سرویس تئاتر هنرآنلاین: نشست رسانه‌ای سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر، صبح امروز هشتم بهمن‌ماه با حضور حسین مسافر آستانه دبیر جشنواره، سامان خلیلیان، محسن بابایی، اتابک نادری، رضا حامدی‌خواه و... مدیران بخش‌های مختلف این رویداد در تالار رودکی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم حسین مسافر آستانه ضمن ارائه توضیحاتی درباره این رویداد گفت: شکی نیست اهمیت، ضرورت و نقش هنر، خاصه تئاتر در جریان‌های مختلف زندگی بشری تا چه اندازه تاثیرگذار بوده و هست. اساساً به صورت ویژه هنر تئاتر در کنار سایر هنرها همیشه برای آرامش‌بخشی به وضعیت روحی و روانی جامعه حائز اهمیت بوده است. بخش مهمی از خاستگاه این هنر از دل آیین و مناسک درآمده و هدفش ایجاد آرامش اجتماعی است و در احیای روحیه احساس آرامش در جامعه نقش مهمی ایفا میکند.
او در ادامه افزود: اکنون سراسر دنیا با شرایط سخت و طاقت‌فرسایی روبرو هستند. در این دوران، تئاتر، علی‌رغم اینکه به دلیل شرایط کرونایی نتوانسته اجراهای عمومی داشته باشد و به التیام روحی و روانی جامعه بپردازد اما آنچنان هم بیکار ننشسته و از فعالیت دست نکشیده است. من در نظر دارم از گروه‌های نمایشی حرف بزنم که در این شرایط کار کردند به امید آنکه اتفاقی بیفتد و اثرشان را در معرض دید مردم قرار دهند و آنها کم از ایثارگران رشته‌های دیگر نداشته‌اند.
ایثار جمعی هنرمندان تئاتر
دبیر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه هنرمندان تئاتر در صحنه، در این ایثار جمعی شریک هستند، عنوان کرد: آنها برای اینکه روح و روان جامعه را التیام بخشند دست از تلاش نکشیدند. این جشنواره از مهمترین فرصت‌هایی است که حاصل کار خود را در آن ارائه می‌دهند. من باید از عزیزانی که نتوانستند در بخش نهایی این رویداد شرکت کنند تشکر کنم و اگر اثرشان در این جشنواره نیست دلیل بر ضعف آثار آنها نیست چراکه ما ظرفیت و زمان محدود اعم از فیزیکی و پشتیبانی داشتیم و در روزهای آینده شاهد اجراهای عمومی آنها خواهیم بود.
مسافرآستانه در بخشی از صحبت‌هایش یادآور شد: ما اکنون در شرایط سختی به سر می‌بریم و از این رو تجربه برگزاری دوران گذشته این جشنواره در این دوره چندان کاربرد نداشت و برای اولین بار از صفر آغاز کردیم. من و همکارانم سابقه طولانی در برگزاری جشنواره تئاتر فجر داشتیم ولی این دوره از هر نظر سخت و غیرقابل پیش‌بینی بود. شاید ما در آغاز که کار جشنواره را پذیرفتیم نمی‌دانستیم راه سخت و دشواری در پیش داریم. تطبیق جشنواره با شرایط کنونی در برنامه‌ها و بودجه دیده نشده بود. زمانی‌که دیدیم شهرستان‌ها بیشترین حضور را نسبت به دوره‌های گذشته دارند، خوشحال شدیم اما وضعیت اسکان و رفت و آمدشان برای‌مان بسیار دشوار بود. وقتی قرار بر این شد شهرستان‌ها اجرای فیزیکی داشته باشند آغاز دشواری‌های برگزاری جشنواره بود.
تست کرونا از هنرمندان استان‌ها
او همچنین اضافه کرد: اما طبق همکاری که میان آقای اتابک نادری و وزارت بهداشت صورت گرفت، نگرانی‌های ما برطرف شد. پایمردی وزارت بهداشت در حمایت از برگزاری جشنواره‌ها نگرانی‌های ما را رفع کرد. بر این اساس همه گروه‌های شهرستانی تست کرونا خواهند داد و بعد در جشنواره حضور خواهند داشت. همچنین دویست نفر از همکاران ستادی در تهران تست کرونا داده‌اند. از عمق جان از این وزارتخانه سپاسگزارم چراکه نگرانی‌های ما را مرتفع کردند. اکنون نیز با خاطری آسوده با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی جشنواره برگزار خواهد شد.
این کارگردان تئاتر ضمن تشکر از حامیان معنوی جشنواره در بخش دولتی و خصوصی، اظهار کرد: از حامیان معنوی جشنواره تشکر می‌کنم ما حامیان مالی نداشتیم و نتوانستیم حامی جذب کنیم. تئاتر این مظلومیت و مهجوریت را از سوی فرهنگ اقتصادی دارد ولی سپاسگزارم که به جهت معنوی مشکلات خاصی نداریم، دفتر تبلیغات، شرکت مترو، معاونت اجتماعی، بنیاد شهید و... حامی معنوی ما بودند.
مسافر آستانه خاطر نشان کرد: بخش سرباز انقلاب با همکاری بنیاد شهید برگزار می‌شود و بخشی از هزینه‌ها را این مجموعه به عهده گرفته است. ما هم حضور این بخش را مغتنم می‌دانیم چراکه این موضوع واقعا به عنوان یک موضوع جدی پرداختن به آن یک ضرورت است. مرکز هنرهای نمایشی رادیو در بخش نمایش‌های رادیویی همکاری داشته است، صدا و سیما هم قرار شده امسال همکاری بیشتری با جشنواره داشته باشد، شهرداری منطقه 11 نیز کمک زیادی به ما کرده است.
او در ادامه یادآور شد: در بخش‌های خصوصی هم همکاری‌هایی داشتیم. اسنپ در طول جشنواره تخفیف‌هایی ارائه میکند؛ 30 درصد تخفیف ویژه به کسانی که کد تخفیف به آنها ارائه می‌دهیم، از سوی این سرویس حمل و نقل اعمال می‌شود. بخش پژوهش جشنواره نیز به مدت 5 روز در تماشاخانه نوفل لوشاتو برگزار می‌شود.
مسافرآستانه در ادامه توضیح داد: ما در هر بخشی تلاش‌مان بر این بود تا در انتخاب آثار و داوری، یکی از افراد موثر در سایر استان‌ها را همراه‌مان داشته باشیم. توجه به هنرمندان استان‌ها نگاه ما بوده است. بنا را بر این نگذاریم که هر کسی که می‌خواهد در تئاتر دیده شود باید به تهران بیاید. باید شهرستان را ببینیم نه یا یک نگاه تخفیف‌یافته، بلکه با نگاهی سختگیرانه. آنها پتانسیل‌های خوبی در حوزه تئاتر دارند.
تجلیل از پیشکسوتان تئاتر
او با اشاره به بزرگداشت‌های دوره سی و نهم جشنواره بیان کرد: در مراسم اختتامیه از اختر تاجیک که از عکاسان قدیمی تئاتر است و از همایون علی آبادی از اصحاب نقد تجلیل خواهیم کرد. بهرام ابراهیمی از بازیگران قدیمی تئاتر و تلویزیون نیز مورد تجلیل قرار خواهد گرفت. همچنین جمشید داور پناه از هنرمندان خراسان شمالی هم مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
حسین مسافر آستانه در ادامه درباره بودجه گفت: من در یک مصاحبه‌ای در همان روزهای آغاز گفتم که بودجه پیشنهادی ما بیش از 5 میلیارد تومان است ولی در جلسات 5 میلیارد و 200 میلیون تومان مصوب شد و بودجه جشنواره همین است. کار بر همین اساس برنامه‌ریزی شده. لازم است به نقش انجمن هنرهای نمایشی اشاره کنم که متفاوت‌تر از گذشته بوده است. پشتیبانی که در انجمن در این دوره شده بی‌سابقه بوده است.
وی درباره امنیت آثار در فضای مجازی گفت: باید بگویم بنا را بر این گذاشتیم که آثار حفاظت شده در ۲۴ ساعت حق پخش داشته باشند و سپس برداشته شوند. نگاه ما این بوده که به این ۲۴ ساعت به عنوان فرصت توجه شود. آن حساسیتی که تهیه‌کنندگان سینما دارند ما در تئاتر نداریم. این فرصت ۲۴ ساعته بیشتر یک فرصت تبلیغاتی است. اگر تئاتر 10 بار هم از فضای مجازی پخش شود، علاقه‌مند تئاتر دوست دارد به صورت زنده آن را ببیند. تمهیدات لازم را برای جلوگیری از ابتلای به کرونا نیز اندیشیده‌ایم. برای تماشاگران هم حفاظت‌ها را انجام می‌دهیم ولی اگر خدایی ناکرده اتفاقی افتاد کار آن سالن را متوقف خواهیم کرد و در این زمینه از متخصصان امر در وزارت بهداشت مددجویی می‌کنیم.
مسافر آستانه درباره بخش‌های اضافه شده به جشنواره توضیح داد: برای هر بخش جشنواره باید دو نگاه داشته باشیم یعنی ببینم ظرفیت آن بخش در تئاتر کشور به چه صورت است. اگر آن ظرفیت حداقلی است نباید در جشنواره باشد. ما امسال تله‌تئاتر را اضافه کردیم که در این بخش به ضرورت تعطیلی توجه داشتیم. تله‌تئاتر زمانی در جشنواره وجود داشته ولی به دلایلی حذف شده است. اگر آثاری در بازه 10 ساله در این بخش تولید شده باشد به آن توجه می‌کنیم.
او افزود: در این دوره با همه مصیبت‌های کرونا، شاهد یادآوری برخی فرصت‌ها هم بودیم این آثار باید در معرض دید علاقمندان قرار گیرد. سال‌هاست شاهدیم پلتفرم‌هایی در جهان به تئاتر اختصاص دارند ولی در ایران اینطور نیست؛ اما بنا به شرایط باید به آن توجه کنیم. همه جوانب امر را سنجیدیم، با متخصصان این حوزه گفت‌وگو کردیم، با وجود این امکان خطا را از خود سلب نمی‌کنیم اما این یک تجربه است که باید اتفاق بیفتد.
مسافر آستانه ادامه داد: این روزنه جدیدی است و باعث ایجاد فرصت برای تماشای آثار در فضای مجازی می‌شود. به دلیل اهمیت و توجه به ظرفیت بخش هنر حرکت و بدن به این بخش پرداختیم. هرچند به جمع‌بندی رسیدیم در این حوزه ظرفیت زیادی داریم ولی برنامه‌ریزی وجود ندارد. همین دیر رسیدن به جمع‌بندی باعث شد برخی بگویند جشنواره برنامه‌ریزی ندارد ولی این بخش یک ضرورت و فرصت است اما تعریف درستی از آن ارائه نشده است. به همین دلیل در بررسی‌ها به آثار نگاه کردیم و دیدیم هیچکدام تعریف درستی از این هنر به عنوان نمایش نداشته و به این جمع‌بندی رسیدیم که این بخش باید در طول سال مورد آموزش قرار بگیرد.
او عنوان کرد: حرکت‌های بدنی که در ورزش و آنچه در برنامه‌هایی نظیر "عصر جدید" دیده می‌شود در حوزه هنر بدن نیست با این حال به این بخش بی‌توجهی نمی‌شود. تئاتر فیزیکال سال‌هاست در دنیا جایگاه دارد. امیدوارم این حرکت زمینه‌ساز این شود که به تعریف درستی از هنر بدن به ویژه توسط دانشگاهیان برسیم.
هنرمندان تئاتر درست نیست در خانه بنشینند
دبیر جشنواره تئاتر فجر درباره علت برگزاری جشنواره در شرایط کرونا گفت: سایر فعالیت‌ها خودشان را با شرایط تطبیق داده‌اند و به زندگی خود ادامه می‌دهند پس نمی‌شود گفت تئاتر کار نکند ضمن اینکه وزارت بهداشت از دوستان تست گرفته است، نمی‌شود گفت از تماشاگران هم تست بگیرد. جشنواره یک فرصت برای آن‌هایی است که در طول سال گذشته در صحنه بودند. هنرمندان تئاتری مطالباتی دارند اما درست نیست در خانه بنشینند و انتظار مطالبات داشته باشند. در این دوره سخت می‌بینیم که عده‌ای سختی کشیدند، اثر تولید کردند و کار کردند. حمایت از آنها هم تعریف شده است. حمایت از کل جامعه تئاتر تدبیر دیگری است که دوستان در وزارت فرهنگ و ارشاد برای آنها برنامه‌ریزی می‌کنند.
او افزود: بعید می‌دانم عده‌ای در قبال کار نکرده توقع حمایت داشته باشند. در روزهای سخت است که هنرمند می‌تواند به کمک جامعه خود بیاید، در روزهای خوش که همه هستند. البته کار کردن در همه زمان‌ها ایثار است ولی عده‌ای در این شرایط سخت جانانه کار کردند. آن‌هایی که در طول این سال سخت با همه مشقات کار کردند، اقدام‌شان ارزشمند است. من در آغاز این گفت‌وگو از آن‌هایی که در جشنواره حضور پیدا نکردند، تشکر کردم. درباره همزمانی با جشنواره فیلم فجر هم باید بگویم این همزمانی مختص امسال و سال گذشته نیست در دوره‌های گذشته هم چنین بوده اما هیچ‌گاه علاقه‌مندان به تئاتر بی‌توجهی نکرده‌اند، تئاتر همیشه تماشاگران خود را داشته است، نه تنها برگزاری جشنواره فیلم فجر بلکه هیچ حرکتی این موضوع را تحت‌الشعاع قرار نداده است.
حسین مسافرآستانه در پایان گفت: من بارها گفته‌ام که وقتی بسیاری از مشاغل باز هستند، سینما و تئاتر بهتر می‌توانند فعالیت کنند. اجازه بدهیم سالن باز باشد، نترسیم. مگر در سایر فعالیت‌ها می‌گوییم باید کد ملی از افراد گرفته شود تا ببینیم کرونا دارند یا نه؟ آقای آشنا بارها به وزارتخانه رفتند تا این وضعیت برای جشنواره مهیا شد چون نگاه تخصصی کمتر ارایه شده بود ولی امیدوارم بعد از جشنواره هم شاهد فعالیت سالن‌ها باشیم. جشنواره امسال را نه از نظر نوع برگزاری و نه از نظر کیفیت و کمیت آثار یا هیچ جشنواره‌ای مقایسه نکنید چون جشنواره تابعی از شرایط کلی تئاتر در تمام سال است مقایسه این دوره با سایر دوره‌ها جفاگونه است.
او گفت: برخی کارها در آستانه اجرا با تعطیلی سالن‌ها مواجه شدند ما اطلاعیه‌ای دادیم که اگر تاییدیه‌ای در این خصوص داشته باشند پذیرش خواهیم داشت پس بخشی از آثار ما کارهایی هستند که اجرا نشده بودند پس نباید شرایط را با سال‌های قبل مقایسه کنیم. ما هیچ امتیاز ویژه‌ای برای آثاری که اجرا نشدند، قائل نشدیم. تخفیف ندادیم و بخششی قائل نشدیم جشنواره فقط بر اساس کیفیت آثار کار خود را انجام داد. اینکه ممکن است برخی اجراها به دلیل ساعت هفت شب مخاطب کمتری داشته باشد درست نیست. چینش جدول همیشه مشکلاتی داشته ولی امسال مشکلات بیشتر است. امسال تماشای آثار را از ساعت سه شروع کردیم آن عده‌ای از تماشاگران که علاقه‌مند به تماشای آثار در آن ساعات هستند باید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و منعی برای حضور آنها نخواهیم بود.
بخش پوستر و عکس تئاتر در راه‌آهن
محسن حسن‌زاده مدیر روابط عمومی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر درباره حضور اصحاب رسانه در این رویداد گفت: کارت مهمان نخواهیم نداشت، همه شرکت‌کنندگان صرفاً با ارایه بلیت می‌توانند وارد سالن شوند، بلیت هم باید به صورت الکترونیکی تهیه شود. نحوه پذیرایی اینگونه است که با ارائه کارت در سه کافه مجموعه تئاتر شهر اهالی رسانه می‌توانند از امکانات استفاده کنند. کد بلیت حضوری برای خبرنگاران شب گذشته ارائه شده و از پنجشنبه 12 ظهر به بعد اهالی محترم رسانه می‌توانند برای رزرو بلیت اقدام کنند.
او ادامه داد: ما صرفا در بحث فروش بلیت حضوری در سالن‌های اصلی تئاتر شهر، تالار وحدت، ایران شهر و... پذیرای محدودی از افراد به صورت حضوری خواهیم بود. به مهمانانی که سال پیش کارت مهمان دادیم، امسال دعوت نامه‌ای دادیم تا اگر تمایل به حضور دارند کد مهمان بگیرند. از 30 تا 40 درصد ظرفیت سالن‌های بزرگ و 50 درصد ظرفیت سالن‌های کوچک استفاده می‌شود. پخش آثار در فضای مجازی به این صورت خواهد بود که این آثار را از روز چهاردهم بهمن با سه روز تاخیر خواهیم داشت که جدول پخش آنها از طریق سه پلتفرم اطلاع‌رسانی می‌شود.
مدیر روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی همچنین افزود: پلتفرم‌های تیوال، نمایش نت و تلویزیون تئاتر ایران میزبانان آنلاین این رویداد خواهند بود. برای همه مهمانان جشنواره کد تماشای آثار در فضای مجازی ارسال و فروش مجازی آثار در این پلتفرم‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود. تلویزیون تئاتر برای مهمانان جشنواره در نظر گرفته شده و برای تماشاگران مردمی امکان تماشا با خرید بلیت امکان‌پذیر است. تبلیغات محیطی را نیز از امروز شروع کرده‌ایم. نمایش‌های خیابانی در پهنه رودکی، پلازای میدان ولیعصر و آبنمای بازار بزرگ اجرا می‌شوند.
حسن‌زاده عنوان کرد: یازدهم بهمن ماه در سالن انتظار راه آهن تهران بخش پوستر و عکس را خواهیم داشت. یعنی تلویزیون راه آهن، پایگاه افتتاح بخش پوستر و عکس ما خواهد بود.
در پایان با حضور دکتر مرضیه پوراکبری همسر شهید مدافع سلامت دکتر غلامرضا فخری، حجت‌الاسلام بهداروند مشاور دبیر جشنواره و قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی از پوستر و نشان سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با طراحی مهدی روایی رونمایی شد.