سرویس تجسمی هنرآنلاین: نگارخانه ترانه باران، این روزها نمایشگاه آثار خوشنویسی علی اشرف صندوق آبادی را با عنوان "دیباچه عشق" میزبانی میکند. علی اشرف صندوقآبادی نایب رییس انجمن خوشنویسان ایران و دارای دکترای تخصصی و درجه یک هنری است. وی از اساتید برجسته ایران است که تاکنون آثارش در نمایشگاههای گروهی و اختصاصی در حوزه ملی و بینالمللی به نمایش گذاشته شده است. صندوق آبادی، بیش از ده سال است که مطالعه جدی روی خطوط استادان متأخر دارد و سعی در کندوکاو خطوطِ پیشکسوتانی چون میرعماد الحسینی قزوینی، میرزا غلامرضا اصفهانی، میرحسین خوشنویسباشی، میرزا کاظم تهرانی و محمدرضا کلهر کرمانشاهی دارد که با تلفیق و در هم آمیختن این دریافتها با اندوختهها و تجارب سالیان طولانی، از استادان خود به شیوهای نو دست یابد. او در این نمایشگاه ترکیبهای مختلفی از بسم الله الرحمن الرحیم ارائه کرده است که تا به حال دیده نشدهاند. به این بهانه درباره وضعیت حاضر خوشنویسی و همچنین دلایل برگزاری نمایشگاه "دیباچه عشق" با او به گفتگو پرداختیم.
آقای صندوقآبادی شما بعد از سالها، در سال 95 نمایشگاهی را برگزار کردید و به فاصله کمتر از یک سال این دومین نمایشگاه شماست؟ ایده شما برای برگزاری نمایشگاه در گالری ترانه باران چه بود؟
من با دو هدف نمایشگاه "دیباچه عشق" را برگزار کردم. اول این که یک هنرمند دوست دارد راه تعالی را در پیش بگیرد و در مسیر کار هنری خود امروزش بهتر از دیروز باشد و این به نظرم خواست همه هنرمندان است. اما مسئله دوم در آن است که هر نمایشگاهی کارنامه یک هنرمند است و آثاری که در آن عرضه میشود به گونهای است که بیننده را به یک مشارکت میطلبد. در حقیقت با لحاظ نوع زیباییشناسی که هنرمند توسط ابزار هنریاش ارائه میدهد سعی میکند دیگران را نیز در دریافتهای خود شریک کند و آنها نیز بتوانند از زیبایی مد نظر هنرمند نیز بهره ببرند.
در نمایشگاه "دیباچه عشق" ۳۰ اثر در دانگهای مختلف قلم یعنی از قلم چلیپا (۲میلی متری) تا قلم کتیبه (۲۰ میلی متری) و در قالبهای چلیپا، سطر، قطعه و سیاه مشق ارائه کردهاید که همه بیانگر ترکیبهای مختلفی از بسم الله الرحمن الرحیم هستند که تا امروز ارائه نشده و در آثار شما تا به حال دیده نشدهاند؟ دلیل انتخاب این واژه چه بود؟
در این مسئله نیز برای من دو هدف وجود داشت. "بسم الله الرحمن الرحیم" به عقیده من عصاره سوره حمد است و از سویی سوره حمد نیز عصارهای از کل قرآن مجید. در این عبارت به دو صفت خداوند اشاره شده است که یکی دربرگیرنده بخشندگی و دیگری نشان از مهربانی اوست. اگر انسانها این بخشندگی، محبت و مهربانی را در زندگی، رفتار و کردار خود لحاظ کنند ما جامعهای لطیفتر و قابل تاملتر خواهیم داشت و انسانها به راحتی میتوانند زندگی کنند. این تاکید من به این دو صفت هم به دلیل آن بود که احساس میکردم جامعه بیش از هر زمان دیگری به این صفت احتیاج دارد.
تذهیب بیشتر تابلوهای "بسم الله الرحمن الرحیم" در نمایشگاه شما مسیر متفاوتی را نسبت به آن چه در گذشته از شما ارائه شده بود، نشان میدهد؟ این تغییر بر اساس چه تفکری صورت گرفته است؟
اعتقاد من این است که یک هنر وقتی میخواهد یک مفهوم را ضمن یک زیبایی بصری ارائه دهد همه جزئیات باید در آن با حساسیت بیشتری رعایت شود. من برای این که تاثیر آثارم بیشتر باشد به نوع تذهیب و قاب در کنار خوشنویسی خود فکر میکنم که باید با یکدیگر هم سو و همراه باشند و از لحاظ مختلفی یکدیگر را تقویت کنند. من در جریان پروسه کاری خود با مذهب کار، صحبت کردم و اهدافی در نظرم بود که متناسب با خلاقیتهای مذهب کار به ثمر نشست و حاصلش تفاوتی بود که در آثار این نمایشگاه احساس میشود.
به نظر شما برگزاری حراجهای متنوع تخصصی در حیطه خوشنویسی و تغییر شرایط بازار اقتصاد خوشنویسی تاثیری در پیشرفت این هنر دارد؟
من فکر میکنم خوشنویسی به دلیل این که ریشه در تاریخ ایران دارد و از طرفی معرف اعتقادات ما است و خط همیشه در انتقال مفاهیم، نقش بسزایی داشته است؛ هم در اروپا و هم در آمریکا میتواند به یک فاکتور مثبت برای شناخت هنر این سرزمین تبدیل شود. اگر چه اتفاقهای مختلفی در بخش خصوصی صورت گرفته است اما متولیان فرهنگی و دولت باید سیاستهایشان در این حوزه را به گونهای انجام دهند که اقبال بیشتری نسبت به این هنر صورت بگیرد و رونق بهتری داشته باشد. ما از دولت توقع بیشتری داریم و نیاز به اعتبارهای بیشتری وجود دارد. من البته همواره از افراد متولی هم که توان سرمایهگذاری در حوزه خوشنویسی را دارند درخواست کردهام که در این حوزه سرمایهگذاری کنند.
از آن جایی که شما نایب رئیس انجمن خوشنویسان و مسئول برگزاری دوسالانه خوشنویسی هم هستید به نظرتان برگزاری دوسالانهها، جشنوارهها و ورکشاپهای خوشنویسی چه تاثیری در پیشرفت خوشنویسی داشته است؟
خوشبختانه امروز خوشنویسان و جوانانی را داریم که در سراسر کشور پا به این عرصه گذاشتهاند که انصافا قابل افتخار هستند و باید از اینها حمایت شود. ما با برگزاری دوسالانه خوشنویسی و برگزاری رویدادهای ملی در سطح استانها تلاش میکنیم که این حمایت را انجام دهیم. امروز دیگر خوشنویسان در چند استان متمرکز نیستند. در گذشته مراکز معتبر خوشنویسی در کشور مختص چند شهر و پایتخت بود اما امروز جغرافیای این هنر وسعت پیدا کرده است. از سویی تکنولوژی و دسترسی راحتتر به یک سری ابزار و توانایی تماشای آثار متنوعتر، میتواند در تغییر ساحت خوشنویسی موثر باشد و خوب این اتفاق نیز باید رخ بدهد. امروز میتوان نتیجه این نیاز و تلاش برای پیشرفت را در دوسالانهها دید که هم از نظر کیفی و هم کمی خوشنویسی ایران پیشرفت کرده است. کلیه جشنوارهها، دوسالانه و برنامههای تخصصی متنوعی این روزها در سراسر کشور و در استانهای دور دست نیز برگزار میشود. آخرین برنامه ما اخیرا در همدان برگزار شد که نشستی تخصصی درباره سیاه مشق بود و ما برنامههای متنوعی را در دیگر استانها داشتیم و این روش به نوعی این اقبال را ایجاد کرده است.