گروه ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین - سه‌شنبه پانزدهم اسفندماه 1402 موزه ملّی انقلاب‌اسلامی و دفاع‌مقدس میزبان جمعی از خانواده‌های شهدا، فرماندهان نظامی، نویسنده‌های حوزۀ دفاع‌مقدس، دوست‌داران کتاب و اهالی رسانه بود تا بیست‌ویکمین جایزۀ ملّی کتاب سال دفاع‌مقدس برگزیدگانش را بشناسد. این جایزه 60 برگزیده و شایستۀ تقدیر داشت.
در این مراسم که اس ساعت 9:30 دقیقۀ صبح آغاز شد و تا اذان ظهر ادامه داشت، ابتدا غلام‌علی حداد عادل رئیس فرهنگستان رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سردار بهمن کارگر رئیس بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع‌مقدس، دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ کنندۀ ارتش جمهوری‌اسلامی ایران و نصرت‌الله صمدزاده دبیر علمی بیت‌ویکمین جایزه کتاب سال دفاع‌مقدس سخنرانی کردند و سپس برگزیدگان بخش‌های مختلف معرفی شدند.
برگزیدگان بیست‌ویکمین دورۀ انتخاب کتاب سال دفاع‌مقدس به تفکیک بخش‌های داوری شده:
گروه پژوهش
پژوهش فرهنگی اجتماعی
برگزیده:
1. «بازسازی خرمشهر پس از جنگ تحمیلی: آرمان‌ها و تجربه‌ها»/ شریف مُطَوف/ نشر مرز و بوم.
شایسته تقدیر:
2. «محصلان مدرسه عشق: دانش‌آموزان در دفاع مقدس»/ حسین احمدی/ نشر مرز و بوم.
پژوهش تاریخی سیاسی اجتماعی
شایسته تقدیر:
3. «خاکریزهای خط مقدم: تاریخ مهندسی جنگ جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس (2 جلد)»/ نصرت‌الله محمودزاده/ نشر مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
4. «نقبی بر درس‌ها و دستاوردهای جنگ: گفتگو با فرماندهان و مسئولان جنگ»/ محمد درودیان/ نشر مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
پژوهش ادبی
شایسته تقدیر:
5. «بوسیدن آفتاب: بنمایه در رباعی ... همراه با شرحی بر ادبیات پایداری»/ عباس محمدی/ نشر سوره مهر.
گروه مرجع‌نگاری‌ها و کلیات
شاخه مرجع‌نگاری‌ها
برگزیده:
6. «روزشمار جنگ ایران و عراق (کتاب 26: والفجر 2 و 3، تغییر تاکتیکی سرزمین نبرد)»/ علیرضا لطف‌الله‌زادگان/ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس. ـ شایسته تقدیر ـ
7. «اطلس نبردهای هور در دوران دفاع مقدس»/ نادر زارع‌زاده/ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
گروه مستندنگاری‌ها
خاطره شفاهی
برگزیده:
8. «سفر به روزهای جنگ: خاطرات سرتیپ سیدحسام هاشمی»/ نوشته سعید علامیان/ نشر خط مقدم. ـ
شایسته تقدیر:
9. «لباس شخصی‌ها: خاطرات قاسم صادقی از خیابان ایران تا گروه فداییان اسلام»/ نوشته جواد کلاته عربی/ نشر بیست و هفت بعثت.
خاطره شفاهی موضوعی
برگزیده:
10. «خلبان صدیق: خاطرات آزاده خلبان امیرسرتیپ محمدصدیق قادری»/ نوشته محمد قبادی/ نشر سرو.
شایسته تقدیر:
11. «خیر النسا: طرحی از یک زندگی به روایت بانو خیرالنساء صدخروی»/ تحقیق و تدوین سمانه آتیه‌دوست، محمد اصغرزاده/ نشر راه یار.
12. «رسم جهاد 2: تجربه‌های کار جمعی در پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد سازندگی»/ به روایت عبدالرحمن جزایری؛ تحقیق و تدوین محمدرضا حسینی، علی مشایخی/ نشر راه یار. [راوی تقدیر می‌شود]
خاطره خودنوشت
برگزیده:
13. «بچه بازارچه: خاطرات حمید قاسمی»/ خاطرات حمید قاسمی/ نشر سوره مهر. ـ شایسته تقدیر ـ
14. «همه‌چیز از تیرماه شروع شد: ناگفته‌های یک خبرنگار»/ نوشته عباسعلی حاجی‌پروانه/ نشر سرو.
مجموعه خاطره
برگزیده:
15. «کاش این گلوله شلیک نمی‌شد: خاطرات و مستندات انفجار یک گلوله توپ»/ اصغر کاظمی/ نشر سوره مهر.
شایسته تقدیر :
16. «هدیه‌ای باشد برای تو: خاطرات پشتیبانی مردم کاشان از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس»/ محمد قاسم‌زاده/ نشر راه یار
زندگینامه مستند
برگزیده:
17. «آقا سعید: برگ‌هایی از زندگی و زمانه شهید سیدمحمدسعید جعفری»/ مصاحبه و تدوین محمدمهدی همتی، با همکاری بهنام باقری/ نشر راه یار.
شایسته تقدیر:
18. «ف. ل. 31: روایت زندگی شهید مهدی باکری، فرمانده لشکر 31 عاشورا»/ نوشته علی اکبری مزدآبادی/ نشر یا زهرا (س).
19. «نفوذی: روایتی مستند از زندگی شهید عبدالمحمد سالم، عضو ارشد واحد اطلاعات عملیات قرارگاه نصرت»/ نوشته بهنام باقری/ نشر مرز و بوم.
زندگینامه داستانی
شایسته تقدیر :
20. «به نام مادر: رمانی بر اساس زندگی خلبان شهید ابوالفضل مهدیار»/ سیدمیثم موسویان/ نشر کتاب جمکران.
مجموعه زندگینامه
برگزیده:
21. «لبخند اشک: خاطرات خواهران چهل تن از شهدای معاصر جهان اسلام (جلد 1)»/ فهیمه‌سادات موسوی‌نیا/ نشر شهید کاظمی.
شایسته تقدیر :
22. «زیرزمین: روایتی از جنگ بر روی سقف خانه‌ها»/ فرزانه قائنی/ نشر ستارگان درخشان.
نامه‌ها و وصیت‌نامه‌ها
برگزیده:
23. «از خون دل نوشتم: نامه‌های آزاده حجت‌الاسلام محمدحسن جمشیدی و فرزند رشیدش، شهید مهدی جمشیدی»/ تدوین و تنظیم سیدحسین ولی‌پور زرومی/ نشر سرو سرخ.
شایسته تقدیر:
24. «صحیفه سرخ: مجموعه 8 جلدی وصیت‌نامه شهدای شهرستان‌های استان لرستان»/ به کوشش علی خسروی/ نشر هاویر.
گروه ادبیات
داستان بلند و رمان
برگزیده:
25. «شکارچیان ماه»/ محمدرضا بایرامی/ نشر سوره مهر.
شایسته تقدیر :
26. «سفر به آتش»/ مریم مطهری راد/ دفتر نشر معارف.
مجموعه داستان کوتاه
شایسته تقدیر:
27. «سوختگان وصل: مجموعه داستان (5 جلد) ـ با تأکید بر مجلد «الف. دزفول»»/ [کار گروهی]؛ گردآوری سعید حدادیان، فاطمه نانی‌زاد/ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل. «سوختگان وصل: مجموعه شعر (5 جلد) ـ با تأکید بر مجلد «الف. دزفول»»/ [کار گروهی]؛ گردآوری سعید حدادیان، فاطمه نانی‌زاد/ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل. [مجموعه سوختگان وصل (10 جلد مجموعه داستان و مجموعه شعر) یکجا تقدیر می‌شود]
شعر
برگزیده:
28. «سایه‌های سرخ»/ الهام عمومی/ نشر امتیاز.
شایسته تقدیر:
29. «سرمه‌دان»/ عالیه مهرابی/ نشر چشم و چراغ. ـ
شایسته تقدیر :
30. «در خون زلال کربلا ریشه ماست»/ محمدرضا سهرابی نژاد/ نشر صریر.
نثر ادبی
برگزیده:
31. «یک چهارم شنوایی»/ روزبه فروتن‌پی/ نشر رج.
شایسته تقدیر:
32. «ای کاش مثل تو بودم!»/ سیدحبیب حبیب‌پور/ نشر صریر.
نمایشنامه
برگزیده:
33. «روز قاسم»/ اصغر گروسی/ نشر هنر دفاع.
شایسته تقدیر :
34. «گاومیش، ضریره: دو نمایشنامه»/ حامد مهینی/ نشر پلاک عشق.
فیلم‌نامه
برگزیده:
35. «فصل فاخته: روایت‌هایی از یک آسایشگاه جانبازان اعصاب و روان»/ احمد وسکره/ نشر سرو سرخ.
شایسته تقدیر:
36. «مجموعه فیلم‌نامه‌های کوتاه دفاع مقدس و مقاومت: شهادت قلم (3 جلد)»/ گردآورنده محمد کریمی/ نشر وثوق.
گروه هنرها
مجموعه‌های هنری
برگزیده:
37. «هم پای نور: فرآیند آفرینش هنری ... مجموعه تابلوهای آسمان حسین و هم پای نور»/ عبدالحمید قدیریان/ نشر سوره مهر.
شایسته تقدیر:
38. «قائمون: روایت تصویری استان سمنان در دفاع مقدس»/ به کوشش فرهاد سلیمانی، حسین بهرامی، مجتبی کوچکی/ نشر انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس.
تصویرگری کتاب کودک
برگزیده:
39. «دختر رودخانه‌ها»/ تصویرگر زهره یاری/ نشر یاران رضا (ع). شایسته تقدیر: 40. «دیو سیاه»/ تصویرگر ناهید سلیمانی/ نشر پلاک عشق.
گروه آثار کودک و نوجوان
شعر کودک
شایسته تقدیر:
43. «درخت خانه ما» (شعر کودک)/ سروده زهرا داوری / نشر معبر. داستان نوجوان
شایسته تقدیر:
44. «موندو» (داستان نوجوان)/ نوشته محمدرضا آریان‌فر/ نشر سوره مهر.
مستند داستانی نوجوان
شایسته تقدیر:
45. «وقتی بابا رئیس بود: بر اساس زندگی شهید علی بیطرفان»/ نوشته تقی شجاعی/ نشر کتاب جمکران.
46. «بچه‌های لب خط: بر اساس زندگی سردار شهید سیدمحمدرضا دستواره فرمانده لشکر 27 محمدرسول‌الله (ص)»/ نوشته اصغر فکور/ نشر سوره مهر.
47. «سروقامتان [مجموعه 40 جلدی داستان کوتاه و مستند، از زندگی شهدای نوجوان استان اردبیل]»/ نوشته فرانک انصاری/ نشر خط هشت.
گروه‌های جنبی
ترجمه به انگلیسی
شایسته تقدیر:
48. «از دل آتش تا آلمان: خاطرات امیر خلبان یدالله واعظی» (From the Heart of Fire to Germany)/ نوشته مریم بیات‌تبار؛ ترجمه به انگلیسی سیدحسام‌الدین آل‌یاسین، رامین سعادتی/ نشر صریر.
بخش ویژه کردستان
شایسته تقدیر:
49. «ایستاده تا همیشه: درباره خاطرات احمد متوسلیان در مریوان»/ تدوین فاطمه وفایی‌زاده/ نشر انتشارات ایران. [زندگینامه مستند]
50. «کومله: سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان ایران»/ محمود نادری/ نشرموسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی. [پژوهش تاریخی سیاسی نظامی]
بخش ویژه سردار شهید قاسم سلیمانی
شایسته تقدیر:
51. «دیو اوژن: مجموعه شعر»/ غلامرضا کافی/ نشر صریر. [شعر]
52. «سرو روان: وداع تاریخی مردم در تشییع باشکوه حاج قاسم سلیمانی، دی 1398»/ [کار گروهی]، مدیریت هنری و مجری طرح: بنیاد فرهنگی روایت فتح/ نشر بنیاد حفظ و نشر آثار سپهبد شهید قاسم سلیمانی. [مجموعه هنری]
53. «عزیز زیبای من: مستند روایی روزهای پایانی زندگی شهید حاج قاسم سلیمانی»/ نوشته زینب مولایی/ نشر بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی. [زندگینامه مستند]
54. «نامزد گلوله‌ها: سفری به زندگی شهید حاج قاسم سلیمانی»/ نوشته مرتضی سرهنگی/ نشر خط مقدم. [زندگینامه مستند نوجوان]
55. «از چیزی نمی‌ترسیدم (پی‌نما): زندگینامه خودنوشت قاسم سلیمانی»/ نویسنده گفت‌وگوها: سعید مهاجر، مسعود آذرباد؛ تصویرساز حمیدرضا گلین امیریان/ نشر بنیاد حفظ و نشر آثار سپهبد شهید قاسم سلیمانی. [تصویرگری]
56. «مجموعه 16 جلدی خاطرات مردمی (استان‌ها) از ایام شهادت حاج قاسم سلیمانی»/ مدیر پروژه: سیدسجاد جلینی/ نشر راه‌یار. [مجموعه‌سازی یک رخداد]
بخش ویژه مدافعان حرم
شایسته تقدیر:
57. «دیده‌بان صبح، نگران عصر: مستند داستانی از زندگی شهید مدافع حرم صفدر حیدری»/ محمد محمودی نورآبادی/ نشر خط مقدم. [زندگینامه داستانی]
58. «این شانزده رفیق: زندگینامه 16 شهید مدافع حرم»/ به کوشش سمیه اسلامی/ نشر ساری. [مجموعه زندگینامه]
خادمان ترویج و نشر کتاب
ناشر برتر خصوصی:
59. انتشارات راه‌یار (مدیر نشر: یاسر عسگری)
ناشر برتر دولتی:
60. انتشارات سوره مهر (مدیر نشر: علی‌اکبر شیروانی) کتابدار برتر: 61. فاطمه رعیت‌نژاد (کتابدار کتابخانه اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس شیراز)
خبرنگار برتر:
62. صادق وفایی (خبرنگار خبرگزاری مهر)