گروه تئاتر هنرآنلاین: سمیه مهری، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر که اخیراً کتاب «تئاتر در خیابان» را نوشته است، درباره این کتاب که از جامعترین کتابها در زمینه تئاتر خیابانی محسوب میشود به هنرآنلاین گفت: من زمانی که درباره تئاتر خیابانی شروع به کار کردم منابع چندانی در این زمینه وجود نداشت. ابتدا تلاش زیادی کردم که بتوانم منابعی را پیدا کنم تا دامنه اطلاعاتم زیاد شود، اما متاسفانه در ایران حدود ۲۰_۳۰ مقاله و چهار کتاب بیشتر نداشتیم. نشر یکی از کتابها هم در شهرستان بود و خیلی کم میشد آن را پیدا کرد ولی من زمانی که جستوجوی بیشتری کردم توانستم آن را نیز پیدا کنم.
وی افزود: خانم فریندخت زاهدی هم در این زمینه کتاب نوشتهاند ولی ایشان در کتابشان بیشتر به شکلگیری تئاتر خیابانی در آمریکا، روسیه و فرانسه پرداختهاند. ما هیچ مرجعی برای تئاتر خیابانی نداشتیم. در مورد تئاتر خیابانی اگر جستوجو کنید متوجه میشوید ما واقعاً اطلاعات دقیقی نداریم. هنوز عده زیادی در تئاتر خیابانی به جای طرح و ایده میگویند نویسندگی. همه اینها برای علاقهمندان این حرفه سوال بود.
این نویسنده اظهار داشت: من مجبور شدم در طول یکی، دو سال مقالات روز دنیا را جستجو کرده و ترجمه کنم. مطالب برخی از مقالاتی هم که پیدا کردم شبیه همدیگر بودند. هر آنچه که از منابع داخلی و خارجی وجود داشت را علاوهبر تجربیات خودم از تئاتر خیابانی را جمعآوری کردم و چکیده آن را در کتاب «تئاتر در خیابان» ارائه دادم.
مهری درباره زمان انتشار کتاب «تئاتر در خیابان» گفت: قرار بود چاپ این کتاب قبل از عید باشد ولی با توجه به مشورتهایی که با رضا کرمیزاده ناشر نشر نودا داشتیم، ایشان گفتند اردیبهشت ماه بهترین زمان برای انتشار است. بنابراین ما کتاب را اواخر اردیبهشت ماه به صورت اینترنتی و فیزیکی منتشر میکنیم و از اول خردادماه در سایتها و فروشگاههای معتبر شاهد این کتاب خواهیم بود.
وی درباره مباحث این کتاب عنوان کرد: ما در این کتاب از ریشه هنرهای نمایشی و نمایشهای بیرونی که در مصر و یونان وجود داشته شروع کردهایم و بعد به ایران رسیدهایم و تاریخچه تئاتر بیرونی در ایران را بررسی کردهایم. بعد هم به تئاتر خیابانی رسیدهایم و تفاوت تئاترهای بیرونی، نمایشهای محیطی، چریکی و میدانی با تئاتر خیابانی را بررسی کردهایم. یک بخش را هم گذاشتیم که اصلاً چرا تئاتر خیابانی؟ یک سری نظریهها با عنوان «عناصر مشترک در تئاتر خیابانی» را در کتاب بررسی کردهایم.
این نویسنده ادامه داد: در بخشهای دیگر به مباحثی مانند چیستی تئاتر خیابانی و طراحی، بازیگری، موسیقی و کارگردانی در تئاتر خیابانی پرداختهایم. انواع نمایشهای خیابانی را بررسی کردهایم و به اینکه تئاتر خیابانی در ایران از کجا شروع شد و اتفاقات مهمی که در این گونه تئاتری افتاده را نیز مورد بررسی قرار دادیم. مثلاً در تئاتر خیابانی هند، صفدر هاشمی وجود داشته که مثل رضا کیانیان خودمان از پیشگامان این نوع تئاتر بودند و در روز اجرای تئاتر خیابانی کشته میشوند. اتفاقات عجیبی که در تئاتر خیابانی ایران افتاده و انواع نمایشهای خیابانی مانند نمایش نامرئی، نمایش پیکره یا مجسمه و نمایش شورایی را بررسی کردهایم. تعاریف مختلف در تئاتر خیابانی و جایگاه هر کدام از عناصر از موسیقی تا بازیگری در تئاتر خیابانی. ویژگیهایی که یک بازیگر تئاتر خیابانی باید داشته باشد تا موفق شود را بررسی کردهایم.
مهری بیان کرد: همه اینها را در هفت فصل آوردهایم که هر فصل هم بین پنج تا هفت زیرمجموعه دارد. در بخش آخر یک سری از مقالات روز دنیا را داشتیم که من چکیده آنها را در کتابم آوردهام. یک سری عکس از تئاتر خیابانی در ایران هم در پایان وجود دارد. در مجموع ۳۷۴ صفحه است که امکان دارد در ویراستاری کم یا زیاد شود. مقدمه کتاب را آقای شهرام کرمی نوشته که من از ایشان تشکر میکنم چون تلاش زیادی کردند تا این کتاب تبدیل به یک کتاب مرجع شود. ایشان لطف بسیار بزرگی در شکلگیری کتاب به من کردند.
او هدفش از انتشار کتاب «تئاتر در خیابان» را اینگونه بیان کرد: تئاتر خیابانی، هنر مظلومی است. این مسئله درباره تمام هنرهای نوپا در دنیا وجود دارد. تعداد منابعی که وجود دارد کم است ولی تعداد علاقهمندان زیاد است. منِ نوعی که میخواهم به این هنر ورود کنم سردرگم میشوم که باید از چه چیزی بهعنوان منبع استفاده کنم. من سعی کردم مجموعهای از اطلاعات و دانش خودم را جمعآوری کنم و برای همه آدمها دسترسی را راحتتر کنم.
سمیه مهری در پایان خاطرنشان کرد: تئاتر خیابانی با این کتاب و مطلب تمام نمیشود. امیدوارم علاقهمندان به این هنر تلاش کنند تا این هنر جا بیفتد و پیشرفت کند و همچنین امیدوارم علاقهمندان از این کتاب حمایت و سعی کنند یک قدم مثبت برای تئاتر خیابانی بردارند.