌دهد و این رشته برای هنرمندان حاشیه امن بیشتری دارد چون هم بهتر دیده می‌شود و هم خرید و فروش آن رایج‌تر است. اما هنری مانند اینستالیشن با اقبال کمتری برای نمایش و خرید و فروش مواجه می‌شود. هنرمندان زیادی که به هنرهای جدید رو آورده‌اند در حال حاضر باید از فروش آثار خود چشم‌پوشی کنند اما شاید در آینده هنرهای جدید در ایران جایگاه خود را پیدا کنند.
مهتدی افزود: در زمینه نمایش آثار شاهد هستیم که امروزه گالری‌ها همکاری بیشتری در این زمینه دارند هرچند که همچنان با مدیاهایی مانند نقاشی احساس راحتی بیشتری دارند. اما آنها گاه از سود خود چشم‌پوشی می‌کنند و آثار هنر جدید را برای فقط برای دیده شدن ارائه می‌کنند. در خارج از ایران حتی ویدئو و پرفورمنس هم خریداری می‌شود چون آنها به این درجه رسیده‌اند که ایده را هم می‌توان خرید و فروش کرد.
گفتنی است نمایشگاه رویکردها و گرایش‌ها در هنر معاصر ایران تا 26 خرداد ماه هر روز از ساعت 11 تا 20 در گالری پردیس ملت به نشانی خیابان ولیعصر (عج)، ابتدای بزرگراه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (نیایش)، پردیس سینمایی ملت، طبقه منفی 2 برقرار است.