گروه فرهنگ و ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین: سیدمحمدجواد شرافت سال ۱۳۶۰ در شوشتر متولد شد. او هم‌نام پدربزرگ شهیدش است که تیر ماه همان سال در حادثۀ بمب‌گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید. کودک بود که خانواده‌اش به قم مهاجرت کردند. وی پس از مقطع راهنمایی وارد حوزۀ علمیه شد و هم‌اکنون در سطوح عالی حوزه مشغول به تحصیل است. شرافت شاعری را در جوانی و با سرودن نوحه آغاز کرد. از افتخارات ادبی او می‌توان به برگزیده شدن در کنگره‌های کشوری و داوری کنگره‌های شعر، برگزاری دوره‌های آموزش و نقد شعر، طراحی و اجرای برنامۀ شب‌های شعر حجره، مسئولیت واحد آفرینش‌های ادبی حوزۀ هنری استان قم و دبیری انجمن شعر طلاب اشاره کرد. همچنین او به عنوان مجری کارشناس با صداوسیما و رادیو همکاری داشته است. «خاک باران خورده» تنها اثر منتشر شده از او است. شرافت در حال حاضر دبیری دو جشنواره شعر اشراق و بخش فارسی شعر رضوی را به عهده دارد. با وی درباره جشنواره‌های شعر کشور گفتگویی را صورت دادیم که به شرح زیر است:
بخش نخستین گفتگوی ما با سید محمد جواد شرافت به جشنواره شعر رضوی اختصاص داشت و ایشان پیرامون بخش فارسی این جشنواره، توضیحاتی را بیان کرد: با عرض سلام و خدا‌قوت خدمت همه کسانی که این مصاحبه را می‌خوانند. جشنواره شعر رضوی در بخش فارسی به بیست و نهمین دوره خود رسیده است و این دوره در شهر کرمان برگزار خواهد شد و مردم دیار کریمان این توفیق را دارند که به عنایت خاص حضرت امام رضا (علیه‌السلام)، اختتامیه بخش شعر فارسی در آن شهر برگزار شود. البته لازم به ذکر است بنده در دوره قبل هم این توفیق را داشتم که در مقام دبیری بخش فارسی در برگزاری جشنواره، به دوستانمان در بنیاد امام رضا (علیه‌السلام) کمک کنم. درباره دوره بیست و نهم باید عرض کنم که ارسال اثر در این دوره تا 25 اسفند ادامه خواهد شد و علاقه‌مندان می‌توانند عرض ارادت خود به حضرت امام رضا (علیه‌السلام) را در قالب‌های شعرنو، شعر کلاسیک و ترانه به سامانه شمس طوس ارسال کنند. تجربه‌ای که بنده به عنوان شرکت‌کننده، دبیر و داور در این جشنواره داشتم، این طور نشان می‌دهد که وقتی به روزهای پایانی مهلت ارسال اثر نزدیک شویم، تعداد بیشتری اثر به دبیرخانه خواهد رسید. امسال هم موضوع ویژه ما معین‌الضعفا بودن امام هشتم است. در حال حاضر هم سعی ما این است که تبلیغات جهت شرکت در جشنواره را در سراسر کشور انجام دهیم. باید عرض کنم که ما پنج محفل شعری هم در استان‌های مختلف خواهیم داشت. سال گذشته گونه‌های مختلف شعری مثل کلاسیک و نو درخشان حاضر شدند؛ اما امسال برنامه داریم روی گونه ترانه که بر روی مخاطب تاثیر قابل توجهی دارد هم تمرکز بیشتری داشته باشیم. امیدواریم ترانه در دوره بیست و نهم جشنواره شعر فارسی رضوی فروغ شایانی داشته باشد.
اما با توجه به فرارسیدن ایام برگزاری جشنواره‌های شعر کشور از آقای شرافت درباره این جشنواره‌ها و میزان تاثیرگذاریشان پرسیدیم. در ابتدا به جشنواره شعر فجر اشاره کردیم و ایشان نقطه نظر خود درباره این جشنواره را این گونه عنوان کرد: به عنوان کسی که یا به عنوان شرکت‌کننده در جشنواره‌های معتبر شعر کشور حاضر بوده و یا صرفا به عنوان دنبال‌کننده پیگیر این رویدادهای ادبی هستم، باید بایستی عرض کنم جشنواره‌هایی مثل جشنواره شعر فجر و یا جشنواره شعر و داستان انقلاب می‌توانند تاثیرگذاری بسیاری بر رشد و بالندگی شعر کشور داشته باشند؛ اما نکته قابل تامل این است که خواستن همیشه توانستن نیست. البته باید عرض کنم که ما حتی برنامه‌هایی را درباره جشنواره شعر فجر در سیمای ملی تولید کردیم و در این برنامه‌ها از کسانی که در دوره‌های گذشته به عنوان دست‌اندرکار در جشنواره حاضر بودند، دعوت کردیم و در همین راستا افرادی چون آقای مصطفی محدث خراسانی و حامد محقق به برنامه آمدند و در آن محفل بحث‌های مفصلی درباره جشنواره شکل گرفت و سوال اصلی ما این بود که چرا جشنواره شعر فجر برای شعرا تبدیل به مسئله نشده است. اگر بخواهیم واقع‌بینانه نگاه کنیم، جشنواره شعر فجر مهم‌ترین اتفاق شعری سال نیست و موارد دیگری وجود دارد که برای شاعران اهمیت بیشتری دارد و از آن جمله می‌توان به دیدار شعرا با مقام‌معظم‌رهبری اشاره کرد. حتی برای برخی شاعران، شرکت در رویدادهایی مثل شب شعر عاشورایی شیراز، از شرکت در جشنواره شعر فجر مهم‌تر است. عجیب است که برخی دوره‌ها ، ما اصلا متوجه نمی‌شویم که جشنواره شعر فجر برگزار شد. به اعتقاد من یکی از مهم‌ترین آسیب‌های جشنواره این است که داوران آثار برگزیده را بین کتاب‌های شعر انتخاب می‌کنند. سوال این است که منِ شاعر مگر چند سال یک بار می‌توانم کتاب شعر را چاپ کنم. اگر شاعر بخواهد کتاب‌سازی هم بکند شاید بتواند دو سال یکبار کتاب چاپ کند. واگرنه در حالت عادی حتی شاید چاپ کتاب تا پنج یا ده سال هم طول بکشد. حتی ممکن است شاعر این جمع‌بندی را با خود داشته باشد که زمین بازی وی چاپ کتاب نیست و اصلا این مسئله را دنبال نکند.
در ادامه شرافت به عدم توجه رسانه‌ای به جشنواره شعر فجر هم اشاره کرد: این سوال مطرح است که چرا جشنواره شعر فجر برای مردم مسئله نشده است. شما جشنواره فیلم فجر را در نظر بگیرید؛ چند روز مانده به شروع جشنواره فضای رسانه‌ها و حتی تلویزیون را درگیر این اتفاق فرهنگی شده است. اما همین فضا را مقایسه کنید با جشنواره شعر فجر که متاسفانه مسئولین این رویداد، رسانه را پای کار خود نیاورده‌اند. در صورتی که شعر هنر اول کشور ماست. در پایان هم ببینید که اختتامیه جشنواره شعر با چند نفر برگزار می‌شود.
وی همچنین برای بهبود جشنواره شعر فجر پیشنهادهایی را هم ارائه کرد: راهکار این است که دوستان، در کنار بخش کتاب شعر، محافل استانی را جدی‌تر برگزار کنند. علاوه بر این نیاز است تا دبیر و سایر ارکان جشنواره زودتر منصوب شوند. الان آقای قزوه چند روز پیش به عنوان دبیر علمی جشنواره معرفی شد؛ مشخص است که ایشان در این وقت کم نمی‌تواند ایده و طرحی را مصوب کند و یا فراتر از این، چند سفر خارجی به کشورهای منطقه مثل افغانستان، تاجیکستان و هند برود تا جشنواره را بستری جهت تقویت زبان فارسی گرداند. در حال حاضر دبیر جشنواره مجبور است به دلیل کمبود وقت، چند برنامه در استان‌های کشور برگزار کند و سپس به سراغ اختتامیه برود. در صورتی که باید دبیر زودتر مشخص شود و در داخل و خارج کشور تبلیغات لازم جهت شرکت گسترده در این رویداد مهم فرهنگی انجام پذیرد. متاسفانه جشنواره پیش از آنکه ارادی باشد و خود شعرا درباره آن تصمیم بگیرند اداری شده است. راهکار دیگر این است که برگزار‌کنندگانِ جشنواره یک بخش رقابتی هم برای این رویداد در نظر بگیرند. در همین راستا، چند موضوع ویژه هم در نظر گرفته شود تا شاعرانی که تک اثر دارند یا به چاپ کتاب نرسیده‌اند یا اینکه کتاب تازه ندارند هم در دایره جشنواره قرار گیرند و درگیر این اتفاق فرهنگی شوند. حس می‌کنم درباره درگیر کردن مردم به جشنواره آن خواستن که لازمه کار است وجود ندارد و یا این که این هدف آن طور که مد نظر مدیران است، محقق نشده است. اگر مدیران جشنواره اراده کنند، می‌توان با استفاده از بسترهای رسانه‌ای مثل برنامه‌های تلویزیونی و فضای مجازی مردم را پای کار جشنواره شعر فجر آورد.
سید محمد جواد شرافت درباره جشنواره شعر و داستان انقلاب هم نکاتی را بیان کرد. وی معتقد است این جشنواره نسبت به جشنواره شعر فجر رویکرد بهتری دارد. وی که سابقه شرکت در این جشنواره را هم داشته است در رابطه با این رویداد ادبی به هنرآنلاین گفت: در گذشته دقیقا همان آثاری که در جشنواره‌های دیگر شرکت داده می‌شد در این جشنواره هم حضور داشتند. حتی شاعر می‌توانست با یک مجموعه شعر عاشقانه در جشنواره شعر و داستان انقلاب شرکت کند. البته بایستی اشاره کرد که ما نباید انقلاب اسلامی را در کلمات کلیشه‌ای مثل «ظلمت» محدود و خلاصه کنیم. نباید شاعر و هنرمندی که می‌خواهد برای این جشنواره اثر تولید کند، این تصور را داشته باشد که درباره اتفافی شعر می‌نویسند که صرفا محدود به بهمن 57 است. این نگاه باید در این جشنواره شکل بگیرد که انقلاب تمام نشده است و هنوز هم ادامه دارد. الان اتفاقاتی مثل جنگ غزه، جنایت تروریستی کرمان، جنگ فرهنگی و جنگ اقتصادی هم موضوع انقلاب اسلامی محسوب می‌شوند. وقتی مکتب انقلاب و امام در شعر من باشد، شعرم انقلابی است. با این نگاه حتی یک شعر عاشقانه عفیفِ خانواده محور می‌تواند شعر انقلاب باشد. در سالهای اخیر مسئولین جشنواره شعر و داستان انقلاب، موضوعات خوبی را برای این رویداد ادبی طراحی کرده‌اند و این اتفاق مبارکی است. این جشنواره هم تک اثر و مجموعه آماده چاپ را هم دریافت می‌کند. خیلی از دوستانم به دنبال این بودند که اثر خود را به این جشنواره برسانند و این نشان از پویایی این جشنواره دارد. امیدوارم با کار رسانه‌ای قوی جشنواره شعر انقلاب در ادامه حرف‌های جدی‌تری برای گفتن داشته باشد.
گفتگو: محمد حسین خدایی