گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران - انتخاب رئیس‌جمهور خوب و کارآمد یکی از مهم‌ترین دل‌مشغولی‌های مردم و نظام است. به‌هرحال رئیس قوۀ مجریه اختیارات و وظایف وسیعی دارد و حل بسیاری از مشکلات کشور برعهدۀ اوست. به‌همین دلیل منطقی همۀ اقشار و گروه‌ها و دسته‌های جامعه دنبال رئیس شدن یکی مثل خودشان هستند تا کارها به دلخواه آنها سر و سامان بگیرد.
در چنین شرایطی بدیهی است که جامعه کتاب‌خوان، کتاب‌دار، کتاب‌باز و کتاب‌خوار کشور هم خواسته‌ها و نیازهای خودش را دنبال کند. باور بفرمایید که اگر رئیس‌جمهور حواسش به کتاب و کتاب‌خوانی باشد، حال دنیای کتاب در کشور بهتر می‌شود. توجه به این وادی فقط در «پایین آوردن قیمت» کتاب و «توزیع عادلانه» آن نیست. هرچند که اگر آقای رئیس‌جمهور در کل دوران ریاستش فقط همین دو کار را انجام بدهد، با دعای جماعت اهل کتاب، خدا پدر و مادرش را هم‌زمان می‌آمرزد! کتاب‌خوان‌ها توقع زیادی از دولت‌ها ندارند. همین‌که زورشان به خرید کتاب برسد و برای خرید کتاب مجبور نباشند خودشان را به پایتخت برسانند، برای هفت پشت‌شان کافی است.
امّا این همۀ ماجرا نیست. هر عزیزی که با هر وسیله‌ای راهی پاستور می‌شود، باید طرح و برنامۀ روشنی برای کتاب‌خوان کردن جامعه داشته باشد. کتاب‌خوان‌ها با هر زور و زحمتی باشد، گلیم خودشان را از آب بیرون می‌کشند ولی کتاب‌خوان کردن مردم کار ساده‌ای نیست و دولت آینده برای تحقق آن باید سیاست و روش و برنامه داشته باشد. جامعه کار با من بمیرم و خواهش و تمنّا کتاب‌خوان نمی‌شود. دولت باید تمام ظرفیتش را به میدان بیاورد تا شاید، اندکی سرانۀ مطالعه بالا برود و بچه‌های ایران‌زمین در ساعات فراغت از دنیای مجازی، کتاب هم بخوانند.
این تمام ظرفیت یعنی وزارت‌خانه‌های ارشاد، آموزش‌وپرورش، آموزش عالی، ورزش و جوانان و صمت بنشینند و عقل‌هایشان را بریزند روی هم و به یک نقشۀ راه درست و درمان برای کتاب‌خوان شدن جامعه برسند. هرکدام از این وزارت‌خانه‌ها نقش و جایگاه خودشان را دارند. مثلاً وقتی چند میلیون دانش‌آموز هجده‌سال از عمرشان را در مدرسه می‌گذرانند و آموزش‌وپرورش نمی‌تواند آنها را کتاب‌خوان کند، حتماً چند جای کار می‌لنگد و نیاز به بازنگری جدی و فوری دارد. وزارت ارشاد هم که به‌عنوان متولی اصلی حوزۀ کتاب، باید در چند میدان بجنگد تا کتاب زنده بماند؛ از تسهیل‌گری در امر چاپ و نشر گرفته تا مراقبت از محتوا و رساندن کتاب به دست مردم و اجرای برنامه‌های انگیزشی. خلاصۀ حرف اینکه رئیس‌جمهور به‌عنوان راهبر دولت باید بخواهد و بتواند این ظرفیت‌ها را هم‌راستا کرده و به‌کار بگیرد.
نمی‌دانم چرا تلاش برای توسعه و گسترش فرهنگ مطالعه در شعارهای داوطلبان نشستن روی کرسی ریاست‌جمهوری نیست. شاید خودشان هم اهل کتاب‌خوانی نیستند. البتّه ممکن است کسی بگوید که کتاب‌خوانی ذیل برنامه‌ها و ایده‌های فرهنگی دولت‌ها محسوب می‌شود و باید در لابلای صفحات آن طرح‌ها دنبالش بگردی! باشد، قبول امّا این انتظار ما هم زیاد نیست که کاندیداهای تصدی پست ریاست‌جمهوری در گفتگوهای فرهنگی، برنامه‌های کتابی‌شان را هم روی زبان بیاورند. کتاب می‌تواند سرنوشت یک مملکت را تغییر بدهد. مملکتی که تاریخ نخواند، گرفتار بلاهای تکراری می‌شود. اصلاً خود کتاب خواندن باعث می‌شود که ما به کسی رأی بدهیم که به‌فکر تعالی کلمه و کلام باشد و جایگاه و شأن کتاب را بشناسد. قطعاً چنین شخصی همۀ همتش را به‌کار می‌بندد تا مردم کشورش را کتاب‌خوان کند.
حالا چرا ما در چنین روزهایی که مردم باید سرنوشت کشورشان را با یک انتخاب رقم بزنند، افتاده‌ایم دنبال کتاب و کتاب‌خوانی؟ آن‌هم در مملکتی که عموم مردم و برخی از مسئولین به‌دنبال حل مشکلات معیشتی و اقتصادی کشور هستند. این چرا یک پاسخ روشن و شفاف دارد؛ انتخاب صحیح محصول آگاهی است و آگاهی نتیجۀ مطالعه. اگر ما سرمان توی حساب و کتاب باشد، توی کلاه نمی‌رود! اگر بدانیم فردی را انتخاب می‌کنیم که به دانایی اهمیّت بدهد.
ما کتابی‌ها از رئیس‌جمهور آیندۀ ایران انتظار داریم هم خودش کتاب بخواند و هم برنامۀ علمی و تخصصی روشنی در جهت کتاب‌خوان شدن جامعه داشته باشد. برخی معضلات و مشکلات جهان کتاب را هم به‌مصداق حرف مردم به‌عرض داوطلبین خدمت در پاستور برسانیم:
گرانی کتاب که ریشه‌اش گرانی کاغذ و سایر خدمات صنعت چاپ است
عدم توزیع یک‌دست کتاب در کشور
نبود دست‌رسی به کتاب‌خانه‌های عمومی در اغلب نقاط کشور
کتاب‌سازی و توجه نداشتن به محتوای کتب چه از سوی وزارت ارشاد و چه از طرف ناشرین
ولنگاری عجیب بازار ترجمه
فقدان سازوکار تخصصی مشاوره کتاب در راستای تجویز کتاب مناسب به مردم
بی‌توجهی نظام‌های آموزشی به ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی
کم‌کاری نهادهای مسئول به‌مثل شورای فرهنگ عمومی، وزارت ارشاد و صداوسیما
اینها همۀ نواقص موجود در حوزۀ کتاب‌خوانی نیستند لکن مهم‌ترین موارد همین‌چیزهایی است که به آن اشاره شد و دولت بعدی باید برایشان دنبال راه چاره باشد. البتّه دولت شهید رئیسی گام‌های مهم و بلندی در مسیر حل مشکلات کتاب و کتاب‌خوانی برداشت. از جمله راه‌اندازی کارخانه‌های کاغذسازی و تلاش برای رساندن کتاب به همۀ مردم از طریق تقویت بسترهای فروش مجازی. به‌نظر می‌رسد که دولت چهاردهم باید راه ناتمام ایشان را به آخر برساند.
حرف پایانی اینکه ما از رئیس بعدی جمهور انتظار داریم از همان روز نخست ورود به کاخ ریاست‌جمهوری آستین‌هایش را بالا بزند برای کتاب‌خوان شدن جامعه.
حمید بناء