سرویس استانهای هنرآنلاین: روزهای ٢٥ و ٢٦ آذر ١٣٩٥ ساعت ١٨ تا ٢٠ در تالار جهاد دانشگاهی واقع در خیابان ساحلی غربی کنسرت تنبورنوازان "نوای بیستون" اجرا می شود و در آن گروه "نوای بیستون" با اجرای متفاوت اُپِرِت زاهد و آسیابان مولانا به روی صحنه خواهد رفت و به همراه آواز روزبه نزاریان و حضور جمعی از اساتید موسیقی مهمان از استان کرمانشاه اجرا می شود.
گروه "تنبور نوازان نوای بیستون"، اولین گروه تنبورنواز در استان فارس و شیراز است که درسال ١٣٧٧ برای نخستین بار توسط سهیل بشاینده تشکیل شده و صدها هنرجو در آن آموزش دیده اند و ساز سنتی و اصیل تنبور را با مهارت می نوازند. تنبور کهنترین ساز زهی زخمهای است، به این معنا که اولین سازی است که دستهای بلند به همراه کاسه و وتر داشته است. قدمت این ساز هنوز به طور دقیق معلوم نیست. در کتب و رسالات زیادی در این مورد سخن گفتهاند.
کتاب دیکشنری گراو که در زمینه ساز شناسی است، قدمت این ساز را پنج الی شش هزار سال دانسته و مجسمههای سنگی در موزهها و آثار باستانی به جای مانده در شوش و تپههای بنی یونس در حوالی شهر موصل قدمت این ساز را ۱۵۰۰ الی ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد نشان میدهد. در کارنامه اردشیر بابکان یکی از متونهای پهلوی آمده که روزی اردشیر در ستورگاه نشسته بود و تنبور میزد و میسرود. در روایتهای افسانهای آمده که رستم در خوان چهارم تنبور مینواخته و مقام ته رز را به وی و مقام باریه را به باربد موسیقیدان دربار ساسانیان نسبت میدهند. فارابی که در موسیقی الکبیر به طور گسترده در مورد تنبور و انواع آن و فواصل و کوکهای آن توضیحات مفصل دادهاند. ابن سینا، عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی نیز از این جملهاند.
در آثار شاعران بزرگ فارسی زبان از جمله شیخ جنید بغدادی، فردوسی، مولوی، منوچهری دامغانی، نظامی گنجوی، موسوی، حافظ، وحید قزوینی، بیدل دهلوی و وفا کرمانشاهی به کرات از تنبور سخن به میان آمده است.
در رپرتوار موسیقی تنبور حدود ۷۲ مقام وجود دارد که ۱۶ مقام آنها مربوط به مقامهای مجلسی و ۵۶ مقام نیز مربوط به مقامهای حقانی یا کلام است. پایه و اساس موسیقی تنبور همانند موسیقی کلاسیک ایرانی بدیهه سرایی است. به طور مثال اگر نوازندهای یک مقام را دو بار در یک روز هم اجرا کند، به طور یقین یکسان در نمیآید. یکی از خصوصیتهای مقامهای تنبور قابلیت مدگردی آنهاست، یعنی نوازنده عملاً میتواند از یک مقام به دیگر مقامها مدگردی کند و پس از انتقال از چند مقام به مقام اصلی بازگردد.
تنبور از خانواده سازهای زهی زخمهای است و کاسه طنینی نیمه گلابی دارد. حجم کاسه تنبور در مقایسه با دوتارهای خراسان کمتر است و کاسه آن در قدیم یکپارچه بوده است. امروزه در منطقه گوران بیشتر تنبورها هنوز کاسه یکپارچه دارند و در صحنه اغلب تنبورها دارای کاسه ترکهای هستند. تنبور ترکهای را تنبور چمنی نیز میگویند. عمق کاسه از قدیم به امروز بیشتر شده است و در قدیم عمق ساز تنبور کمتر بوده است.