سرویس تئاتر هنرآنلاین: تولید و پخش تلهتئاتر که دو دهه از برنامه‌های روتین صداوسیما بوده و بینندگان بسیاری نیز به خود جذب کرده بود، بیش از یک دهه است که در کنداکتور تلویزیون، ردی از آن دیده نمی‌شود. دو هفته پیش در اقدامی متعجبانه شبکه چهارسیما اقدام به بازپخش تعدادی تئاتر تلویزیونی کرد که متاسفانه این حرکت با وجود تائید و تمجید بسیاری از هنرمندان در گفت‌وگو با رسانه‌ها به یک باره متوقف شد و ادامه‌دار نبود. حال این سوال مطرح است که چرا مسئولان تلویزیون ملی تا این حد نسبت به تولید تئاتر تلویزیونی که رکن اساسی فرهنگسازی در مملکت است، بی‌توجهی نشان می‌دهند، آن هم در شرایطی که شمار بسیاری از اهالی تئاتر به دلیل تعطیلی سالن‌های نمایش نزدیک به 10 ماه است که بیکار هستند و فضایی به منظور اجرای آثارشان ندارند؟ به گفته بسیاری از هنرمندان مگر همین تلهتئاتر نبود که بازیگران و کارگردان‌های بسیاری را به سینما و تلویزیون معرفی کرد؟ مگر پخش همین تلهتئاترها در دهه‌ها 70 و 80 جذب تماشاگران به سمت سالن‌های نمایش را رقم نزد؟ آیا تولید یک تلهتئاتر که مکتب فرهنگسازی در یک جامعه است، به نسبت تولید برخی از سریال‌ها و برنامه‌هایی که هیچ بار فرهنگی ندارند و حتی بیننده را به خود جذب نمی‌کنند، چه میزان هزینه برای تلویزیون دارد که از آن سر باز می‌زنند؟ ضمن اینکه تولید تلهتئاتر در شرایطی که جامعه درگیر شیوع ویروس کرونا است، بی‌خطرتر و کم ریسک‌تر است چراکه هم عوامل کمتری دارد و هم از لوکیشن‌های کمتری به منظور تولید آن استفاده می‌شود. آنچه که جای بسی تعجب دارد این موضوع است که چرا مسئولان تلویزیونی هیچ واکنشی نسبت به پیشنهادات اهالی هنر در این خصوص نشان نمی‌دهند.
در ادامه این مطلب گفت‌وگویی با تعدادی از هنرمندان در این خصوص داشته‌ایم و نظرات آنها را جویا شده‌ایم که می‌خوانید:
تلهتئاتر می‌تواند حرفه‌ای‌ترین تولید فرهنگی هنری تلویزیون باشد
داریوش مودبیان نویسنده، کارگردان، مترجم و پژوهشگر تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره نبود توجه نسبت به تولید تلهتئاتر خصوصاً در شرایط کنونی که در پی شیوع ویروس کرونا، سالن‌های نمایش تعطیل است، اظهار کرد: این سوال باید از مدیران پرسیده شود چرا که تا 4- 5 سال گذشته، به شخصه به دنبال تولید تله‌تئاترهایی در صدا و سیما بودم اما درخواست‌هایم مورد قبول قرار نگرفت در صورتی‌که تلهتئاتر می‌تواند حرفه‌ای‌ترین تولید فرهنگی هنری تلویزیون باشد؛ چراکه در آن از آثار شاخص و عوامل حرفهای استفاده می‌شود.
مودبیان با بیان اینکه تولید تلهتئاتر از نظر اقتصادی برای تلویزیون کم هزینه‌تر از تولید دیگر برنامه‌ها و سریال‌هاست، تصریح کرد: در تولید تلهتئاتر از بازیگران تئاتری استفاده می‌شود که دستمزد کمتری نسبت به بازیگران سریال‌ها دارند ضمن اینکه تلهتئاتر تک لوکیشن است و از این رو به صرفه‌تر است.
او ضمن اشاره به اینکه از بعد از انقلاب اسلامی حدود 55 اثر تلویزیونی تولید کرده است که بارها پخش شده‌اند، یادآور شد: در صورتی‌که سیاستگذاری فرهنگی وجود داشت اکنون در عصر کرونا که تئاتر تعطیل است و خیل عظیمی از هنرمندان آن بیکار هستند باید به افرادی که آثار موفقی داشته‌اند نگاهی شود و از مشورت آنها در این شرایط استفاده شود. اکنون تولید تلهتئاتر بیشتر از دیگر مجموعه‌ها کمک‌کننده است چراکه ارزان‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر است در عین حال که از گستره ادبیات دراماتیک بهره‌مند است.
پیشنهاد به مسئولان کمی جنبه شوخی دارد!
منیژه محامدی نویسنده، کارگردان، مترجم و مدرس تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره بازپخش برخی از تلهتئاترها از طریق شبکه چهار سیما گفت: به اعتقادم این موضوع در شرایط فعلی اتفاق خوبی است. سال‌ها بود که تئاتر در تلویزیون فراموش شده بود در صورتی‌که در این شرایط نامطلوب ترتیبی اتخاذ شود تا تله‌تئاترهای جدیدی تولید شود؛ ضمن اینکه در روحیه بد تماشاگران تئاتری تاثیر مثبتی دارد، زمینه فعالیت برای هنرمندان تئاتر که این روزها زندگی سختی را پشت سر می‌گذارند را فراهم می‌کند. هرچند که پیشنهاد به مسئولان کمی جنبه شوخی دارد چراکه آنها گوش ناشنوایی برای شنیدن حرفهای هنرمندان دارند و سال‌هاست که ما می‌گوییم و آنها وانمود می‌کنند که نشنیدند.
او تصریح کرد: مگر پیشنهاد و انتقادی هم مانده که هنرمندان در این روزها نداده باشند؟ مسئولان ترجیح می‌دهند سکوت کنند و گفتنی‌ها هم که هزار بار گفته شده اما چه حاصل!
از دستگاه عریض و طویل تلویزیون توقع می‌رود که به تئاتر و هنر توجه کنند
بهروز غریب‌پور، نمایشنامه‌نویس و کارگردان درباره بازپخش تله‌تئاترهای قدیمی از شبکه چهار سیما بیان کرد: یکی از وظایف قطعی صداوسیما توجه به تئاتر است و مسبوق به سابقه هم هست. از دوره‌ای که تلویزیون را بخش خصوصی اداره می‌کرد ابتدا یک‌بار در هفته و سپس دو بار در هفته تئاتر حتی ضبط نشده و زنده به روی آنتن می‌رفت و ما سابقه‌اش را داریم.
این استاد نمایش عروسکی عنوان کرد: زمانی‌که عباس جوانمرد سازمان تئاتری تلویزیون را تشکیل داد، پخش تئاتر از تلویزیون روال دائمی پیدا کرد و چقدر هم به مردم کمک کرد. شما تصور کنید که "گاو" و "هالو" به‌عنوان آثار شاخص دراماتیک ما ابتدا در تلویزیون معرفی شدند و بعد تبدیل به فیلم شدند. حتی هنرمندان ما، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جعفر والی، رکن‌الدین خسروی، آقای دیلمقانی و خود عباس جوانمرد و بسیاری دیگر از هنرمندان تئاتر به مدد همین برنامه در سراسر کشور شناخته شدند. در حالی‌که همیشه تئاتر این‌طور بوده که یک ظرفیت محدودی دارد و تلهتئاتر هم برای خانواده تئاتر و هم برای تماشاگران نجات‌بخش است.
بهروز غریب‌پور تأکید کرد: شبکه‌های تلویزیونی مختلف دنیا بلافاصله پس از پاندمی کرونا تله‌تئاترهایشان را پخش کردند. گنجینه‌های خودشان را به روی مخاطبان باز کردند و میلیون‌ها نفر این آثار را دیدند. هم در حوزه موسیقی و هم در حوزه تئاتر این اتفاق افتاد. من نمی‌دانم لجاجت سیمای جمهوری اسلامی با تئاتر چه زمانی به پایان می‌رسد، اما به هر حال پخش تلهتئاتر در کشور ما نزدیک 60 تا 70 سال سابقه دارد. بنابراین پخش تلهتئاتر قطعاً از نظر اقتصادی به خانواده تئاتر کمک می‌کند و برای مخاطبینی که عادت داشتند ماهی یک‌دفعه یک تئاتر ببینند هم اتفاق خوبی خواهد بود.
غریب‌پور با تأکید بر اینکه پخش تلهتئاتر جز کم مشکل‌ترین برنامه‌ها است، افزود: من فکر میکنم که تلهتئاتر از گزارشات تخلفات مالی باشگاه‌های ورزشی، به خصوص باشگاه‌هایی که تیم‌های فوتبال دارند، ضرر و زیانش خیلی کمتر است. آدم وقتی برنامه "فوتبال برتر" را می‌بیند آنقدر که آدم‌ها همدیگر را به دزدی کردن، عقد قراردادهای غیراصولی و پرداخت میلیون‌ها دلار از جیب مردم به مربیان شکست‌خورده خارجی متهم می‌کنند، همه از همدیگر بیزار می‌شوند.
وی ادامه داد: من فکر میکنم که اندیشه تئاتری یک هزارم این ضررها را که ندارد هیچ، وقتی شما یک اثر هنری را می‌بینید لذت می‌برید. غالباً هیچ نمایشنامه‌ای در دنیا نیست که حاوی یک اندیشه ولو ضعیف هم نباشد. بنابراین از دستگاه عریض و طویل تلویزیون توقع می‌رود که به تئاتر و هنر توجه کنند.
بهروز غریب‌پور در جمع‌بندی سخنان خود گفت: اعتقاد من این است که تلهتئاتر هم در دوران کرونا و هم پیش و پس از آن یک راه‌حل خوب بوده و مطمئناً راهگشا خواهد بود. من تصور میکنم که حرفهای ما شنیده نمی‌شود و اگر شنیده هم شود با پوزخند از این حرف‌ها عبور می‌کنند. اصلاً اینجا قدرت و نظر کارشناسی کارکردی ندارد.
با تولید تلهتئاتر باید جای خالی تئاتر را پر کنیم
هادی مرزبان نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره توجه صدا و سیما به بازپخش تلهتئاترها در این روزها که تئاتر و فعالیت‌های نمایشی تعطیل است، گفت: طی مصاحبه‌هایی بارها و بارها تاکید داشتم که ما نباید دست روی دست بگذاریم و کاری انجام ندهیم. در این شرایط تماشای تئاتر ممکن است سلامت مردم را به خطر بیندازد اما باید به دنبال راهکاری باشیم و اقدامی انجام دهیم. در همان زمان پیشنهاد دادم که تلویزیون باید وارد ماجرا شود.
مرزبان همچنین عنوان کرد: به اعتقاد من، یا تلویزیون با تئاتر دچار عناد است و یا به دلیل ناآگاهی و شناخت نادرست از این هنر در جریان نیست که تئاتر چه امکاناتی دارد و چگونه می‌تواند مسائل و مشکلات جامعه را از نظر فرهنگی اجتماعی حل کند. تلویزیون باید بداند که هدف از تئاتر، تربیت و اصلاح جامعه است و این رویکرد هنر نمایش در این روزها کارکرد بسیاری دارد.
این کارگردان تئاتر ضمن اشاره به اینکه در بدو مدیریت قادر آشنا در اداره کل هنرهای نمایشی پیشنهاداتی را با او مطرح کردم، اظهار کرد: پیشنهاد من این بود تا با پا در میانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تلویزیون، تئاترها را به صورت تلهتئاتر پخش کند تا ببیندگان در خانه بتوانند پای تماشای آن بنشینند.
هادی مرزبان ضمن اشاره به اینکه ویروس کرونا ممکن است مدت‌‌ها با ما بماند و در صورتی‌که فکر درستی به منظور گذر از این شرایط برای تئاتر و اهالی تئاتر نشود، ممکن است تا 3- 4 سال آینده از این هنر تنها نامی در کتاب‌ها بماند، تصریح کرد: بازپخش تعدادی تلهتئاتر از تلویزیون اتفاق زیبایی است که این روزها انجام می‌شود، اما کافی نیست. تلویزیون باید آستین‌ها را بالا زده و از هنرمندان به منظور تولید تله‌تئاترهایی دعوت کند. خصوصا در این شب‌ها که مردم در خانه‌ها حبس هستند و در کنار فرهنگسازی نیازمند سرگرمی نیز هستند.
او در ادامه گفت: قرار بر این بوده که تلویزیون دانشگاه باشد و براین اساس باید امروز در این مسیر هزینه کند. تلهتئاتر تولیدی ارزانی است و با بودجه یک سریال که گاهی از کمترین کیفیت برخورددار است این امکان وجود دارد تا 30 تله تئاتر تولید شود. تلویزیون باید باور داشته باشد که تئاتر چه کارکردهایی در کنار سرگرمی در جامعه دارد. چرا مردم نباید به جای اینکه شب‌ها پای شبکه‌های خارجی بنشینند، تماشاگر تله‌تئاترهای خودمان باشند؟
مرزبان با بیان اینکه با تولید تلهتئاتر باید جای خالی تئاتر را پر کنیم، یادآور شد: تئاتر دچار معضل شده است و باید به فریاد آن برسیم. بسیاری از هنرمندان تئاتر این روزها با سیلی صورت خورد را سرخ نگاه می‌دارند و گلایه‌ای نمی‌کنند و در صورتی‌که به سمت تولید تلهتئاتر سوق داده شوند درآمدی در این روزهای سیاه کسب خواهند کرد. در پایان امیدوارم تلویزیون تولید تله تئاترها را آغاز کند.
ساخت تلهتئاترها کم هزینه‌تر از سریال‌ها هستند
ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره بازپخش تله‌تئاترهایی که اخیراً از شبکه چهار سیما پخش می‌شود گفت: من خوشحال هستم که بالأخره تلویزیون تصمیم گرفت به‌گونه‌ای تله‌تئاترهایی که قبلاً ضبط کرده بود را مجدد پخش کند.
وی ادامه داد: در طی سال‌های اخیر من بارها از سازمان صداوسیما خواهش کرده‌ام تا در شبکه‌های مختلف تئاتر پخش کند. اگر هر شبکه در طول هر ماه یک تئاتر پخش کند، هم از نظر گسترش و اشاعه تئاتر تأثیرگذار خواهد بود و هم اینکه می‌تواند بسیاری از مشکلات اشتغال‌زایی هنرمندان تئاتر را سر و سامان بدهد ولی متأسفانه این کار را نمی‌کنند.
رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر عنوان کرد: اگر امکاناتی فراهم بیاید که بشود به نوعی برای ضبط کارهای جدید نیز در زمان کرونا اقدام کرد اتفاق خوبی می‌افتد. من امیدوار هستم که کرونا هر چه زودتر شرش را از جهان کم کرده و همچنین پخش تلهتئاتر بتواند در دل تلویزیون ادامه پیدا کند. امیدوارم این کارها از شبکه‌های دیگر نیز پخش شود تا مردم از طریق صداوسیما بتوانند ارتباط بیشتری با تئاتر بگیرند.
ایرج راد در پاسخ به این سوال که چرا در سال‌های قبل این اتفاق در تلویزیون نمی‌افتاد، تصریح کرد: ما در سال‌های گذشته نیز پیگیر بودیم. در زمانی که آقای لاریجانی رئیس سازمان صداوسیما بودند، یادم است با دکتر رفیعی به خدمت ایشان رفتیم و یک گفت‌وگویی با هم انجام دادیم. ایشان در آن جلسه پذیرفتند که شبکه چهار متولی ضبط تئاترهای تلویزیونی باشد و از آن طریق به شبکه‌های دیگر نیز فیلم تئاتر بدهد تا پخش کنند. آن موقع گفت‌وگوها به نوعی شروع شد ولی با رفتن آقای لاریجانی از تلویزیون، این مسئله متوقف شد. پس از آن ما بارها درخواست برگزاری نشست کردیم ولی نمی‌دانم چرا صورت نمی‌گرفت.
راد ضمن تأکید بر اینکه ساخت تلهتئاترها کم هزینه‌تر از سریال‌ها هستند، اذعان کرد: همان سال‌ها هم مبالغی که برای ضبط تلهتئاتر در نظر می‌گرفتند بسیار پایین بود ولی با این حال هنرمندان تئاتر گله‌مند این قضیه نبودند. تئاتر نیازمند یک مدت تمرین است ولی در سریال تمرین ندارند.
تلویزیون نسبت به تئاتر عناد دارد
بهزاد فراهانی درباره بازپخش برخی از تلهتئاترها از شبکه چهارسیما و توجه به این مقوله در گفت‌وگو با هنرآنلاین گفت: من به شدت به صدا و سیما گله‌مند هستم چراکه تلویزیون نسبت به تئاتر عناد دارد و انگار که متعلق به 80 میلیون جمعیت و رسانه‌ای ملی نیست. به اعتقاد من بازپخش کوتاه مدت برخی از تلهتئاترها اتفاق خوبی بوده و باید از آنها سپاسگزار باشیم.
او در ادامه عنوان کرد: ما نزدیک به 35 شبکه تلویزیونی داریم که اگر هر کدام در هفته تنها یک تلهتئاتر پخش کنند 35 تئاتر از صداو سیما پخش خواهد شد. حتی در صورتی‌که هر یک، دو هفته یک بار هم یک تئاتر از شبکه خود پخش کنند تعداد قابل توجهی تئاتر از تلویزیون پخش می‌شود.
فراهانی با بیان اینکه توجه به پخش تلهتئاتر منجر به رشد ادبیات و روانشناسی اجتماعی یک مملکت می‌شود، افزود: تئاتر آموزشی‌های فوق‌العاده‌ای برای آحاد جامعه در پی دارد. هم اکنون به دنبال شرایط ایجاد شده به دلیل ویروس کرونا، 7- 8 هزار هنرمند تئاتر بیکار در کشور داریم و در صورتی‌که تلویزیون به تولید تلهتئاتر توجه نشان دهد، این تعداد هنرمند شرایط معیشتی خود را در این وضعیت تامین خواهند کرد و درآمدی خواهند داشت.
این بازیگر با طرح این پرسش که چرا در تلویزیون به درام‌نویسی شریف پرداخته نمی‌شود، اظهار کرد: متاسفانه برنامه‌ها و سریال‌هایی که از تلویزیونی پخش می‌شود هیچ آموزه فرهنگی و اجتماعی برای مردم ندارند و براین اساس مخاطب ترجیح می‌دهد، بیننده برنامه‌های شبکه‌های کشورهایی با رده‌های فرهنگی پائین‌تری باشد تا تماشاگر برنامه‌های شبکه‌های داخلی.
بهزاد فراهانی در پایان صحبت‌هایش گفت: پیشنهاد من به مدیران و مسئولان تلویزیونی این است که از هیئت مدیره خانه تئاتر و اعضای آن دعوت کنند تا مذاکرات و گفت‌وگوهایی با آنها درباره تولید تلهتئاتر داشته باشیم و پیشنهاداتی را در جهت تولید تئاتر تلویزیونی به آنها مطرح کنیم و سیاست‌های کلانی را در این خصوص پایه‌ریزی کنیم.
صداوسیما پیش از اینکه به فکر بیکاری هنرمندان تئاتر باشد، به فکر بالا بردن سطح فرهنگی خودش باشد
قطب‌الدین صادقی نویسنده، کارگردان، پژوهشگر و مدرس تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بازپخش تلهتئاترها از شبکه چهار سیما را چگونه ارزیابی می‌کند و فکر می‌کند ساخت و پخش تلهتئاتر چقدر می‌تواند به کاهش بیکاری هنرمندان تئاتر کمک کند، بیان کرد: پیشنهاد میکنم صداوسیما قبل از اینکه به فکر بیکاری هنرمندان تئاتر باشد، به فکر بالا بردن سطح فرهنگی خودش باشد. تلویزیون تبدیل به یک دستگاه عوام‌پرور شده که مدام سریال‌های تهی از محتوا را پخش می‌کند.
وی اضافه کرد: تلویزیون سه عملکرد دارد که یکی از آن عملکردها، خلق و تولید فرهنگ است. اگر این کار را انجام ندهد نقض غرض است. این رسانه جمعی با این همه هزینه نمی‌تواند از اندیشه‌ورزی غافل بماند. در ضمن با پخش تلهتئاتر از تلویزیون، بچه‌های تئاتر هم می‌توانند یک انگیزه پیدا کرده تا سالم از این شرایط عبور کنند.
صادقی اذعان کرد: یک مدت مسئولان به فکر خلق و تولید آثار درخشان تئاتری افتادند و از برخی افراد هم دعوت کردند تا این کار را انجام دهند اما پس از مدتی این کار را رها کردند. دلیل آن را هم نمی‌دانم. یعنی یک برنامه فرهنگی ادامه‌دار در کار آنها نیست و این جای تأسف دارد.
قطب‌الدین صادقی تأکید کرد: تلویزیون به فکر جلب توجه توده مردم است و به همین خاطر ناچار هستند سطح خودش را پایین بیاورد. یعنی ریتم را کش بدهند و دیالوگ‌ها ساده شود و هیجانی نداشته باشند.
این هنرمند افزود: به نظر من اگر بخواهید همه را راضی کنید حتما یک ایرادی در کارتان است. همه هنرها یک سری مخاطبان خاص با ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی خاص دارند. بخش بزرگی از جامعه ما، آدم‌هایی هستند که دغدغه‌شان فرهنگ نیست و برای آنها نیز باید خوراک تهیه کرد. تلویزیون یک دستگاه ملی است و به نظرم باید این کار را انجام بدهد.
صادقی درباره اثرگذاری تلهتئاترها بیان کرد: به نظر من بهترین تأثیری که تله‌تئاترهای خوب دارند این است لذت دیدن تئاتر را به تماشاگر منتقل می‌کنند. تماشاگر را مشتاق می‌کنند که بیشتر به سمت این هنر بروند. پخش تلهتئاترها، وجه تبلیغ فرهنگی هم دارند و تماشاگر پرورش می‌دهند. در حال حاضر وجه فرهنگی تلویزیون خیلی ضعیف است. چیزی که مطلقاً ضداندیشه است. ذره‌ای اندیشه اجتماعی و اندیشه‌ای برتر از تجربیات معمول آدم‌ها به آنها نمی‌دهند و کمکی در ارتقاء تفکر و اندیشه آنها نمی‌کنند. این به نظر من ایراد است.
صادقی ادامه داد: اولین پیشنهاد من این است که سطح فرهنگی تلویزیون را بالا ببرند. سطحش خیلی پایین است. من خودم 20 سال است تلویزیون نگاه نمی‌کنم چون احساس میکنم وقتم تلف می‌شود و هیچ چیزی به من نمی‌آموزد.
وی افزود: پیشنهاد دومم این است که واقعاً بیایند به فکر تولیداتی باشند که مثل همین تلهتئاترها برای هر دوره‌ای معتبر، ارزشمند و اسناد فرهنگی باشند. پیشنهادم این است که به کمک و یاری هنرهای دیگر بیایند.
قطب‌الدین صادقی در پایان بیان کرد: آنچه که یک جامعه را از حالت غریزی در می‌آورد فرهنگ است. حالت غریزی، خوردن، خوابیدن و تولید مثل است. معذرت می‌خواهم اما حیوانات هم همین کار را می‌کنند و این عادت‌ها را دارند. آنچه که مکمل این زندگی غریزی است فرهنگ است. هنر، فرهنگ، معماری، نقاشی، تئاتر، آداب، رسوم و امثال این‌هاست که انسان را به مدنیت می‌رساند. اگر فرهنگ متوقف شود ما برمی‌گردیم به زندگی غریزی. فرهنگ تحت هیچ شرایطی نباید متوقف شود به خصوص در این شرایط بحرانی. در این شرایط هر کاری در زمینه فرهنگ انجام بدهند به جامعه و مردم خدمت کرده‌اند.
صداوسیما تبدیل به یک تربیون برای اخبار سیاسی شده است
سهراب سلیمی کارگردان تئاتر درباره بازپخش تله‌تئاترهای قدیمی از شبکه چهار سیما به هنرآنلاین گفت: به نظرم امروز صداوسیما شرح وظایف اصلی خودش را انجام نمی‌دهد و فقط تبدیل به یک تربیون برای اخبار سیاسی شده است. بیش از اینکه ظرفیت استفاده عموم در آن دیده شود یک نگاه خاص دارد و این نگاه خاص را سال‌های سال است که ادامه می‌دهد.
وی اضافه کرد: یکی از مسائلی که می‌توان به‌عنوان قانون زیرپایه و زیرساخت تلویزیون از آن نام برد، همین مسئله فرهنگی است. به نظر من تلویزیون در مواقع آرامش و زمانی‌که باید وظیفه خودش را انجام می‌داده، انجام نداده است، وای به حال شرایط بحرانی.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه مسائل فرهنگی در کشور ما قانون‌گذاری ندارد، عنوان کرد: به اعتقاد من سایر نهادها هم در این مسئله راه را گم کرده و شرح وظیفه اصلی خودشان را انجام نداده‌اند. با توجه به شناختی که دارم، فکر میکنم کاری که انجام می‌دهند تنها به خاطر این است که گفته شود در این مملکت تئاتر هم وجود دارد. تئاتر داشتن نه به صرف اجرا رفتن روی صحنه، بلکه یعنی جایگاه و صنف. تئاتر یعنی این حرفه در قانون به عنوان شغل دیده شود ولی در حال حاضر هیچ‌کدام از این مسائل وجود ندارد.
سلیمی تأکید کرد: به اعتقاد من تا این مسائل حل نشود، مسئله پخش تلهتئاتر در تلویزیون، باری به هر جهت است. تله‌تئاترهایی که تا به حال ضبط شده تعداد زیادی نیست. خود من در یک زمانی دست‌اندرکار بودم و برخی از این تلهتئاترها حداقل با همکاری من ثبت شد. در گذشته هر هفته تلویزیون در یک روز خاص تئاتر پخش می‌کرد و بیننده‌ها نیز می‌دانستند که در چه روزی تئاتر پخش می‌شود و به همین خاطر پای تلویزیون می‌نشستند و برنامه مورد علاقه‌شان را دنبال می‌کردند.
او ادامه داد: پخش تلهتئاتر در این شرایط از تلویزیون یک مسکن کوتاه مدت است و بلند مدت نخواهد بود چون زیربناها مشخص نیست. پس از 42 سال می‌گویند داریم تلاش می‌کنیم که قانون کار، ما را به‌عنوان کارگر هنرمند به رسمیت بشناسد. این برای جامعه هنری أسف‌بار است.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: در حال حاضر بسیاری از دوستان ما بیکار هستند و نتوانسته‌اند شرایط اولیه زندگی را فراهم کنند و به همین خاطر دارند به حاشیه‌های تهران پناه می‌برند. این واقعاً فاجعه است. چند ماه پیش آقای مرزبان و مدیرعامل خانه تئاتر با من صحبت کردند که ما داریم برای راه‌اندازی تلهتئاتر در تلویزیون برنامه‌ریزی می‌کنیم، اما عملیاتی نشد. حالا فرض بگیریم که دوباره می‌خواهند به این تصمیم برگردند؛ با چه شرایط و امکانات اقتصادی، در چه زمانی و با چه فضاهایی قرار است این اتفاق بیفتد؟ تا وقتی پاسخ این سوال‌ها برای ما روشن نیست اتفاق خاصی نمی‌افتد. ما نمی‌دانیم که این پخش‌ها مقطعی است یا در سازمان صداوسیما تعریف شده است؟
سلیمی در ادامه گفت: هر چیزی باید دارای برنامه باشد؛ تا وقتی این برنامه وجود ندارد و در صداوسیما تعریف نشده باشد، حالا ما فرض را بر این می‌گذاریم که می‌خواهند در تلویزیون آن را راه‌اندازی کنند ولی به نظر من باز اتفاقی نمی‌افتد. ابتدا باید فراخوان آن را مطالعه کنیم و ببینیم چه تعریفی برای آن صورت گرفته است. این تعاریف وقتی به وجود بیاید، آدم تازه می‌گوید قدم‌هایی که برمی‌دارند براساس یک تعریف مشخص و معینی است.
این امکان وجود دارد همه شبکه‌ها از ساختار تلهتئاتر برای مخاطب کودک و خانواده بهره ببرند
رحمان سیفی‌آزاد در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره بازپخش برخی از تلهتئاترها طی این روزها توسط شبکه چهار سیما گفت: این موضوع که پخش تلهتئاترها در کنداکتور شبکه صداوسیما سهمی پیدا کرده است، اتفاق خوبی است که اگر ادامه یابد، تقاضای آنتن شبکه ایجاب می‌کند تا تولیدات جدیدی شکل گیرد و کنداکتور صدا و سیما در زمینه پخش تلهتئاتر احیا شود و پیامدش تولید آثار جدیدی خواهد بود.
او در ادامه افزود: اکنون که به دلیل شیوع ویروس کرونا سالن‌های نمایش تعطیل است، شاید بهترین راهکار این است که پیام‌های محتوایی در قالب تله‌تئاترهایی به فعالیت‌های نمایشی رونق دهد. قطعاً با بودجه محدود صدا و سیما این امکان وجود ندارد تا خیل عظیم بیکاران تئاتر، پوشش داده شوند، ضمن اینکه بخش تولیدات سینما و تلویزیون نیز کم رونق شده و بیکاری مضاعفی در میان اهالی هنر شکل گرفته است اما با تمهیداتی در قالب تولید تله‌تئاترهای محتوایی می‌شود از بیکاری بسیاری جلوگیری کرد.
این کارگردان ضمن اشاره به اینکه در تولید تلهتئاتر نسبت به دیگر برنامه‌ها و مجموعه‌ها پروتکل‌های بهداشتی بیشتر رعایت می‌شود، اظهار کرد: بر این اساس با همیت سازمان‌های مختلف امکان آن وجود دارد تا در این شرایط تولید تلهتئاترها که هم زود بازده است ضمن اینکه تک لوکیشن و بازیگر محور است و هم اینکه ضبط آن داخلی است به منظور سرگرمی مخاطبان شکل اجرایی بگیرد.
سیفی‌آزاد در ادامه افزود: با هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با صدا و سیما این امکان وجود دارد همه شبکه‌ها از ساختار تلهتئاتر برای مخاطب کودک و خانواده بهره ببرند. همچنین خیل عظیمی از اهالی هنر در کوتاه‌ترین زمان با حداقل هزینه‌ها به کار گرفته شوند. توجه به این موضوع می‌تواند اتفاق بزرگی باشد و بخشی از بحران نمایشی کشور را در حوزه بیکاری نیروی انسانی و کمبود آثار نمایشی مرتفع سازد.
او همچنین اضافه کرد: آموزش و پرورش با ایجاد سازوکاری این امکان را دارد در لابه‌لای برنامه‌های آموزشی مدرسه که از تلویزیون پخش می‌شوند از نمایش‌های کوتاه تلویزیونی به منظور ایجاد تنوع و خلاقیت استفاده کند.
رحمان سیفی آزاد درباره بی‌توجهی مسئولان نسبت به تولید تله تئاترها، خصوصاً در این روزها که سالن‌های نمایشی تعطیل است، یادآور شد: شیوع ویروس کرونا حادثه‌ای بود که همه دنیا را غافلگیر کرد و از این رو این موضوع را تا به اینجا بی‌توجهی و کم‌کاری نمی‌دانم و در صورتی‌که پس از این به آن بی‌توجهی شود و سیاستگذاری در این خصوص شکل نگیرد باید به آن نقد داشته باشیم. به گمانم هنوز دیر نشده و این امکان وجود دارد تا سامان‌دهی شود.
او در ادامه افزود: اکنون شرایط فراهم است تا تمام شبکه‌های تلویزیونی به صورت گسترده و با بودجه حداقلی به تولید تلهتئاتر با رعایت پروتکل‌های بهداشتی که بسیار زود بازده است، بیاندیشند. در حال حاضر بسیاری از هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان و تئاتر آزاد بیکار هستند و این امکان وجود دارد تا از آنها خواسته شود تا به منظور سرگرمی مخاطبان آثاری تولید و از شبکه‌های استانی پخش شود. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کلان است که می‌شود به آن فکر کرد.
تلویزیون برای نیاز خودش باید به نمایش تلویزیونی فکر کند
رضا حامدی‌خواه کارگردان، تهیه‌کننده سینما، تئاتر و تلویزیون درخصوص بازپخش برخی از تلهتئاترها از شبکه چهارسیما و توجه به این مقوله در گفت‌وگو با هنرآنلاین گفت: اگر تلویزیون قرار است به کمک تئاتر بیاید و برای دوستان تئاتری ایجاد اشتغال کند، به نظر من طرح این مسئله از اساس درست نیست، چرا که تلویزیون برای نیاز خودش باید این کار را انجام بدهد. تلویزیون برای نیاز خودش باید به یک گونه‌ای به نام نمایش تلویزیونی یا مجموعه نمایشی هم فکر کند. در حال حاضر جای نمایش تلویزیونی در این رسانه خالی است. سال‌های قبل دوستان زیادی در عرصه نمایش تلویزیونی فعالیت می‌کردند. مجموعه‌هایی مانند "مثل آباد"، "همسران" و "خونه مادر بزرگه" نمایش تلویزیونی هستند. ما در گذشته نمایش‌های زیادی برای کودکان داشتیم. اصلاً منتی نیست که تلویزیون بخواهد برای تئاتری‌ها کار کند، بلکه تلویزیون باید برای خودش برنامه تولید کند.
وی با اشاره به اینکه تلویزیون یک دورنمای مشخص ندارد، عنوان کرد: من جزو افرادی بودم که نزدیک به دو دهه فقط تلهتئاتر کار کردم. ما آن موقع در تلهتئاتر بازیگر و کارگردان کشف کرده و به تلویزیون معرفی می‌کردیم. مثلاً داوود میرباقری، سعید پورصمیمی، حمید لبخنده و حسن فتحی کار خودشان را از تلهتئاتر شروع کردند. به جرئت می‌توانم بگویم که بالغ بر صد نفر از طریق تله‌تئاترهایی که ما تولید کردیم به تلویزیون معرفی شدند. مهران احمدی دستیار من در تلهتئاتر بود. هدایت هاشمی، علی اوسیوند، حمیرا ریاضی و پانته‌آ بهرام نیز کارشان را از تلهتئاتر شروع کردند.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: تلویزیون از مسیر مجموعه‌های نمایشی، بازیگران تئاتری را جمع می‌کند و در ادامه آن بازیگرها کار خودشان را در سریال‌ها ادامه می‌دهند ولی الان تلویزیون می‌رود از خیابان بازیگر می‌آورد. این مسئله نشان می‌دهد که تلویزیون به فکر آینده خودش نیست. اینجا دو نکته وجود دارد؛ نخست اینکه درست است که برای تئاتری‌ها اشتغال به وجود آمده ولی تلویزیون نباید فکر کند که دارد به تئاتری‌ها لطف می‌کند. مرضیه برومند وقتی یک کاری برای تلویزیون انجام می‌دهد از بازیگران تئاتر دعوت می‌کند. آقای حسن فتحی هم همین‌طور. به نظرم تلویزیون از خودش عقب مانده است. در حال حاضر بسیاری نویسنده، کارگردان و طراح که از دل مجموعه‌های نمایشی بیرون آمدند، بیکار و خانه‌نشین هستند.
حامدی‌خواه با بیان اینکه نمایش تلویزیونی از اواخر دهه 80 به طور کلی تعطیل شد، افزود: ما در حال حاضر چیزی به نام گونه نمایش تلویزیونی نداریم و اگر هم بوده به صورت جسته گریخته بوده است. ما قبلاً برای نمایش تلویزیونی تشکیلات داشتیم. یک گروهی از کارگردان‌ها، صدابردارها و تصویربردارها وجود داشتند که تخصص‌شان نمایش تلویزیونی بود. در حال حاضر همه این‌ها از بین رفته و در درجه اول تلویزیون آسیب دیده است. در درجه دوم هم بسیاری از دوستان تئاتری که اشتغال‌شان از طریق تئاتر تلویزیونی بود، اشتغال‌شان از بین رفته است. در حال حاضر برخی از دوستان تئاتری می‌خواهند حتماً یک کاری انجام شود ولی به نظر من دارند مسیر را اشتباه می‌روند. برای نمایش تلویزیونی ابتدا باید تلویزیون شروع به کار کند و طبیعی است که اگر بخواهد چنین کاری انجام بدهد باید از عوامل تئاتر استفاده کند؛ چون کسانی که ریشه‌های تئاتری ندارند در این نوع کارها جذب نمی‌شوند.
رضا حامدی‌خواه در پایان خاطرنشان کرد: اگر همان سیستم تلهتئاتر را با همان آدم‌هایی که در گذشته بودند راه بیندازیم، اول از همه کمک بزرگ به خود تلویزیون خواهد بود و بعد به جریان تئاتر هم کمک خواهد کرد. قطعاً اگر نمایش تلویزیونی را به تلویزیون راه بدهند اتفاق بزرگی خواهد افتاد. من برای این قضیه طرح مکتوب دارم ولی تا حالا کسی از من چیزی نخواسته است. چندین بار اعلام آمادگی کرده‌ام ولی کسی توجه ندارد.