گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران - شامگاه جمعه ۲۹ تیر ماه نشست ادبی «همدلی با عترت» در همنوایی با داغ مصائب اسرای اهل البیت (ع) با حضور جمعی از اهالی شعر و اندیشه حوزه ایرانی فرهنگی با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد.
علی مزمل شاعر پارسی زبان و مسئول اتاق ایران شناسی دانشکدہ تاون شیپ در آغاز این مراسم از برگزاری عزای حسینی در پاکستان علی الخصوص در شهر لاهور صحبت کرد و بیان داشت: هرساله با آغاز ماه محرم الحرام میلیون ها نفر از مردم مسلمان پاکستان مخصوصاً شیعیان سالروز شهادت سرورآزادگان جهان حضرت سیدالشهدا علیه السلام را با شور و حرارتی مثال زدنی و به صورت خودجوش، در مناطق مختلف این کشور در طی آیین و مناسک مخصوصی برگزار می کنند.
در امام بارگاه ها که معادل حسینیه در ایران هستند مرد و زن و پیر و جوان، و حتی همراه با اطفال شیرخوار خود، اکثراً به صورت سیاهپوش و پا برهنه در حالی که بر دست خود نشان غلامی می بندند شرکت می کنند. علم حضرت عباس علیه السلام را بر پا می کنند و با نوای نوحه خوان دسته دسته به سینه کوبی و سینه زنی می پردازند. عزاداران به همراه خود علم حضرت عباس علیه السلام را از یک امام بارگاہ تا دیگر امام بارگاہ حمل می کنند و در طول راه به سینه کوبی ادامه می دهند۔ در طی این مسیر اهل تسنن برای عزاداران در موکبهایی به نام سبیل آب و خوراک آمده کرده و خدمت ماتمیان را انجام می دهند.
این شاعر پارسی زبان پاکستانی ادامه داد: سوز خوانی یا چوکی رسم دیگری است که بیشتر مردانی که از لکهنو هستند در امام بارگاه شان این محفل را برگزار می کنند. مرثیه های از میر انیس،و میر دبیر و دیگر شاعران معروف می خواند و شرکت کنندگان که پیش ایشان با ادب نشسته اند با شنیدن مصایب گریه و آہ و بکا سر می دهند. این رسومات با شروع ماہ محرم آغاز می شوند.
رئیس شعبه زبان و ادبیات فارسی دانشکدہ تاون شیپ لاهور افزود: روز شش ماه محرم به حضرت شهزاده علی اصغر مربوط می شود که زنان با پوشاندن لباس های سبزرنگ بر تن اطفال خود سبیل شیر آماده می کنند و در امام بارگاه شیر تقسیم می کنند. همچنین مراسم «زیارت جهولا» یا همان گهواره حضرت علی اصغر نیز از جمله این رسم هاست.در روز نهم که عزاداری ها بیشتر و پرشورتر می شود مراسم نمادین «ذوالجناح» است که رسم زنجیر زنی نیز آغاز می شود.
روز دهم محرم در وقت فجر مرد و زن، پیر و جوان همه بر روی زمین می نشینند و اذان حضرت علی اکبر علیه السلام را می شنوند و بر هر جمله اذان ناله و گربه و زاری با آواز بلند سر می دهند و بعد از نماز مراسم زنجیر زنی دارند۔
در این مراسم که با بداهه نویسی مسعود ربانی همراه بود شاعرانی همچون علیرضا قروه، ایرج قنبری، سید مسعود علوی تبار، علی مرمل، سید تصور مهدی، محمد مهدی عبداللهی، علیرضا حکمتی، عمادالدین ربانی، نغمه مستشار نظامی، عالیه مهرابی، فاطمه عارف نژاد، نجمه پورملکی، ام البنین مهرابی، سیده کبری حسینی بلخی، صامره حبیبی، سارا عبداللهی فر، نیره جهانشاهی، فرزانه قربانی، خدیجه دیلمی، مهسا ایمانی آسیه مراد پور، و صبا فیروزی حضور داشتند
برخی از اشعار ارائه شده در این محفل
علیرضا قزوه
شب را خدا ز شرم نگاه تو آفرید
خورشید را ز شعله ی آه تو آفرید
شمسی تر از نگاه تو منظومه‌ای نبود
صد کهکشان ز ابر نگاه تو آفرید
آه ای شهیده ای که شهادت سپاه توست
جان را خدا شهید سپاه تو آفرید
هر جا که نور بود به گرد تو چرخ زد
ما را چو گرد بر سر راه تو آفرید
ای پشتوانه ی دو جهان، عشق را خدا
با جلوه و جلالت و جاه تو آفرید
تقوای محض، عصمت خالص، گل خدا!
آخر چگونه شعر کنم قصه تو را؟
تو آمدی و زن به جمال خدا رسید
انسان دردمند به درک دعا رسید
تو آمدی و مهر و وفا آفریده شد
تو آمدی و نوبت عشق و حیا رسید
هاجر هر آن چه هروله کرد از پی تو کرد
آخر به حاجت تو به سعی صفا رسید
احمد(ص) اگر به عرش فرا رفت با تو رفت
مولا اگر رسید به حق با شما رسید
داغ پدر، سکوت علی(ع)، غربت حسن(ع)
شعری شد و به حنجره ی کربلا رسید
در تل زینبیه غروبت طلوع کرد
با داغ تو قیامت زینب(س) فرا رسید
با محتشم به ساحل عمان رسید اشک
داغ تو بود بار امانت به ما رسید
تسبیح توست رشته ی تعقیب واجبات
قد قامت الصلاتی و حی علی الصلاه
***
نغمه مستشار نظامی
سلامی قدیمی‌تر از خلقت گل، سلامی مقدم‌تر از خلق عالم
سلامی بر آن آفتاب درخشان، سلامی بر آن خاندان مکرم
سلامی ازین بنده بر جان عالم، سلامی پیاپی، سلامی دمادم
سلامی به زینب (س) ز حوا، ز آدم، سلامی به زینب (س)، ز عیسی، ز مریم
سلامی ز ایوب بر صبر زینب (س)، سلامی ز یعقوب بر داغ قلبش
سلامی ز هاجر به سعی صفایش، سلامی ز زهرا (س)، سلامی ز خاتم
سلامأ علی سوره‌های تماشا، سلامأ علی رود مایل به دریا
سلامأ علی آل یاسین و طاها، "سلامی موکد باسماء اعظم"
سلامی به فخر تمام خواتین، سلامی به احیاگر دین و آیین،
سلامی بر آن صبح امید امت، سلامی بر آن آفتاب
***
فاطمه عارف‌نژاد
مریم شدن، نذر خدا بودن، دعا کردن
هاجر شدن، با تشنگی سعی و صفا کردن
آهو شدن در دشت‌های سربه‌سر صیاد
ماهی شدن، در موج‌موج غم شنا کردن
باری کنار خیمهٔ سقا زمین خوردن
باری کنار ذوالجناحت پابه‌پا کردن
باری کنار عمه سرگردانِ چادرها
پروانه‌ها را از شبِ آتش رها کردن
این گوشه آرامش شدن پیش رباب و آه
آن گوشه پنهانی برایت گریه‌ها کردن
بی اذنِ مُردن رد شدن از محشرِ گودال
با شیون و با مویه نامت را صدا کردن
هم کاروان با تو که روی نیزه می‌رفتی
عزم سفر تا دوردستِ ناکجا کردن
با اشک‌های کودکان همسایگی تا صبح
با خندهٔ شمر و سنان تا شام تا کردن
با خطبه، با فریاد، با شعر و سکوت و سوگ
هرجا که شد یک پنجره رو به تو وا کردن
دیدی پدر؟! دیدی وفادار غمت بودم؟
در روزگارِ دختر از بابا جدا کردن
در کار عشق و عاشقی تسلیم باید بود
ما را مبادا لحظه‌ای چون و چرا کردن
***
سید تصور مهدی (هندوستان)
مزار کربلا را می شناسم
علمدار وفا را می شناسم
دل آرامی نمی گیرد خدایا
اسیران بلا را می شناسم
***
محمد مهدی عبداللهی
دستی شراب خون فشان در ساغرم ریخت
در کوفه یک بار دگر بال و پرم ریخت
در کوچه های سنگیِ نامردِ کوفه
یارب، کدامین دست آتش بر سرم ریخت؟!
با وسعت اندوه تو شد همسفر دل
با هر نفس ناگاه خون از حنجرم ریخت
منزل به منزل تا قلم خون گریه می کرد
این قطره های سرخ روی دفترم ریخت
زخمِ نگاهم بود از تصویر گودال
اشکی که از دریای چشمان ترم ریخت
وقت مناجات سحر هم پای نیزه
با گوشه ی چشمی دل غم پرورم ریخت
از کربلا تا کوفه با آشوبِ توفان
در موج خون گل های خورشیدآورم ریخت
آن آتشی که از مدینه شعله ور شد
در کوفه شد خاکستری بر معجرم ریخت
***
علیرضا حکمتی
شبیه تو اسیرم، خیمه خیمه
از این غصه بمیرم، خیمه خیمه
دل من تکه تکه هیزم تر
بگو آتش بگیرم، خیمه خیمه
***
سیده کبری حسینی بلخی
در خیمه‌گاه، غیر تو سالار کس نبود
عباس رفته بود و سپهدار کس نبود
یک دشت، هرزه دور و برت های و هوی داشت
اما دریغ، در صف احرار کس نبود
آتش ز چار سمت حرم، شعله می‌کشید
گویا به کیش احمد مختار کس نبود
گلچین مرگ هرچه گل از باغ چیده بود
در دست دشت، غیر خس و خار کس نبود
رفتی که با حسین کمی درد دل کنی
دیگر کنار بستر بیمار، کس نبود
آن شب حماسه پیش رخت سجده کرد و سوخت
آخر به جز تو دختر کرار کس نبود
شرمنده بود ماه، خودش را به خواب زد
جز چشم اشکبار تو بیدار کس نبود
***
عمادالدین ربانی
سرخ است راه عشق، در مکتب حسین
مرگ است زندگی، در مذهب حسین
معراجِ قاصدک در تندبادِ درد
پیغمبر آفرید از زینبِ حسین
در (شام) مطلعِ، صبحی دوباره بود
شب در هراس بود از کوکبِ حسین
از خطبه ی بهار حیرت شکفته است
هرکس شنید چون صوت از لبِ حسین
با هرنفس سرود، از صبحِ راستین
گویا ادامه داشت، روز و شبِ حسین
پا در رکاب باش، زینب‌مآب باش
مهدی است تکسوار، بر مرکب حسین
***
صامره حبیبی
غم نامه عالم است آلام حسین
در دل چه حرارتی است از نام حسین
ای چشم بگو چه می کنی با غم او
آیا به تو هم رسید پیغام حسین
***
فرزانه قربانی
بگو باران بگیرد از غم عظمای خواهر
که می سوزد شبیه خیمه ها دنیای خواهر
تو نفس مطمئنه هستی و زینب پریشان
بکش دستی به روی بی قراری های خواهر
تمام دشت را با عطر سیبت مست کرده
نسیمی که تو را بوسیده امشب جای خواهر
غمت افزون شد آن لحظه که دیدی جای خلخال
غل و زنجیر افتاده به دور پای خواهر
چنان هفتاد پشت صبر را خم کرده اینجا
که می سوزد جهان از داغ جانفرسای خواهر
چه آمد بر سر ام المصائب در دل شام
که شد تکرار در تکرار عاشورای خواهر
***
آسیه مرادپور
عشقِ زینب به برادر ، مهرِ یک خواهر نبود
عشق ، از عشقی که او می داشت بالاتر نبود
وامی از احمد ، علیّ و فاطمه در سینه داشت
او رسالت داشت در دین ، گر چه پیغمبر نبود
در حمایت از ولی ترکِ سرا و یار کرد
همسفر با کاروان ، هر ذرّه در معیار کرد
گفت از عشقِ حسینم " ما رَأَیت الّا جَمیل "
کاخِ طاغوتِ زمان را بر سرش آوار کرد
وای از دردِ فراقِ دانه دانه گوهرش
اکبر و عباس و قاسم ، هر شهیدِ پرپرش
حنجرِ خونینِ آغشته به خونابِ پدر
وای از آن لحظه هایی که کشیده معجرش
در رهِ دینِ برادر ، دو پسر تقدیم کرد
هرگز از آن دم نزد ، از شرمِ مولا ، بیم کرد
مکتبِ دنیا و دینش ، یک حسینش بود و بس
خطّ ِ سرخِ عاشقی سربرگِ آن تقویم کرد
شمر... محبوبِ خدا را سر برید و... دیده است
خنجر از پشتِ سرِ او می کشید و... دیده است
اسب ها بر زخمِ خونینِ تنش می تاختند
مادرش افتان و خیزان می دوید و... دیده است
وای از آتش زدن بر خیمه های اهلِ آن
هتکِ حرمت بر حرم ، با هجمه ی نامحرمان
تاختن از هر طرف بر کودکان و اهلِ بیت
وای از آن ، وای از آن ، وای از آن اَلأمان
وای از نیزه که در رأسش حسینش کاشتند
هر قدم را پشتِ آن با ناله بر می داشتند
پا برهنه در بیابان ، خسته و زخمیّ ِ تیغ
جای سالم در بدن ها قاتلان نگذاشتند
وای از بازار و از گرداندن و آن اشک و آه
وای از زینب ، از آن شب ها و از شامِ سیاه
وای از تشت و شراب و تَرکه های خیزران
وای برآن ، وای بر آن ، وای بر آن اشتباه
***
مهسا ایمانی
کوه معنایش کنم یا از جهان بالاترش؟
آفتاب و آینه یا که قمر یا اخترش؟
نام او تاویل حرف کاف، ها ، یا عین، صاد
وارث آیینه است و صبر نام دیگرش
زینب آن صدیقه ی صغری و زهرای دگر
اوست تفسیر کتاب و آیه ای از کوثرش
در تمام اسمان پیچید سوز ناله اش
میچکد اشک غزل در وصف قلب مضطرش
در میان محمل خود روضه ی سیار داشت
محملی که کوفه تا شام است همچون منبرش
بعد از عاشورا علی گونه حماسه آفرید
واژه های تند او شمشیر و کوفه خیبرش
«کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود»
کوفه شد کرب و بلا از خطبه های محشرش
***
صبا فیروزی
قسم بر آیه های پاکِ قرآن
به دشت کربلا، آلام انسان
جهان در جامه ی سرخ قیام است
به راه روشن خون امام(ع) است
قسم بر وسعت غمبار رخداد
به اشک و شعله ی شبرنگ بیداد
به قاسم ها، علی اکبر(س)، جوانی
شقایق های دشت ارغوانی
به سوز غصه های نای زینب(س)
علی اصغر(س)، رقیه(س)، تشنگی، شب
به رسوایی خولی، شمر ملعون
به حرّ و پیکرِ غلطانِ در خون
به غم های فرات اندوه خورشید
به آب و آسمانی که نبارید
به شرم خنجر و تیر سه شعبه
وفاداری، جوانمردی و توبه
به دستان بریده، مشکِ گریان
به مولایی که بی سر شد، نمایان
به تشت و خیزران و نیزه و آه...
بزودی منتقم می آید از راه!
به غم های غزل... قطعه... قصیده
خبرهایی که از منجی رسیده!
به همراه پرستوهای بی تاب
شبی که نقره می بارد ز مهتاب؛
رسد هنگامه ی فتح و ظهورش
منور می شود عالم به نورش
***