به مناسبت برگزاری نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان سلسله مطالبی با عنوان آشنایی با مهمترین جوایز و جشنواره‌های بین‌المللی کتاب کودک تدارک دیده شده که در نخستین شماره آن جوایزی چون جایزه ادبی هانس کریستین اندرسن معرفی شده‌اند.
به گزارش گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران، هر ساله جوایز متعددی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در جای جای جهان برگزار می‌شود. جوایزی که فعالان این عرصه در کشورهای مختلف را گردهم آورده و اشتراک گذاری دستاوردها را موجب می‌شود. عمده این جوایز به دلیل تداوم در برگزاری در تقویم فرهنگی جهان جای مهمی را به خود اختصاص داده‌اند و امید است که جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان ایران نیز در این تقویم جایی در خور شان فرهنگ ایران‌زمین پیدا کند. به مناسبت برگزاری نخستین دوره این جشنواره سلسله مطالب آشنایی با مهمترین جوایز و جشنواره‌های بین‌المللی کتاب کودک تدارک دیده شده است که در ادامه نخستین شماره از آن را خواهید خواند:
جایزه ادبی هانس کریستین اندرسن
در آیین‌نامه این جایزه آمده است: «جایزه هانس کریستین هر دو سال یک بار توسط IBBY به یک نویسنده و یک تصویرگر که در زمان نامزدی در قید حیات هستند و بر اساس ارزش فوق‌العاده آثارشان به نظر می‌رسد نقشی ماندگار در این جایزه داشته باشند اهدا می‌شود. در مرحله انتخاب، آثار کامل نویسنده و تصویرگر که در زیرمجموعه ادبیات کودک باشند لحاظ خواهد شد. این جایزه صراحتاً با عنوان یک اثر بین المللی طراحی شده است و به کشور خاصی تعلق نمی‌گیرد.»
IBBY اعضای بسیاری از کشورهای مختلف دارد؛ همه کشورها واجد شرایط عضویت در این نهاد هستند. کشورهای عضو ساز و کار خود را دارند که با عنوان «بخش ملی» شناخته می‌شود و در سراسر کشور فعال است. همه کشورهای عضو می‌توانند نامزدهایی را برای بررسی در جوایز هانس کریستین اندرسن معرفی کنند. برخی از کشورهای عضو در تمام سال‌ها یک نویسنده یا تصویرگر ثابت را معرفی می کنند، برخی دیگر هر بار یک نامزد جدید را معرفی می‌کنند. برای معرفی هر نامزد، پرونده‌ای تهیه می شود که اطلاعاتی از جمله فهرست آثار و طرح زندگینامه ادبی او را در بر می‌گیرد. در این پرونده همچنین باید بین پنج تا ده کتاب از نمونه‌کارهای نامزد وجود داشته باشد که برای هیئت منصفه، رئیس IBBY و «منشی هیئت داوران» ارسال می‌شود. شصت‌وشش نامزد از سی‌وسه کشور برای جوایز هانس کریستین اندرسن ۲۰۲۲ وجود داشت.
جوایز به نام هانس کریستین اندرسن، نویسنده دانمارکی داستان‌های پریان در قرن نوزدهم، نامگذاری شده‌اند و هر برنده مدال هانس کریستین اندرسن، مدال طلا با تندیس نیم‌تنه اندرسن و گواهینامه دریافت می‌کند. مدال‌ها در کنگره دوسالانه IBBY ارائه می‌شوند.
جایزه تیودور زیوس گیزل
جایزه Theodor Seuss Geisel هر سال به نویسنده(ها) و تصویرگر(ان)ی اعطا می‌شود که در سالِ پیش از آن بهترین کتاب آمریکایی را برای خوانندگان مبتدی به زبان انگلیسی در ایالات متحده منتشر کرده‌اند. برنده(ها) به‌خاطر دستاوردهای ادبی و هنری خود ـ که نشان‌دهنده خلاقیت و تخیل آن‌ها برای مشارکت دادن کودکان در خواندن است ـ شناخته می‌شوند و مدال برنز دریافت می‌کنند. نویسندگان و تصویرگرانِ کتاب افتخاری گواهینامه‌هایی دریافت می کنند که در کنفرانس سالانه ALA ارائه می‌شود. این جایزه در سال ۲۰۰۴ تاسیس و اولین بار در سال ۲۰۰۶ ارائه شد.
این جایزه به نام تئودور گیزل، نویسنده سرشناس کودکان جهان، نامگذاری شده است. تئودور گیزل، با نام مستعار دکتر سوس، می‌گوید: «یک فرد هر چقدر هم که کوچک باشد، یک شخص است. کودکان همان چیزهایی را می‌خواهند که ما می‌خواهیم: بخندند، به چالش کشیده شوند، سرگرم شوند و خوشحال شوند. دکتر سوس، درخشان و بازیگوش، راه نفوذ خود را به آگاهی چهار نسل از جوانان و والدین یافت و در این راه به آن‌ها کمک کرد تا بخوانند.»
این جایزه وبسایت ندارد. متأسفانه از جست‌وجو در سایت‌های دیگر درباره فاکتورهای جایزه چیزی به دست نیامد.
مسابقه بین‌المللی تصویرگری کتاب کودک جزیره نامی
این مسابقه بین‌المللی، که در سال ۲۰۱۳ راه‌اندازی شد، در کشور کره جنوبی برای هنرمندان کتاب کودک برگزار می‌شود. این رویداد دوسالانه توسط جزیره نامی کره حمایت مالی می‌شود و به‌دنبال تشویق خلاقیت هنری و ارتقای کیفیت تصویرگری کتاب‌های تصویری در سراسر جهان است.
این مسابقه برای همه تصویرگران کتاب تصویری آزاد است. هنرمندان می‌توانند تصاویر را به‌صورت چاپی یا دیجیتال ارسال کنند. هر مجموعه از تصاویر باید شامل یک داستان باشد. هر متقاضی می تواند پنج تا ده فریم تصویری در هر ورودی آپلود کند. اندازه هر تصویر می‌تواند متفاوت باشد اما حجم مجموع تصاویر روی‌هم‌رفته باید کمتر از ۲۰ مگابایت باشد. هر اثر باید حداقل ۱۰۲۴ پیکسل باشد. هر متقاضی می‌تواند حداکثر سه اثر مختلف ارسال کند. متقاضیان باید برای هر اثر خلاصه‌ای ۱۰۰کلمه‌ای اثر ارسال کنند.
* خانه کتاب و ادبیات