به گزارش هنرآنلاین، کار فکری فوکو، رویکردهای نوینی را در شناخت تاریخ و به بیان اخص کلمه تاریخ اندیشه پیشنهاد میدهد. فوکو از روش خاصی برای نزدیکشدن به تاریخ اندیشه کمک میگیرد و ایدههای فکری خود دربارۀ فلسفه، ادبیات، جامعهشناسی و علوم سیاسی را به مدد این روش بیان میکند.
کتابهای فوکو، عمدتاً در مورد تاریخی است که گوشه و کنار اندیشۀ غرب را عرضه میکند و سپس آن را به چالش میکشد. هم در «تاریخ جنون»، هم در «پیدایش کلینیک» و به طور اخص در «نظم چیزها»، فوکو از روش تاریخ اندیشه بهره میجوید.
عقد واسط روششناسی فوکو هم کتاب «دیرینهشناسی دانش» است که در آن به جای سخن گفتن از تاریخ به معنای اخص، به بازاندیشی روششناختی در تاریخ اندیشه میپردازد. اما تاریخ برای فوکو، در نقش غایت و هدف شناخت نیست. فوکو به منظور خاصی به تاریخ نزدیک میشود.
تاریخ در نگرگاه فوکو، به آزادی و آزادسازی گره خورده است. فوکو معتقد است شناخت راستین تاریخ، مداقّه در پیچ و خمهای این هزارتوی خوفناک، و بررسی گستردۀ آن با بهرهگیری از نگاه عینی و ارزشخنثا، دارای این بالقوگیِ پنهان و غیرقابل انکار است که میتواند ما را به آزادسازی برساند یا دستکم، امکانهای بالقوۀ آزادسازی و مسیرهای رهاییبخش را به نحو انضمامی برای ما ترسیم کند.
گری گاتینگ، نویسنده این کتاب را به عنوان یکی از چهرههایی میشناسند که در خصوص فلسفۀ قارهای، صاحب نظر است. فلسفۀ قارهای، نقطۀ مقابل فلسفۀ تحلیلی است. وی در این اثر زوایای مختلف نگاه دیرینه شناسانه فوکو را می کاود.
دیرینهشناسی، روشی است برای کندوکاو در ساختارهای زیرین سطوحی که در معرض موشکافیِ تاریخیِ متعارف قرار دارند. دیرینهشناسی فوکو، برگرفته از مطالعۀ لایههای مختلف و دورههای زمینشناسی است که باستانشناسان به آن متوسل میشوند. در واقع لایههای برهمنهشتی تاریخ اندیشه، موضوع بررسی این روش است. فوکو، در سطحی متفاوت از هرمنوتیک متعارف، کمر به فهم معانی گفتارها و کنشها میبندد. او از سطح معنا فراتر رفته و لایههای عمیقتر را موضوع مطالعۀ خود قرار میدهد. ظرافت کار گاتینگ در آن است که موفق به کشف نکتۀ ارزشمندی در کار دیرینهشناسی فوکو میشود. او قبض و بسط تئوریک این مفهوم را در تک تک کتابهای دورۀ اول فوکو به تصویر میکشد و نقاط افتراق و اقتران آن را در طول این چند کتاب، بررسی میکند.
گفتنی است دکتر فرهاد قربان زاده، متولد سال ۱۳۶۴ در شهرستان خوی است. وی بعد از فارغ التحصیلی در رشته جامعهشناسی دانشگاه تهران ، وارد رشتۀ حقوق شد و دکتری حقوق خصوصی دارد.
وی همچنین وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای دادگستری مرکز تهران است. قربانزاده ربطی، پژوهشگر و نویسنده مقالات مختلف درحوزه های فکری و اجتماعی و حقوقی است. وی دو کتاب از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه کرده است.
انتهای پیام