سرویس تئاتر هنرآنلاین، در پی جلوگیری از شیوع ویروس کرونا به دستور وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا، کلیه فعالیت‌های فرهنگی هنری از سوم اسفندماه تعطیل اعلام شد. در این راستا اجرای نمایش‌ها در تماشاخانه‌ها متوقف و فعالان عرصه تئاتر همچون دیگر هنرمندان، حدود چهارماه خانه‌نشین شدند. اواخر خردادماه بنا به دستور نهادهای مرتبط در امر پیشگیری از ویروس کرونا، آغاز به کار فعالیت‌های هنری از اول تیرماه با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی اعلام شد تا این روزها شاهد روی صحنه رفتن چند نمایش در سالن‌های مختلف باشیم.
به بهانه بازگشایی سالن‌های تئاتر با قطب‌الدین صادقی و امیرحسین حریری مدیران تماشاخانه‌های شانو و مولوی و همچنین میکائیل شهرستانی و آرش فلاحت‌پیشه کارگردان‌های دو نمایش "آگوست در اوسیج کانتی" و "پنهان خانه پنج در" که اکنون در حال اجرا هستند، گفت‌وگویی داشته‌ایم تا از وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در فضای تئاتر و نظرات آن‌ها در این‌باره را جویا شویم.
هیچ خطری متوجه حاضران در سالن نمایش نیست
قطب‌الدین صادقی نویسنده، کارگردان، پژوهشگر و مدیر تماشاخانه شانو در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این سالن نمایشی گفت: تمامی دستورالعمل‌های بهداشتی ابلاغ شده، از سوی تماشاخانه شانو و گروه‌های نمایشی رعایت می‌شود و از گروه‌ها خواسته شده تا نهایت احتیاط را پیش گیرند و فاصله‌گذاری میان تماشاگران هم رعایت شده است. نمایش "آکواریوم" در سالن این مجموعه روی صحنه است و من روز اول اجرا، چهارشنبه چهارم تیرماه این نمایش را افتتاح کردم و خوشبختانه هیچ خطری متوجه حاضران در سالن نمایش نیست.
او در ادامه افزود: طبیعی است که استقبال از نمایش‌های روی صحنه مانند سابق نیست. به نظرم نیاز به گذر زمان دارد و با گذشت زمان ذره ذره تئاتر به روند همیشگی خود بازخواهد گشت و افراد جامعه و همینطور تماشاگران تئاتر، میل به زندگی اجتماعی را به دست آورده و ارتباطات گسترده می‌شود؛ چراکه قرار نیست با هر اتفاقی کل جامعه از بین برود. طاعون در اروپا، نیمی از لندن را نابود کرد اما مردم دوباره به کار، زندگی و فرهنگ بازگشتند. چنین اتفاقاتی برای نخستین بار رخ نداده و آخرین دفعه هم نخواهد بود، اما این اتفاق برای ما تازه است و پیش از این با چنین پدیده‌ای روبرو نشده بودیم.
صادقی با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا تمام مناسبات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ما را برهم زد و آمادگی رودرویی با آن را نداشتیم، تصریح کرد: تاکنون به منظور ضدعفونی تماشاخانه شانو کوچکترین حمایتی نداشته‌ایم و یکی از تماشاخانه‌های خصوصی چند بسته مواد ضدعفونی که برای استفاده ده روز تماشاخانه کافی است را از طریق یکی از نهادها تهیه کرده و در اختیار ما قرار داده است و دستگاه ضدعفونی هم با هزینه شخصی خودمان خریداری شده است.
این مدرس و پژوهشگر تئاتر با اشاره به اینکه نهادهای دولتی باید در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی به فعالان فرهنگی و هنری کمک کنند، اظهار کرد: دولت در این زمینه به ما کمکی نکرده است. به نظرم کنارگیری دولت در این موقعیت دیگر بی‌تفاوتی نیست، بلکه توهین به فرهنگ، هنر و هنرمند است. در صورتی‌که این شرایط ادامه یابد نارضایتی‌ها بسیار عمیق، ریشه‌دار و زهرآگین خواهد شد.
او همچنین اضافه کرد: نمی‌دانم تا کی باید در این باره بگوییم و صدای‌مان شنیده نشود اما ما خسته شده‌ایم و درحالی‌که درآمدی نداریم، ناچاریم در این شرایط هزینه هم کنیم. ما در مرز تعطیلی قرار داریم اکنون هم به دلیل اینکه قراردادهایی با گروه‌های نمایشی از سال گذشته منعقد کردیم، مجبور هستیم تا به تعهدات‌مان عمل کنیم. در این شرایط بدون هیچگونه درآمدی راهی جز اعلام ورشکستگی و تعطیلی نداریم مگر اینکه دولت احساس مسئولیت کرده پا به میدان بگذارد که متاسفانه تاکنون هیچ خبری نیست.
هرگز سلامتی مخاطبان و همکارانم را به خطر نمی‌انداختم
میکائیل شهرستانی کارگردان نمایش "آگوست در اوسیج کانتی" نوشته تریس لتس که از اول تیرماه ساعت 20 در خانه نمایش مهرگان روی صحنه است، درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این تماشاخانه گفت: روزانه به صورت مرتب تمام محوطه مجموعه از راهروها گرفته تا سالن نمایش، اتاق‌های گریم و پشت صحنه کاملاً ضدعفونی می‌شود و موارد بهداشتی از سوی گروه نمایش نیز به صورت کامل رعایت می‌شود.
او در ادامه افزود: هر یک از بازیگران پد گریم مخصوص به خود را دارند و کلیه ملزومات گریم به صورت مستمر ضدعفونی می‌شود و خوشبختانه به لحاظ رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی سالن نمایش و گروه هیچ نگرانی وجود ندارد اما من دل‌نگران وسواس مخاطبان و نبود اطلاع‌رسانی کافی به منظور اجرای نمایش هستم، با اینکه در این مدت چندین و چندبار با رسانه‌های مختلف در خصوص این نمایش گفت‌وگوهایی داشته‌ام.
شهرستانی با بیان اینکه سالن اصلی خانه نمایش مهرگان حدود 100 نفر ظرفیت دارد که ما اکنون به دلیل رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی 50 صندلی برای مخاطبان در اختیار داریم، عنوان کرد: متاسفانه مخاطبان با وجود رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی هنوز ترس و دلهره بابت حضور در سالن‌های نمایشی را دارند. اما در صورتی‌که نسبت به امنیت و رعایت اصول بهداشتی اطمینان کامل را نداشتم هرگز جان و سلامتی مخاطبان و همکارانم را به خطر نمی‌انداختم چراکه من نیز نگران سلامتی آن‌ها هستم.
این کارگردان و بازیگر تئاتر در ادامه اضافه کرد: در هر اجرا در میان مخاطبان می‌نشینم و در صورتی‌که تماشاگری ماسک خود را در حین اجرا بردارد، دوستانه به او تذکر خواهم داد. حتی به ما اعتراض شده بود که چرا اجازه ندادیم اعضای یک خانواده در کنار هم بنشینند و میان آن‌ها یک صندلی فاصله گذاشتیم اما من معتقدم که تمامی پروتکل‌های بهداشتی باید به صورت کامل اجرا شود.
شهرستانی درباره میزان استقبال مخاطبان از این نمایش، اظهار کرد: طی این چند اجرا نیمی از ظرفیتی که در اختیار داشتیم پر شده و من فکر می‌کردم میزان استقبال تماشاگران کمتر باشد. به هر حال به دلیل ترس و نگرانی تماشاگران این تعداد قابل قبول است و باید میان مخاطبان به منظور حضور در سالن‌های نمایش اعتمادسازی صورت گیرد.
او در ادامه اضافه کرد: به هر صورت وقایع مختلف، حوادث و بیماری‌ها گریبانگیر انسان‌هاست، اما به اعتقاد من زندگی ادامه دارد و در این موقعیت هم می‌شود با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی شرایط را کنترل کرد. طبق آمار جهانی در صورت رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی امکان ابتلای این بیماری یک و نیم درصد است که این میزان می‌تواند در اثر بیماری‌ها و اتفاقات دیگر نیز انسان‌ها را درگیر کند.
در این شرایط مسئولان باید میان مخاطبان و هنرمندان اعتمادسازی کنند
آرش فلاحت‌پیشه که از پنجم تیرماه ساعت 20:30 نمایش "پنهان خانه پنج در" نوشته حسین کیانی را با دراماتورژی محمد امیریاراحمدی در سالن اصلی تئاتر مولوی به صحنه آورده است، درخصوص رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی گروه نمایش خود گفت: به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی بر آن شدم تا در میزانسن‌های نمایش تغییرات اساسی ایجاد کنم تا فاصله میان بازیگران بیشتر رعایت شود. ضمن اینکه برای گریم بازیگران از گریمور استفاده نمی‌کنیم و با تفکیک متریال گریم، هر یک از بازیگران، گریم مربوط به خود را انجام می‌دهند.
او درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی تماشاخانه نیز عنوان کرد: اکنون در تئاتر مولوی سه نمایش روی صحنه است و سالن نمایش نیز براساس دستورالعمل صادر شده از سوی اداره کل هنرهای نمایشی عمل می‌کند. در بدو ورود مراجعه‌کنندگان، از تب‌سنج استفاده می‌شود، رعایت فاصله‌گذاری میان تماشاگران، فروش بلیت نمایش به صورت اینترنتی، ضدعفونی تماشاخانه و ... از مواردی است که تماماً از سوی تالار نمایش رعایت می‌شود.
این مدرس تئاتر ضمن اشاره به اینکه سه- چهار ماه پیش در ابتدا و اوج قرنطینه فکر نمی‌کردم در این شرایط، نمایشی را به صحنه آورم، اظهار کرد: با گذشته سه- چهار ماه زمانی‌که دیدم که هیچ اراده‌ای وجود ندارد تا رصد کند مردم در این شرایط چه می‌کنند و چگونه زندگی می‌کنند و از آنجا که زیست ما وابسته به سالن تئاتر است و انزوا جامعه تئاتری را نابود کرده؛ تصمیم گرفتم که روی صحنه باشیم چراکه اینگونه می‌توانیم حق و حقوق خود را مطالبه کنیم، زیرا معتقدم اینگونه حال‌مان بهتر است.
فلاحت‌پیشه درباره استقبال مخاطبان از نمایش "پنهان خانه پنج در" گفت: سالن اصلی تئاتر مولوی حدود 80 نفر ظرفیت دارد و با توجه به دستورالعمل فاصله‌گذاری، اکنون 40 تا 45 نفر تماشاگر، امکان حضور در سالن نمایش را دارند. خوشبختانه در دو اجرای گذشته هر شب 25 نفر مخاطب داشته‌ایم و با توجه به این شرایط انتظار چنین استقبالی را نداشتیم و بی‌شک در روزهای آتی اتفاقات بهتری خواهد افتاد. ضمن اینکه پیش از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سالن‌های نمایش استقبال بسیار خوبی از این نمایش صورت گرفته بود.
این بازیگر در پایان صحبت‌هایش گفت: زمانی‌که متولیان حواسشان به ما نیست باید خودمان امکانات حداقلی را فراهم کنیم. مسئولان حتی دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده در اختیار سالن‌های نمایش قرار نداده‌‌اند در صورتی‌که آن‌ها باید با چنین کارهایی میان مخاطبان و هنرمندان ایجاد اعتماد و اطمینان کنند.
رعایت کلیه دستورالعمل‌ها با کمترین احتمال خطر همراه است
امیرحسین حریری مدیر تئاتر مولوی درباره رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در این تماشاخانه گفت: علاوه بر پروتکل‌های بهداشتی که از سوی وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا به مراکز و سازمان‌های فرهنگی هنری اعلام شده، مشاورهایی با مرکز بهداشت دانشگاه تهران داشته‌ایم و یک سری دستورالعمل‌های جزئی و تکمیلی در ارتباط با مسائل ضدعفونی، از سوی این مرکز به ما اعلام شده است که به صورت روزانه اجرا و نظارت می‌شود. براین اساس حضور هنرمندان، مخاطبان و همکاران مجموعه با رعایت کلیه دستورالعمل‌ها با کمترین احتمال خطر همراه است.
او با بیان اینکه کل مجموعه تئاتر مولوی روزانه سه بار ضدعفونی می‌شود، عنوان کرد: اجبار استفاده از ماسک در تئاتر مولوی برای هنرمندان، مخاطبان و همکاران به شدت وجود دارد. مضاف بر آن در بازسازی انجام شده، فضای وسیعی به پشت صحنه این مجموعه اختصاص داده شده که فضا برای حضور هر تعداد عوامل کافی و کاملاً استاندارد است.
حریری در ادامه افزود: علاوه بر آن فرایندی برای مخاطبان تئاتر مولوی طراحی شده تا تماس فیزیکی با اشیا داخلی نداشته باشند و فاصله‌گذاری اجتماعی در این مکان کاملاً مورد توجه قرار گرفته و رعایت شده است. سالن اصلی این مجموعه که میزبان دو نمایش است با توجه به نوع اجرا و چیدمان صحنه، به دو قسمت تقسیم شده و به هر نمایش 80 صندلی اختصاص یافته که به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری هر نمایش 40 صندلی در اختیار دارند. سالن کوچک تئاتر مولوی نیز مجموعاً 60 صندلی دارد که اکنون براساس 50 درصد ظرفیت سالن، 30 صندلی آن قابل استفاده است.
او افزود: چند روزی است که تئاتر مولوی فعالیت خود را آغاز کرده و خوشبختانه استقبال از نمایش‌ها خوب بوده و ظرفیت مجاز طی این روزها پر شده است.
حریری در پایان گفت: مواد ضدعفونی و اقلام بهداشتی از طریق معاونت فرهنگی دانشگاه تهران در اختیار تئاتر مولوی قرار گرفته است و با توجه به گستردگی این مکان، امیدوارم اداره کل هنرهای نمایشی نیز در این خصوص ما را حمایت کند.