سرویس تئاتر هنرآنلاین: در آستانه ماه محرم 1441 هجری قمری قرار داریم، ایامی که به سوگ سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران باوفایش تعلق دارد. در این روزها ایران اسلامی رخت عزا بر تن میکند و همواره هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی در این ایام سوگواره‌ها و تعزیت‌های مختلفی در سراسر کشور برگزار می‌کنند، به همین مناسبت بر آن شدیم تا با محمود فرهنگ مدیر دفتر تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی، کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و علی عطایی سرپرست هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران گفت‌وگویی داشته باشیم و از برنامه‌های پیش روی این متولیان تئاتری کشور در این روزها مطلع شویم:
از اجرای تعزیه، نمایش صحنه‌ای و خیابانی تا رونمایی از کتاب
محمود فرهنگ مدیر دفتر تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره برنامه‌های این اداره کل در ایام عزاداری سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) گفت: همزمان با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان، کانون تئاتر دینی این اداره‌کل با مشارکت بنیاد رودکی، برنامه‌های اجرایی همچون سال‌های پیش در قالب "تئاتر صاحبدلان" خواهد داشت.
او در ادامه اضافه کرد: اجرای ۱۰ نمایش صحنه‌ای در استان‌ها در قالب اجراهای عمومی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ضبط حرفه‌ای و پخش از درگاه سایت "ایران‌تئاتر" یکی از این برنامه‌هاست. همچنین در این ایام اجرای نمایش‌های خیابانی با مضامین دینی و دفاع مقدسی در تهران و دیگر استان‌ها خواهیم داشت.
فرهنگ افزود: از اول محرم به مدت 10 شب پس از اذان مغرب و عشا تعزیه‌هایی به سرپرستی احمد عزیزی در پهنه فرهنگی رودکی اجرا خواهد شد. فضای باز مجموعه تئاترشهر نیز در ایام صفر و اربعین حسینی به مدت 10 شب میزبان اجرای تعزیه است. نمایش "نجواهای عزازیل" نیز در این ایام در تالار فرهنگسرای اندیشه اجرا می‌شود.
مدیر دفتر تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی در ادامه صحبت‌هایش گفت: اجرای نمایش در فضای باز محوطه تئاترشهر به مدت ۱۵ شب از دیگر برنامه‌های این دفتر است. همچنین در این ایام از کتاب "نمایش‌های ایمان‌گرای دینی" اثر فرهاد ناظرزاده‌کرمانی رونمایی خواهد شد. جوایز مسابقه نمایشنامه‌نویسی "تئاتر صاحبدلان" که در سال ۹۸ برگزار شده است نیز در این ایام اهدا می‌شود.
محمود فرهنگ در پایان صحبت‌هایش اظهار کرد: برخی از برنامه‌های ذکرشده همزمان با چهلمین سالگرد دفاع مقدس در محرم و صفر ۱۴۴۱، در تهران و دیگر استان‌های کشور برگزار می‌شود که اخبار تکمیلی در این زمینه ارائه خواهد شد.
از تولید تله تئاتر و تئاتر چند رسانه‌ای تا برنامه جایگزین همایش پیاده‌روی اربعین
کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره برنامه‌های حوزه هنری در ایام محرم و صفر گفت: حوزه هنری از هفته گذشته ضبط 10 مجلس تعزیه با هفت دوربین حرفه‌ای را آغاز کرده که قرار است این مجالس در دهه اول محرم از صداوسیما پخش شوند.
او در ادامه افزود: تعزیه "حر بن یزید ریاحی"، "مسلم بن عقیل"، "دو طفلان مسلم"، "حضرت قاسم (ع)"، "شهادت حضرت علی اکبر (ع)"، "شهادت حضرت عباس (ع)"، "شهادت امام حسین (ع)"، "بازار شام"، "وهب نصرانی" و "غلام ترک" مجالسی هستند که ضبط شده و به احتمال 70 تا 80 درصد از شبکه چهار سیما پخش خواهند شد، البته شبکه پخش آن‌ها تا پایان هفته قطعی می‌شود.
این کارگردان تئاتر در پاسخ به این سوال که طی این سال‌ها مجالس تعزیه‌ای ضبط شده‌اند اما هیچ‌گاه به پخش از تلویزیون نرسیده‌اند، عنوان کرد: اکنون نیز برای نخستین بار است که پس از سال‌ها این اتفاق می‌افتد. یکی از دلایل پخش نشدن این مجالس از صدا وسیما تحریفی است که در نسخ صورت گرفته و مستندات مستدلی براساس مقتل‌ها در نسخ نبوده از این رو دارای سندیت نیستند و امکان پخش از تلویزیون را نداشته‌اند.
او در ادامه افزود: بر این اساس ما اقدام به اصلاح نسخ کردیم و مدت زمان تعزیه‌هایی که هر کدام 2 تا 3 ساعت است را با تکنیک روایت و تدوین کاهش دادیم تا هم تحریف‌ها از بین برود و هم در حوصله بیننده باشد و پخش صدا و سیما ایرادی از آن‌ها نگیرد.
زارعی همچنین گفت: برنامه بعدی حوزه هنری تولید یک نمایش چند رسانه‌ای با سفارش، مشارکت و سرمایه‌گذاری بسیج دانشجویی دانشگاه تهران، نوشته سید مصطفی موتورچی و کار آرش ساربان و حسین گلچین است که اکنون در حال تمرین این نمایش هستند. این نمایش که تلفیقی از ویدئو‌آرت، نقالی و روایت‌گری و ... است از شب تاسوعای حسینی به مدت 6 شب در فضای باز مصلای تهران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اجرا خواهد شد.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در ادامه عنوان کرد: هر ساله همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده‌روی اربعین از سوی حوزه هنری برگزار می‌شد و در این برنامه گروه‌های نمایشی یک هفته در مسیر پیاده‌روی به اجرای نمایش به زبان‌های فارسی، عربی، ترکی و انگلیسی، می‌پرداختند اما امسال به واسطه شرایط ایجاد شده به دلیل شیوع ویروس کرونا امکان برگزاری همایش پیاده‌روی اربعین را نداریم و قرار است برنامه دیگری را جایگزین کنیم. در این راستا تصمیم بر آن شده هجدهم، نوزدهم و بیستم مهر ماه در سراسر ایران اجرای تعزیه، نقالی، پرده‌خوانی، نمایشنامه‌خوانی و ... داشته باشیم و شهرداری نیز قول‌های مساعدی به منظور حمایت از این برنامه داده است.
زارعی در پایان صحبت‌هایش گفت: همچنین تله‌تئاترهای 5 تا 10 دقیقه‌ای با موضوع عاشورا در دست تولید است و قرار بر آن است تا در فضای مجازی منتشر شوند.
برگزاری شش برنامه نمایشی از سوی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
علی عطایی مدیر هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره برنامه‌های نمایشی این سازمان در ایام محرم و صفر گفت: مرکز هنرهای نمایشی سازمان در این ایام شش برنامه نمایشی را برگزار خواهد کرد و تقریباً همه مناطق شهرداری به نوعی در این ایام مشغول اجرای برنامه هستند. فرهنگسرای خاوران بیست و هفتمین دوره آئین تعزیه‌خوانی را از سی و یکم مرداد ماه تا نهم شهریور ماه برگزار میکند. همچنین برنامه پرده‌خوانی و نقالی حسینی از سوم تا یازدهم شهریورماه در فرهنگسراهای انقلاب، خانواده، قرآن، رسانه، رضوان و نهج‌البلاغه مناطق 2، 3، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 12، 13، 17، 19، 21 و 22 اجرا می‌شود.
او در ادامه اضافه کرد: ویژه برنامه‌ای نیز با عنوان "تعزیت خورشید" در سطح مناطق سازمان، سی و یکم مردادماه تا بیست و هفتم شهریور ماه برگزار می‌شود. در این برنامه، مجالس و مراسم تعزیه به صورت چرخشی اجرا می‌شود. همچنین سوگواره نوجوانان عاشورایی شامل مسابقات هنرهای نمایشی عاشورایی، نظیر تعزیه، نقالی و ... با همکاری مناطق 22 گانه سازمان از 20 مرداد ماه تا 20 مهر ماه در حال برگزاری است.
علی عطایی همچنین افزود: فرهنگسرای اندیشه، اشراق، فردوس و شهید سلیمانی از 20 شهریورماه تا 26 مهرماه هر کدام میزبان 10 اجرای نمایش مذهبی با عنوان "نجواهای عزازیل" هستند.
مدیر هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران همچنین عنوان کرد: این سازمان در دهه دوم محرم برگزارکننده اجرای نمایشنامه‌خوانی عاشورایی مجازی در فرهنگسرای ارسباران و کتابخانه مصطفی رحماندوست است و در این راستا نمایشنامه‌های "قصه‌های عاشورایی" تالیف فریبا کلهر، "پنج نمایش عاشورایی" نوشته امیر دژاکام، "غریبه‌های همیشگی" نوشته شهرام کرمی، "روایت آهنگر" نوشته غلامرضا آقایاری، "روز واقعه" نوشته بهرام بیضایی و "در قاب ماه" نوشته حمیدرضا آذرنگ خوانش شده و در فضاهای مجازی نظیر آپارات بارگذاری می‌شود.