سرویس تئاتر هنرآنلاین، ایوب آقاخانی نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر که در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به عنوان داور بخش رادیو تئاتر و عضو هیئت انتخاب نمایش‌های خیابانی حضور داشت، درباره جایگاه "رادیو تئاتر" گفت: جایگاه این بخش باید تثبیت شود، به شرط آن که امکانات سخت‌افزاری برایش در نظر گرفته شود. من به عنوان یکی از بانیان این رسانه در بسیاری از چالش‌های سیاستگذاری آن حضور و سعی در نهادینه کردن این بخش داشتم. در سال ۹۳ سالنی ویژه "رادیو تئاتر" احداث کردیم و به کمک مدیر وقت بنیاد رودکی در این تالار همه ساز‌و‌کار‌های لازم برای اجرای زنده این‌گونه رادیویی و تئاتری فراهم بود. این تالار تا گام تجهیز نهایی جلو رفت اما ناگهان مدیریت عوض شد و هدف محقق نشد.
آقاخانی گفت: تحقق بسیاری از اهداف فرهنگی، منوط و وابسته به دید وسیع مدیران و متصدیان اجرایی است. متاسفانه ما این دید وسیع را در حوزه اجرایی مدیریت و جسارت برای انجام کار کم داریم. در نتیجه مدیران چندان پذیرای ایده‌های جدید نیستند و با این نگاه هیچ کاری را نمی‌توان پیش برد.
او ادامه داد: در بخش خصوصی هم به حمایت مدیران نیاز داریم. بخش خصوصی هم چشمان خود را گاهی می‌بندد و کاری را انجام می‌دهد که برایش سودآور است. این بخش زمانی به ایده‌های جدید قائل است که آن "ایده" حمایت یک مدیر فرهنگی را داشته باشد.
عضو هیئت انتخاب بخش "نمایش‌های خیابانی" با بیان اینکه تئاتر خیابانی در حال حاضر فارغ، بی‌نیاز و بی‌بهره از آموزش جلو می‌رود و باید جدی‌تر گرفته شود، درباره این بخش گفت: من در سفرهای شخصی و کاری، تئاترهای خیابانی بسیاری را در اروپا دیده‌ام. آنها هم در نمایش‌های خیابانی خود حرف ثقیلی نمی‌زنند، اما سطح اجرای کارشان بسیار بالاست. چالشی که من با تئاتر خیابانی در ایران دارم شعاری بودن آن است.
آقاخانی بیان کرد: بعضی از کنشگران این‌گونه نمایشی خود سطح تئاتر خیابانی را پایین آورده‌اند. این بخش به تغییرات اساسی نیاز دارد که این مهم با ترغیب مدیران فرهنگی اتفاق می‌افتد. برای مثال ما می‌توانیم جشنواره‌هایی را راه‌اندازی کنیم که در آن افراد این حوزه به بهره‌گیری از خلاقیت و پیشبرد ایده‌های نو دعوت شوند.
او ادامه داد: در حوزه تئاتر خیابانی آموزش هم باید صورت گیرد. تئاتر خیابانی فارغ، بی‌نیاز و بی‌بهره از آموزش جلو می‌رود. در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری هیچ واحد درسی وجود ندارد که به تئاتر خیابانی بپردازد. بنابراین طراحان تئاتر خیابانی روی شهود و تجربه خود در این عرصه کار می‌کنند و چنین روشی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگو باشد.
این نویسنده، بازیگر و کارگردان همچنین تصریح کرد: از سویی دیگر می‌توان از هنرمندان خارجی و توانمند در این حوزه دعوت به اجرای آثار در ایران کرد و از آنها آموخت. باید به "نمایش خیابانی" بها داد وگرنه در حرکت حلزونی خود و در سطح فعلی می‌ماند.
بخش به علاوه فجر نیاز به آسیب‌شناسی دارد
سپیده نظری‌پور کارگردان، بازیگر و طراح صحنه که در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر عهده‌دار داوری بخش به علاوه فجر بود، در گفتگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره کیفیت آثار شرکت‌کننده در این بخش از جشنواره گفت: در پروسه داوری شاهد چند نمایش خوب و قابل قبولی بودیم اما انتظارمان این بود از آنجا که این بخش در سالن‌های خصوصی برگزار می‌شود آثار از کیفیت بیشتری برخوردار باشند اما به دلیل نبود شناخت و آگاهی علمی از سوی مسئولان سالن‌های خصوصی متاسفانه شاهد آثار قابل قبولی در این بخش نبودیم.
او همچنین افزود: شرکت‌کنندگان در این بخش از جشنواره هر چند که تحصیل‌کرده رشته تئاتر بودند اما پارامترهای ابتدایی که به منظور تولید یک نمایش خوب حائز اهمیت است را رعایت نکرده و در آثارشان لحاظ نکرده بودند. برخی از آنها دچار فقر متن بودند و کارگردانی و بازی‌های ضعیفی در اثرشان مشهود بود.
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه تعداد انگشت‌شماری از نمایش‌های بخش به علاوه فجر خلاقانه، هوشمندانه و دارای سطح بالای کیفی بود، عنوان کرد: به نظرم باید آسیب‌شناسی صورت گیرد تا دلیل این مسئله که اغلب آثار اجرا شده در بخش به علاوه فجر نتوانست نظر داوران را جلب کند، بررسی شود. من به سهم خود معتقدم یکی از دلایل این است که آثار نمایشی بدون هیچ مانعی و تنها به درخواست خودشان و تائید مدیر سالن به جشنواره راه یافته است.
او همچنین افزود: به نظرم در صورتی‌که قرار است این بخش به صورت رقابتی در جشنواره سال آینده برگزار شود باید آثار نمایشی متقاضی، غربال شوند و این موضوع تاثیر بسزایی در کیفیت خواهد داشت. به نظرم امسال در لحظات آخر و نزدیک به جشنواره دبیرخانه این رویداد تصمیم به برگزاری بخش به علاوه فجر به صورت رقابتی داشته و این موضوع باعث شده تا بر آثار نمایشی حاضر در این بخش انتخاب کارشناسی صورت نگیرد.
نظری‌پور همچنین اضافه کرد: در صورتی‌که سال آینده برای برگزاری بخش به علاوه فجر در جشنواره تئاتر فجر برنامه‌ریزی بهتری انجام شود هر گروهی به جشنواره وارد نمی‌شود و این استراتژی در کیفیت آثار راه‌یافته تاثیرگذار خواهد بود.
داور بخش به علاوه فجر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بخشی از صحبت‌هایش اظهار کرد: چندین سال پیش طرح تئاتر خصوصی مطرح شد تا این بخش در کنار تئاتر دولتی مانند دیگر نقاط دنیا قرار گیرد؛ اما متاسفانه نمی‌دانم چرا نتوانستیم این دو بخش را در کنار یکدیگر داشته باشیم. در همه جای دنیا تئاتر خصوصی از حمایت‌های حداقلی و ناچیز دولتی برخوردار است اما در ایران از زمانی‌که تئاتر خصوصی فعالیت خود را به صورت مستقل و کاملاً متکی به خود آغاز کرد نه تنها مورد حمایت دولت واقع نشد بلکه حمایت از تئاتر دولتی هم کم شد و این موضوع منجر به افت کیفی نمایش‌ها شد و ضربه و آسیبی به بدنه تئاتر وارد کرد.
او در ادامه افزود: مدتی ایران نبودم و پس از بازگشت با پرس‌وجو از دوستان کارگردان متوجه شدم که آنها به دلیل علاقه‌ای که به حرفه‌شان دارند آثار نمایشی‌شان را با هزینه‌های شخصی خود و حداقل‌ها تولید می‌کنند. بنابراین آیا می‌توان انتظار داشت که آثار آنها دارای کیفیت لازم باشد؟ به نظرم همین‌که تاکنون تئاتر به واسطه علاقمندانش در این شرایط نامطلوب اقتصادی سرپا و فعال است باید سپاسگزار بود.