گروه تئاتر خبرگزاری هنر ایران: نشست «تجربه مواجهه با نمایش تاری» روز شنبه 20 مردادماه در سالن ناظرزاده مجموعه ایرانشهر برگزار شد. این نشست با حضور محمدحسن خدایی منتقد، محمد برهمنی کارگردان نمایش «تاری«، محمود خداپرست نویسنده نمایش «تاری» و جمعی از اهالی و مخاطبان تئاتر همراه بود.
در این نشست ابتدا محمدحسن خدایی با بیان این که نمایش «تاری» چهارمین اثری بود که از محمد برهمنی دیده است، گفت: رویکرد آقای برهمنی ساختن تئاتر مبتنی بر زیبایی‌شناسی و قاب‌های زیبا، بدن‌های آماده و زیبا است. به عنوان یک پروژه تبارشناسانه، آقای برهمنی روندی را طی کردند که می‌تواند جالب توجه باشد که مخاطب زیادی را برای تئاتر جذب کرده. علاوه بر آن یک شیوه اجرایی را به ما پیشنهاد می‌دهد. چیزی که در اجراهای محمدبرهمنی اهمیت پیدا می‌کند، رفتن به سمت مناسبات زیبایی‌شناسانه و تغییر دادن امر اجتماعی و سیاسی است. اگر بخواهم صورت‌بندی جامعه‌شناختی داشته باشم، اگر اجرای «زندگی در تئاتر» را کنار بگذاریم، سه اجرای «سیزیف»، «آلنده نازنین» و «تاری» عمدتا مبتنی بر ساختن سوژه مدرن است. مولفه کارهای آقای برهمنی عمدتا تقلیل دادن آن چیزی است که من به آن هویت اجتماعی می‌گویم. هویت اجتماعی برای من آن چیزی است که قرار است از طریق توافق، تمایز و شباهت در جامعه بین افراد، نهادها و اشیا شناخته شود.
وی افزود: چیزی که گروه اجرایی آقای برهمنی در این سه اجرا داشتند، سوژه‌هایی بود که مبتنی بر بدن‌های زیبایی‌شناختانه است. به لحاظ تاریخی و اجتماعی عمدتا این شخصیت‌ها آن چنان که باید ساخته نمی‌شوند. نمایش تاری نگاهی به نمایشنامه «پادشاه یک چشم» اثر فوئنتس دارد؛ در متن فوئنتس ایده بازی با زوال را داریم و شخصیت‌ها و اشیا بسیار مهم است اما در «تاری» عمدتا در تمایز بین درون و بیرون متوجه نیستیم که شخصیت‌ها در چه شرایط تاریخی و اجتماعی و با چه چیزی مبارزه می‌کنند.
سپس آقای محمد برهمنی، در رابطه با نحوه شکل‌گیری متن بیان کرد: متن «تاری» سه نویسنده دارد و من دوست دارم که آدم‌های جدید را تجربه کنم و دیدگاه‌های تازه‌ای را ببینم و بشنوم. من معمولا طی پروسه تمرین، شروع به نوشتن متن می‌کنم و از این طریق بالا و پایین‌های زیادی را تجربه می‌کنم. تمرین نمایش «تاری» یک سال طول کشید. من تئاتر را فریم به فریم می‌بینم و به دنبال تصاویر زیبا هستم. همانطور که یک نقاش برای خلق اثر کار می‌کند، من در تئاتر با هزاران نقاشی طرف هستم.
محمود خسروپرست در ادامه در رابطه با تعامل نویسنده با کارگردان چگونه بوده است، گفت: مسئله‌ای که وجود دارد، نمایش «تاری» نگاهی به اثر فوئنتس داشته است و وقتی گروه درگیر تمرین و اجرای اثر فوئنتس شد، متوجه شدیم که یک نمایشنامه‌ای که در سال 1965 نوشته شده قاعدتا باید تغییراتی در آن رخ دهد و نیازمند دراماتورژی است که بتواند پاسخگوی تماشاگر امروزی باشد. از طرف دیگر متن فوئنتس برای امروز ما بسنده نیست و ما نمی‌توانیم آن را بی‌کم و کاست آن را اجرا کنیم و آنقدری که نیازمند تفکر نقادانه است، بتواند وضعیت ما را به چالش بکشد. محمد برهمنی جهان خود را در میان می‌گذارد و وقتی آن جهان ساخته می‌شود، متر و معیار ما است که چه چیزهایی وارد این جهان شود و چه متنی برای آن نوشته شود.
وی در پاسخ به صحبت‌های آقای خدایی بیان کرد: بحث هویت اجتماعی و تاریخی یک نگره است اما ما آثار بسیاری داریم که از این که هویت اجتماعی و تاریخی مشخصی داشته باشند، گریخته‌اند. ما نیز از این نوع نمایشنامه‌نویسی عبور کردیم و تلاش کردیم جهانی را خلق کنیم که خودبسنده باشد و نیاز نباشد تا رابطه ای با اجتماع و تاریخ خود داشته باشد.
او افزود: آقای خدایی در بخش دیگری از صحبت‌هایشان، اثر فوئنتس را نسبت به «تاری» برتر دانستند که اساسا به نظر من قیاس مع‌الفارق است. در اثر فوئنتس زوال رخ داده است و ما بازی با زوال را داریم. در «تاری» مبارزه با زوال را داریم و کاراکترها از هراس از دست دادن موقعیت‌ها و حفظ هویت خود مبارزه می‌کنند.
این نویسنده همچنین در رابطه با این که آیا می‌توان متن را مجزا از اجرا دید، بیان کرد: در هیچ اجرایی نمی‌توان متن را جدا دید. اگر مجزا ببینیم یعنی آن تئاتر شکست خورده است. ما مفهومی به اسم اجرا داریم و آن مفهوم یعنی یک متن. تمامی اجزا و زیبایی‌شناسی‌های آن جزیی از آن متن است. نمایشنامه بخشی از آن است.
محمد برهمنی در رابطه با انتخاب بازیگران گفت: برای من اشتیاق بازیگر برایم مهم است. به جز بدن‌های آماده، مطالعه خودشان و جلوتر از من بودنشان، مرا به ذوق می‌آورد. سماجت بازیگرها برای من انگیزه بود.
خسروپرست نیز در این رابطه بیان کرد: درمورد مواجهه من با بازیگران باید بگویم که ما در این کار با دو بازیگری مواجه بودیم که برعکس بسیاری از بازیگران به شدت فاعل و ایده‌مند بودند. این ایده‌مندی گاه باعث اصلاح کار ما و گاه ما باعث اصلاح کارهای آن‌ها شد.
نمایش «تاری» به کارگردانی محمد برهمنی آخرین روزهای اجرای خود را در تماشاخانه ایرانشهر می‌گذراند.