در ابتدای این آئین محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی گفت: استاد جمالپور به همان اندازه قلمش تواناست و در نگارگری استادی خود را رخ میکشد که در بیان اندیشههای هنری خاصه آنجا که به نکات حکمی و معرفتی و فلسفی اشاره میکند. وی به خوبی میان اینها تلازم برقرار میکند و در مقام تحلیل و تفسیر این موارد برمیآید.
او اضافه کرد: در سلوک عملی استاد جمالپور همواره مردانگی ، فتوت و جوانمردی پررنگ و قابل توجه است و این مهم از برجستهترین ویژگی های اخلاقی این استاد گرانقدر به شمار میرود.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تصریح کرد: استادانی چون آقای جمالپور با همه سختیها و دشواریهای موجود میتوانند عنصری موثر و تأثیرگذار در عرصه هنرهای تجسمی باشند. البته استاد جمالپور و هنر ایشان منحصر به نگارگری نیست، چرا که در موسیقی هم ید طولایی دارند و در سخنوری برگرفته از دانش و حکمت و ادبیات فارسی نیز از تبحر و تسلط بالایی برخودارند.
مشاور وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دولت مردمی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خاصه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی توجه ویژهای به پاسداشت و تکریم چهرههای تابناک عرصه علم، فرهنگ و هنر ایران دارند. در این مسیر انجمن توفیق پیدا کرده است که حدود 300 تن از مفاخر و مشاهیر برجسته ایران و جهان را مورد تجلیل و اجلال قرار دهد. این نکوداشتها آنگاه اهمیت بیشتری پیدا میکنند که در زمان حیات بزرگان باشند تا قدر این عزیزان بیشتر دانسته شود. از اینرو ضمن تکریم مفاخر درگذشته، تلاش ما بر این است استادان و نامآوران ایران و جهان فارسی زبان، خاصه هنرمندان برجستهای چون استاد عباس جمالپور در بهترین شکل ممکن به عموم مردم ایران خاصه نسل جوان کشور معرفی شوند.
بهمن نامور مطلق رئیس فرهنگستان هنر، سخنران بعدی این مراسم بود. او در ابتدای سخنان خود گفت: در حوزه مضمون شناسی تأکید میشود که هر نقاشی «هنرمند» نیست. «هنرمند» اگر صرفا به تقلید و تکرار اهتمام کند یا به «ترکیب» بپردازد، هنرمند نخواهد بود. «هنرمند» در مضمونشناسی کسی است که اهل «خلق» باشد. یعنی باید توانایی داشته باشد که از «هیچ» و از «درون» به خلق اثر هنری بپردازد.
او در ادامه سخنان خود گفت: درباره استاد جمالپور باید به این نکته اشاره کرد که آثار ایشان دارای نوعی مضمون است که از درون او نشأت گرفته است. جمالپور از آن دست هنرمندانی است که عنصر جستوجوگری در آثار هنریاش کاملا آشکار و قابل توجه است. اگر هنرمند اساسا جستوجوگر نباشد و سیر و سلوک درونی نداشته باشد دیگر نمیتوان به او اطلاق این عنوان را کرد.
رئیس فرهنگستان هنر به مضمون درونی آثار جمالپور نیز اشاره کرد و گفت: با مداقه در آثار استاد متوجه میشویم که این هنرمند برجسته در جستوجوی «آنیما»ی درونی خود است.«آنیما» در دیدگاه یونگی شامل چهار اسطوره جسمانی، زیبایی، معنویت و حکمت است.«آنیما»یی که استاد جمال پور در آثار خود جستوجو میکند ترکیبی از «زیبایی» و «معنویت» است.
وی در پایان تأکید کرد: از یک سو نوعی پیوستگی عمیقِ درونی میان همه آثار هنری استاد جمالپور وجود دارد و از سوی دیگر ذکر این نکته نیز ضروری است که جلوههای زیبایی و معنویت در آثار ایشان، نشانگر جمال الهی است.
در ادامه این آئین محمد خراسانیزاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنرانی کرد. او طی سخنان کوتاهی گفت: از همه هنرمندان کشور تقاضا داریم اهتمام بیشتری به عرصه مغفول هنرهای تجسمی داشته باشند.
او تأکید کرد: بیشک با فاصله بسیار زیادِ کمی و کیفی، آثار و تولیدات هنرمندان تجسمی از سایر شاخههای هنری فراتر است. یکی از این چهرهها نیز استاد جمالپور هستند. باید با همکاری و مساعدت فعالان این عرصه هم ایشان و هم دیگر بزرگان و مفاخر هنری ایران بیشتر و بهتر معرفی و آثار هنری آنان در اختیار جامعه و علاقهمندان قرار بگیرد.
محمد علی رجبی استاد هنر دانشگاه شاهد چهارمین و سخنران و استاد حاضر در آئین نکوداشت استاد جمالپور بود. او بیان کرد: برخی از هنرمندان همواره در تاریخ ماندگارند. استاد جمالپور از جمله این هنرمندان و از سلسله هنرمندان متفکر است. یعنی آنچه که بیان میکند مبتنی بر نوعی تفکر و معناست.
استاد هنر دانشگاه شاهد تأکید کرد: فرمهای هنری هر هنرمند، به مثابه امضای او و نشانگر سبک خاص آن هنرمند است. «رنگ» بیان احساس میکند و «فرم» حاکی از تفکر است. از اینجاست که متوجه میشویم کدام هنرمند اهل تفکر و مداقه است. هنر ناب، هنری است که از دل برآید و لاجرم بر دل نشیند.
رجبی اضافه کرد: هنرمند کسی است که خود را فراموش میکند و با فنای فیالله در پی آن است که حقیقت را آشکار و ظاهر کند. هنرهایی چون خوشنویسی و نگارگری از آن دست هنرهاییاند که بیننده را از ظاهر به سمت معنا میبرند و با محو هنرمند، بیننده به حقیقتِ معنا دست پیدا میکند.
عضو شورای مشاوران علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تأکید کرد: با مداقه در آثار استاد جمال.پور شاهد هستیم که ایشان به اصطلاح صفحاتی را خالی میگذارند تا مخاطب در اثر مداقه و تفکر کند، لذا ایشان در پی تحمیل خود به بیننده و مخاطب نیستند.
محمد باقر آقامیری استاد هنر نگارگری نیز در این آئین به ایراد سخن پرداخت و گفت: استاد جمالپور هنر را در تمام ابعاد زندگی معنا، تجزیه و تحلیل کردهاند. این استاد بزرگ، به شکلی هنر را عرضه کردهاند که به تبع آن، زندگی مساوی با هنر است.
او تصریح کرد: هنر از دیدگاه جمالپور همان «کمال» است که با مداقه در آن به «جمال» میرسیم. از نظر جمالپور جامعهای که تهی از هنر باشد، بیروح و خشن خواهد بود. بنابراین جامعهای که با هنر پیوند دارد، سراسر مهر، خلاقیت و مهربانی است.
آقامیری در پایان گفت: استاد جمالپور، جمال هنر نگارگری و البته هنرهای موسیقایی خاصه ساز ویالوناند. ایشان پیر و بزرگ جامعه هنری ایران هستند که باید بیش از این مورد تقدیر و سپاس قرار بگیرند. شایسته است که درباره خصائل، اندیشه و احساسات ایشان مثنوی هفتاد من به نگارش درآید.
در ادامه مراسم، هادی منتظری موسیقیدان و آهنگ ساز به اجرای برنامه موسیقایی با ساز کمانچه پرداخت و محسن فرشاد نیا نویسنده و پژوهشگر حوزه هنر نیز طی سخنانی به تحلیل برخی از آثار هنری استاد عباس جمال پور پرداخت.
درپایان این آئین، استاد عباس جمالپور به ایراد سخن پرداخت و گفت: انسان اشرف مخلوقات است و گوهر الهی در ضمیر همه آدمیان نهفته است. هنر نیز از جمله این گوهرهاست که از سوی خداوند متعال در درون برخی از هنرمندان به ودیعت نهاده شده است.
او تأکید کرد: عشق از جمله جاذبههای انسانی و نمونه عناصری است که باعث استمرار حیات در جهان هستی شده است. جاذبه، نشأت گرفته از زیبایی است که تجلی شاخص آن در هنرهای ملی ما از جمله نگارگری و ادبیات نمایانگر است.
در پایان آئین نکوداشت استاد عباس جمالپور هدایا و الواح تقدیری از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به استاد جمالپور اهدا شد.