سرویس تئاتر هنرآنلاین: شیوع ویروس کرونا از اواخر سال گذشته منجر به آسیبهای فراوانی به سطوح و فعالیتهای مختلف در سراسر جهان شده و فعالان فرهنگی و هنری از اقشار اصلی خسارتدیده در پی گسترش این بیماری هستند. در این مدت رویدادهای هنری بسیاری در اقصی نقاط دنیا لغو یا به تعویق افتاده است و برخی نیز به سمت و سوی پخش و نمایش آنلاین رفتند. حتی تئاتر که از معدود هنرهایی است که از عناصر اصلی آن حضور تماشاگر در سالن نمایش است از این امکان بیبهره نبود و در این مدت بسیاری از آثار نمایشی به صورت فیلم یا اجرای آنلاین پخش و نمایش داده شدند. هرچند که این شیوه پیش از این در برخی از کشورهای دنیا مرسوم بوده اما در کشور ما تجربه نسبتاً تازهای محسوب میشود. از این رو با وجود نظرات موافق و مخالف بسیاری از کارگردانها نسبت به نمایش آنلاین یا مجازی، مقاومتها را کنار گذاشتند و در این شرایط، تئاتر در ایران نیز به این سمت و سو رو آورد. در ادامه در کنار پخش فیلم تئاتر و نمایش آنلاین با شروع فصل تابستان در پی اعلام آغاز فعالیتهای فرهنگی هنری از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا اکثر سالنهای نمایش تهران و تعداد انگشتشماری از تماشاخانههای شهرستانها میزبان آثار نمایشی شدند و باید اذعان داشت جوانترها در این مسیر جسارت بیشتری از خود نشان دادند و به منظور اجرای آثارشان با وجود سرنوشت نامعلوم در جذب مخاطب پیشقدم شدند. برخی از نمایشها خارج از تصور با استقبال خوبی از سوی تماشاگران روبرو و بعضی دیگر در این مسیر متحمل ضرر و زیان دوچندان شدند.
هنرآنلاین بر آن شد براساس گزارش هفتگی که سالهاست از آمار اجرای نمایشها منتشر میکند مقایسهای داشته باشد میان تعداد اجرای نمایشها در شش ماه نخست سال 98 و 99 در تهران.
بهار و تابستان 1398
در گذشته نه چندان دور با آغاز ایام نوروز، سالنهای نمایشی و تماشاخانهها نیز تعطیل بودند و اجرای آثار نمایشی از نیمه دوم فروردین ماه آغاز میشد؛ اما چند سالی است که تعطیلات نوروز فعالیتهای نمایشی را متوقف نمیکند و مخاطبان این هنر امکان تماشای نمایش را در این روزها دارند؛ هرچند با انتخابهای محدودتر نسبت به دیگر ایام سال. بر این اساس نوروز 98، سیزده نمایش در ده تماشاخانه خصوصی و دولتی تهران اجرا شد. تعدادی از نمایشها ادامه اجرای اسفندماه خود را در ایام نوروز پشت سر گذاشتند و برخی دیگر آثار تازهای بودند که به صحنه آمدند. در ادامه ماه و با پایان تعطیلات، 66 نمایش به صحنه آمد و در مجموع با احتساب اینکه برخی از آثار مدت کوتاهی اجرا شدند و بعضی دیگر چند ماه روی صحنه ماندند، 79 گروه نمایشی فروردینماه در تماشاخانههای تهران اجرای خود را ادامه دادند. همچنین اجرای 63 نمایش در اردیبهشت ماه سال گذشته آغاز شد و خرداد ماه تماشاخانههای پایتخت میزبان شروع اجرای 52 نمایش بودند. براین اساس 194 نمایش بهار سال گذشته اجرای خود را در تالارهای نمایشی تهران به صحنه آوردند.
با شروع فصل تابستان، در تیرماه سال 1398، 75 نمایش در تماشاخانههای پایتخت افتتاح شدند. همچنین مردادماه در اواسط تابستان، 105 نمایش در تالارهای نمایشی تهران به صحنه رفتند. با آغاز ماه محرم تعداد آثار به صحنه آمده در شهریور ماه کاهش داشت و از این رو 52 نمایش در آخرین ماه تابستان اجرای خود را سپری کردند. بنابراین 232 نمایش در فصل تابستان سال گذشته اجرای خود را روی صحنه آوردند و در مجموع در نیم سال نخست سال گذشته 428 نمایش روی صحنه رفتند.
بهار و تابستان 1399
سال 99 با قرنطینه و تعطیلی فعالیتهای فرهنگی هنری در پی شیوع ویروس کرونا آغاز شد. از این رو تمام تماشاخانههای پایتخت تعطیل بودند و هیچ اثر نمایشی در سه ماه ابتدایی سال راهی صحنه نشد، اما فیلم تئاترهای بسیاری جایگزین نبود اجراهای صحنهای در تعطیلی شدند و همچنان پخش آنها در سامانههای مختلف ادامه دارد. 17 تیرماه سال جاری با انتشار اطلاعیهای از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا، امکان اجرای آثار نمایشی با رعایت پروتکلها و دستورالعملهای بهداشتی از تیرماه فراهم شد. بر این اساس 24 نمایش در ماه نخست فصل تابستان اجرای خود را در تالارهای نمایشی تهران آغاز کردند و در ماه بعد یعنی مردادماه تماشاخانههای پایتخت میزبان شروع 31 نمایش جدید شدند. شهریورماه نیز 25 نمایش روی صحنه آمدند. بر این اساس از ابتدای سال تا اول مهرماه، 80 نمایش روی صحنه رفتند.
باید اشاره کرد که تئاتر مستقل تهران با اجرای ۹ نمایش، مجموعه تئاترشهر و تئاتر مولوی هر کدام با اجرای ۸ نمایش و خانه نمایش مهرگان و تماشاخانه استاد مشایخی هر یک با میزبانی ۷ نمایش پیشتازان اجرا در این روزها بودهاند.
کاهش 81 درصدی اجرای نمایشها در تهران
تاثیر منفی ویروس کرونا بر فعالیتهای نمایشی منجر به آن شده تا اجرای آثار نمایشی نسبت به سال گذشته 81 درصد کاهش داشته باشد. با اینکه تماشاخانهها به خصوص تالارهای نمایشی خصوصی به منظور ادامه حیات خود، راغب به ادامه فعالیت هستند اما بسیاری از هنرمندان از نبود مخاطب و ضرر و زیان چند برابری احساس واهمه دارند. این گروههای نمایشی ترجیح میدهند تا ایجاد شرایط بهتر و روشنتر از اجرای نمایش خود دست نگاه داشته و نمایشی را روانه صحنه نکنند تا مجبور نشوند هزینه تولید آن را در این شرایط اقتصادی نامطلوب به دوش کشند، در حالیکه امکان جبران آن از طریق فروش بلیت فراهم نیست.