گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران - شامگاه جمعه یکم تیرماه هزار و چهارصد و سه نشست ادبی «غدیر در آیینه ادب پارسی» با حضور جمعی از اهالی ادب و اندیشه کشورهای حوزه ایران فرهنگی با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد.
سید مسعود علوی تبار شاعر و کارشناس تاریخ و تمدن ملل اسلامی در ابتدای این نشست طی سخنان خود بیان داشت: در طول تاریخ شعر و ادب پارسی کمتر شاعری را سراغ داریم که با جرعه ای از زلال ملکوتی چشمه سار غدیر، دل را صفا نداده باشد.
از ابتدای تاریخ ادب پارسی تا اکنون غدیریه ها و مدح مولا علی علی السلام زینت بخش دواوین شاعران پارسی زبان بوده است. کسایی مروزی که می شود اولین مرثیه سروده شده فارسی را به او نسبت داد و حتی تخلصش نیز از حدیث کسا گرفته شده است، مولا علی را وارث پیامبر می داند که پیغمبر «بدو داد همه کار» و مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام را «ولی بی مانند» می خواند. و او کسی است که برای نخستین مضامین مربوط به واقعه غدیر را در اشعار پارسی به کار گرفت.
علوی تبار افزود: در قله های سربرافراشته ادب پارسی به نام های بزرگی همانند فردوسی،،مولوی، سعدی و حافظ برخورد می کنیم که هر کدام چه تلویحا و چه با صراحت به حقانیت غدیر معترف بوده اند.
فردوسی خود را «ستاینده خاک و پای وصی می داند، مولوی در دیوان شمس با تعبیراتی چون «افتخار هر نبی و هر ولی» در مدح حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام سخن می راند.
در وصف علی علیه السلام سعدی می گوید: «جوانمرد اگر راست خواهی ولی است»، و حافظ و مردی و مردانگی را در وجود کننده در خیبر می بیند.
در این نشست شاعرانی چون علیرضا قزوه، ایرج قنبری، سید مسعود علوی تبار، سید تصور مهدی، علیرضا حکمتی، عمادالدین ربانی، سید مهدی بنی هاشمی، رسول شریفی، نغمه مستشار نظامی، فاطمه ناظری، سید بلقیس فاطمه حسینی، ام البنین بهرامی، میترا ملک محمدی، نجمه پور ملکی، فاطمه نانی زاد، نیره جهانشاهی، رقیه آزاد نیا، لیلی حضرتی، سارا عبدالهی فر، زهره یوسفی، و صبا فیروزی حضور داشتند.
برخی از اشعار ارائه شده در این محفل
نغمه مستشار نظامی
بر چهره عاشقان تبسم می ریخت
بر آتش خشم خصم هیزم می ریخت
از عرش نوای یاعلی می آمد
وقتی که خدا غدیر در خم می ریخت
***
ایرج قنبری
ای چشمه جاری محبت
دامان تو جلوه گاه رحمت
ماییم و زبان بی زبانی
هرروز اگرچه در تلاوت
راه تو و پای اشتیاقم
درگاه تو و سر ارادت
در بند توام بدون زنجیر
مهمان توام بدون دعوت
من ذره ام وتو آفتابی
من قطره ام و تو بی نهایت
ما تشنه تو چشمه شفابخش
ما غرقه تو کشتی سلامت
از تو همه بخشش و مدارا
از ما همه شکوه و شکایت
افسوس پی مجاز بودیم
هرچند نبود جز حقیقت
تو صبح امید و ما شب یاس
فرق است میان نور و ظلمت
شبنم زده ایم و گل چه دارد
بر گونه به جز نم خجالت
حاجت به طواف کعبه ات نیست
آن کس که تو را کند زیارت
پروانه چه دید غیر اوهام
آیینه چه دید غیر حیرت
آیینه تو را ندید هرچند
هر آینه از تو بود صحبت
ما سوختگان راه عشقیم
از روز نخست تا قیامت
***
سیده بلقیس فاطمه حسینی (هندوستان)
و زیر ناودان حرم
گریه شبانه ام،
فریاد یا غیاث،
دل معشوق را به درد می آورد
نیزه های آه منزه
با کاروان اشک های صادقانه
و اضطراب تشنگان معرفت
که با دست های خالی جام
در آرزوی باده عشق بودند
بر ریگ های گرم آبله پا
و سیل سرریز از تنور دل
بر ساحل رخسار
خشک و شور می گردد و
دل معشوق را به درد می آورد
پس، آن دل مهرآگین
چنین باده ای را
در میدان غدیر
از خم وحدت چشانید
و ساقی وحدت
آن عاشقان حرم را
به ساقی کوثر رسانید
و حریم دلدادگان
از باده مهر ولایت مستند تا هنوز و همیشه
***
سید مسعود علوی تبار
او جلوه تابناک رب ازلی است
آیینه ذات هستی لم یزلی است
از نور ولای ولی اله دانم
دل محو ولایت خداوند علی است
***
میترا ملک محمدی
خورشید به نورانیت ماه قسم خورد
اسم خس و خاشاک از افلاک قلم خورد
جمع‌اند علی و نبی و خیل ملائک
لبریز شد از باده دو پیمانه بهم خورد
ای زادۀ بیت‌الحرم، ای عدل مجسم
حکمی‌ست امامت که به نام تو رقم خورد
پایان رسالت شد و آغاز امامت
در آینۀ برکه نگاهم به حرم خورد
پیچید شمیم دو گل و برکه و باران
دستم به حریرِ یمن و شال و علم خورد
عکس حرمِ توست لب طاقچه قاب است
شاد است هر آن دل که به سودای تو غم خور
***
سید تصور مهدی (هندوستان)
به راه عشق مولا زود دیر است
علی آیینه ی ربّ قدیر است
که مستان از ازل فریاد آرند
خروش بادۀ عشق از غدیر است
***
رسول شریفی
ما شیعه در این میانه شیر آمده ایم
بر قله ی عاشقی دلیر آمده ایم
تسلیم نگردیم در این راه که ما
با پای برهنه از غدیر آمده ایم
***
علیرضا حکمتی
از جام غدیر رنگ و بو می گیریم
خوبی ز علی(ع) و آل او می گیریم
تا در دل ما علی(ع) ولایت دارد
هر جا برویم، آبرو می گیریم
***
زهره یوسفی
جان گرفت از آفتاب و از حقیقت ها نوشت
از نسیم معرفت بر ساحل معنا نوشت
موج ها را با ولایت ، در مسیر حق کشاند
راز انسان پروری را در دل دریا نوشت
قدرت اندیشه با دست قلم ، تدبیر شد
تا علی ، نهج البلاغه، فخر دنیا را نوشت
ماه وقتی آسمان را نور باران می‌کند
می‌شود از قامت خورشید ناپیدا نوشت
دستهایش محرم دست خدا شد در زمین
در غدیر خم که مولا درسی از فردا نوشت
با علی نام ولایت خوب معنا می‌شود
با ولایت می‌شود از یار بی همتا نوشت
***
فاطمه ناظری
از باغ فدک مشک و عبیرم بدهید
عیدانه ز حضرت امیرم بدهید
من مست خم ولایت مولایم
یک جرعه ز چشمه غدیرم بدهید
***
عمادالدین ربانی
محبوب خانه‌زاد خدا مرتضی علی
مولود کعبه، قبله‌نما مرتضی علی
حظ می‌بریم و از دلمان درد می‌رود
تا می‌بریم نام تو را مرتضی علی
ما در میان جمعیت رهروان گمیم
هادی ما، امام هدی مرتضی علی
گلدسته‌ها شمیم تو را پخش می‌کنند
پیچیده است در همه جا: مرتضی علی
صوم و صلات بود تمامی عمرتان
دادی به راه عشق صلا مرتضی علی
پایان گرفت لطف و کرامات اغنیا
پایان نداشت گنج غنا مرتضی علی
در عدل بی‌بدیلی و در زهد بی‌مثال
ای پیشوای شاه و گدا مرتضی علی
مولا عجیب مظهر انسان کاملی
یا مظهر العجائب و یا مرتضعلی
***
لیلی حضرتی
دلم مانده میان نخل و خیبر
میان دستهای یک پیمبر
دلم آشفته آشفته چو دریا
تمام کوچه را دنبال مولا
علی در کوچه های سبز تکبیر
به روی شانه اش صد کوه تقدیر
دلش از عطر یاس و پونه لبریز
نگاهش کوله بار فصل پاییز
به سمت کوچه ی باران نگاهش
تمام چاه و نخلستان پناهش
علی یعنی حضوری سبز و والا
علی یعنی کمال حق تعالی
علی یعنی که نان خشک و خرما
علی یعنی سکوت و درد و دریا
علی معیار ناب آفرینش
ومفهوم کتاب آفرینش
علی یعنی عقیل و آتش و درد
علی یعنی تمام کوچه یک مرد
علی یعنی غدیری آسمانی
علی یعنی تمام مهربانی
دلم مانده میان نخل و خیبر
به دنبال نگاه یک پیمبر
***
ام‌البنین بهرامی
حس غرور و عشق در کام غدیر است
زیباترین اعجازها نام غدیر است
زیباترین درس اطاعت از ولایت
در مکتب کرار، پیغام غدیر است
در مکتب آقا امیرالمومنینی
که معنی والای اسلام غدیر است
هم عالی اعلی علی مولای عشق و
هم بهترینِ خلق بر بام غدیر است
حج وداع عشق کامل گشت آری
زیرا گواهش لوح احرام غدیر است
احرام بستن گرچه قربانی ستاند
قربانی عشقی که الهام غدیر است
در هر رهی تفسیر و فرجامی نهفته
حیدر امیر عشق، فرجام غدیر است
***
رقیه آزادنیا
غدیر ، آینه ی روشن امامت توست
غدیر ، صبح درخشنده ای زطلعت توست
قسم به اشهد ان علی والله
که قیل و قال دو عالم ، همه شهادت توست
اگر که خلقت هستی ، به حرمت زهراست
تمام هستی ذرات ، در ولایت توست
"سرم خوش است و به بانگ بلند می گویم":
که شیعه ی توام و این هم از عنایت توست
نظر اگر نظر تو ..، به سنگ اثر دارد
هنوز بر دل دیوار کعبه صحبت توست !
تو بی نظیری و تکرار تو میسر نیست
چنانکه صبر تو و قدرت و عدالت توست
زعاشقان تو جز خیر، بر نمی آید
که هر چه هست اثر عشق و از ارادت توست
" مدد زغیر تو ننگ است ، یاعلی مددی"
که دستگیری هر جان خسته ، عادت توست
***
خدیجه دیلمی
شمشیر عدالت علی می تازد
شیعه به ولایت علی می نازد
در جنگ میان حق و باطل بی شک
دشمن به شجاعت علی می بازد
***
آسیه مرادپور
غدیر آغازِ فجرِ شیعیان است
ز خورشیدِ نبوّت ، مَه عیان است
ولایت چون به گیتی نور افشانْد
در آن اتمامِ حجّت بر جهان است
هدایت ، منشأش در عرشِ اعلاست
که در دستِ محمّد ، سِرّ ِآن است
علی پیوندِ دیگر بر سرِ آن
که او حَبلُ المَتین ، در آسمان است
رسالت ، مُهرِ قاطع ، بر ولایت
علی نائل به این مُهرِ زمان است
شد آیینه در اوصافِ خداوند
چو نور است انعکاسی از همان است
علی وَجْه و کَلامُ اللّهِ ناطق
به معراجِ محمّد بی گمان است
خدا هم با صدای او سخن گفت
یکی تیر و ولیکن دو نشان است
محمّد ، شهرِ علم است و علی در
به شهرِ معرفت ، او آستان است
علی تمثیلِ زیبای خداوند
برای خلقتِ آیندگان است
چو مُهری شد بر این دیوانِ هستی
به سربرگش چنان خطّ ِ امان است
تسلّط بر جهان دارد ولی حیف
امیری در گلویش استخوان است
***
صبا فیروزی
در دشت غدیر خم عطر گل و ریحان بود
خورشید و مه تابان آنروز گل افشان بود
جشن ولیِ اعظم در فرش مهیا بود
هاتف به نوای خوش در عرش غزل خوان بود
تاج شرف و دین بود بر روی سر مولا
آنروز علی مولا با ختم رسولان بود
تا دست علی(ع) حلقه در دست محمد(ص) بود
مُلک و ملکوت حق شادان و چراغان بود
ای دوست مبارک باد برساحت تو این عید
عیدی که در آن احمد با حیدر دیّان بود
***
سارا عبدالهی‌فر
به دل گفتم امیرالمومنین حیدر!
جهان پرشد ز نور و تابشِ کوثر
زبان در کام ِ عشقش نور باران شد
عیان شد انقلاب و خاطرش خیبر
به دل گفتم امیرالمومنین حیدر!
به نقطه گشت غم اعماق دریاها
که ذکرش می شود آرام تنهایی
و دل بالید چونان ابر صحرا ها
به دل گفتم امیرالمومنین حیدر!
تمام هستی از عشقش بهاری شد
جهان در رقص شد آنگاه در عالم
شکوه نام بسم الله جاری شد