سرویس تئاتر هنرآنلاین: کیومرث مرادی کارگردان آثار نمایشی چون "دیر راهبان"، "هملت، تهران 2017" و "نامه‌های عاشقانه از خاورمیانه" قصد دارد این بار اقتباسی از نمایش "مرغ دریایی من" اثر آنتوان چخوف را از اول مردادماه ساعت 20 در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه آورد.
این نمایشنامه شخصی‌ترین اثر چخوف است و در عین حال نقطه عطفی در زندگی او به‌شمار می‌رود که قطعاً از جمله بهترین و مشهورترین نمایشنامه‌های این داستان‌نویس و درام‌نویس چیره‌دست روس نیز هست. کیومرث مرادی طی تحقیق و بررسی سه ساله‌ای بر روی نمایشنامه "مرغ دریایی من" و بازنویسی آن، تمرینات این نمایش را از اسفندماه سال گذشته با حضور بازیگرانی چون شبنم مقدمی، امیرحسین فتحی و تعدادی از بازیگران تئاتر آغاز کرده است.
برآن شدم تا در آخرین روزهای تمرینات این نمایش به تماشای بخشی از این تمرینات بنشینم. طی تماس با روابط عمومی نمایش به من اعلام شد که می‌توانم روز چهارشنبه 19 تیرماه ساعت 19 در محل تمرین این نمایش حضور پیدا کنم.
با تاخیر 10 دقیقه‌ای به نشانی اعلام شده رسیدم. مکان تمرین انتهای کوچه‌ای قدیمی در میدان فردوسی بود؛ ساختمانی بسیار قدیمی در بن بست کیمیا واقع در کوی ابیورد. دور تا دور دیوار ساختمان، تابلویی با این عنوان که "این مکان مجهز به دوربین مدار بسته است"، نظرم را جلب کرد. چشمم به تابلو دیگری با این مضمون افتاد که روی آن نوشته شده بود "برای رعایت حال همسایگان از تجمع مقابل درب و انداختن ته سیگار جدا خودداری فرمائید"... تابلو دیگری که روی آن نوشته شده بود "خانه هنر دهه شصت، موسسه فرهنگی هنری "خوش نگار" با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی" را دیدم و سپس وارد حیاط ساختمان شدم. از حاضران در حیاط، درباره محل تمرین کیومرث مرادی پرس وجو کردم و با راهنمایی آن‌ها وارد سالن نمایشی شدم که در همان بدو ورود با استقبال گرم مرادی، بازیگران و دیگر عوامل او مواجه شدم.
مرادی گوشه‌ای نشسته بود و تلفن همراهش را بررسی می‌کرد و بازیگران به صورت انفرادی و گروهی در حال تمرین بدن و بیان بودند. راس ساعت 19:30 با صدای کیومرث مرادی که گفت آماده‌اید؟ سکوتی بر سالن حکم‌فرما شد. او به امیرحسین فتحی اعلام کرد: از "جهان جای عجیبیه نینا" شروع کن و پس از آن تمرینات به صورت جدی شروع شد...
پس از پایان این صحنه کیومرث مرادی توضیحاتی را به بازیگران ارائه کرد و به پیش من آمد و گفت: "ببخشید باید صحنه دوم را هم بگیریم و بعد از آن با هم صحبت می‌کنیم".
به همین روال و با نظم و ترتیب خاصی صحنه دوم نمایش که همراه با آسیب‌دیدگی پای امیرحسین فتحی بود، هم بدون کات اجرا شد و مرادی در آخر توضیحات کوتاهی به بازیگران داد...
آنچه که در طی مدت زمان کوتاهی که بر سر تمرینات نمایش حضور داشتم نظرم را جلب کرد آمادگی این گروه برای اجرا، جدیت امیرحسین فتحی در تمرینات و انرژی و جست و خیزهای بیش از اندازه شبنم مقدمی که حتی مانع عکاسی، عکاس همراهم می‌شد، بود...
به هر حال پس از صحنه دوم کیومرث مرادی در کنارم قرار گرفت و گفت از آنجا که هنوز اجرای نمایش آغاز نشده است، قصد دارد توضیحات مختصری درباره آن بدهد و توضیحات تکمیلی را پس از آغاز اجراها طی جلسات نقد و بررسی عنوان خواهد کرد. دستگاه ضبط را روشن کرده و با مرادی گفت‌وگوی کوتاهی داشتم.
کیومرث مرادی درباره اقتباس از نمایش "مرغ دریایی من" اثر آنتوان چخوف و اجرای آن گفت: من حدود سه سال بر روی این نمایشنامه که چرا آنتوان چخوف "مرغ دریایی " را نوشته است، تحقیق داشتم و بازنویسی را انجام دادم. چخوف بسیار متاثر از نمایشنامه "هملت"، "مرغ دریایی من" را نگاشته است. او همیشه معتقد بود که "مرغ دریایی من" کامل نیست و به لحاظ ساختاری شباهت بسیاری به داستان‌هایش دارد.
او همچنین افزود: بر همین اساس من شروع به کار کردن بر روی این نمایشنامه کردم. همانطور که می‌دانید زمانی‌که استانیسلاوسکی این اثر را به روی صحنه آورد، این اجرا شکست خورد و همیشه چخوف معتقد بر این بود که این اثر نیاز به تغییرات دارد که هیچ وقت هم به هر دلیلی اعمال این تغییرات میسر نشد.
این کارگردان ضمن اشاره به اینکه در روایت، به داستان اصلی نمایشنامه وفادار بوده‌ام، خاطرنشان کرد: این نمایش همان داستان زندگی رابطه ترپلف و مادرش با یکدیگر است؛ اما در دل آن سعی کردم که تیپ‌ها تبدیل به شخصیت شوند. مهمترین دلیلی که تصمیم به اجرای این نمایشنامه گرفتم این بود که به نظرم این اثر مجموعه‌ای از روابط است؛ مجموعه‌ای از شکست‌های آدم‌ها در ارتباط‌‌هایشان و مثلث‌های عشقی ناکامی که در این کار وجود دارد بسیار زیاد است؛ آنچه که امروزه در جامعه جهانی دیده می‌شود. هیچ‌کس از زندگی خود رضایت ندارد و همه در جستجو و به دنبال چیزی جدید هستند. همه انسان‌ها در حال فرار از جایی به جای دیگر هستند و در تلاش‌‌اند انسان دیگری را دوست داشته باشند که انگار آدم قبلی زندگی‌شان مناسب‌شان نیست، حتی انسانی را که در حال زندگی با او هستند را دوست ندارند.
مرادی با بیان اینکه از آنجا که روابط پیچیده انسانی در نمایش "مرغ دریایی من" بسیار وجود دارد، این موضوع مرا ترغیب به کار روی این اثر کرد، یادآور شد: اصولاٌ در آثاری که روی صحنه می‌آورم دو موضوع "عشق" و "تنهایی" را بسیار دنبال می‌کنم؛ آن هم تنهایی انسان به لحاظ فلسفی و عشق و در این نمایش چیز دیگری اضافه شد که تراژدی را در فضای زندگی و طنز عمیق‌تر می‌کند و آن هم خودکشی است که انسان چگونه می‌تواند خودکشی کند؟ او به چه درجه‌ای از شکست به لحاظ عشق و غلبه تنهایی رسیده که تصمیم به خودکشی می‌گیرد و این تمی بود که مرا به منظور شکل‌گیری این اثر بسیار وسوسه کرد.
او درباره آغاز تمرینات نمایش "مرغ دریایی من" اظهار کرد: ما از اوایل اسفندماه به صورت بسیار فشرده تمرینات این کار را آغاز کردیم و حدود چهار ماه است که مشغول تمرین هستیم. آزمایش‌های بسیاری در این کار انجام دادیم؛ طراحی صحنه به صورت دو سویه است که توسط سیامک احصایی انجام شده است. گلناز گلشن طراح لباس نمایش است که لباس‌ها را به لحاظ تاریخی بسیار متفاوت و مدرن طراحی کرده است. در این نمایش تماشاگر با شخصیتی به نام ترپلفِ درون مواجه خواهد شد که فراز روشن، ویدئو‌های این فضاها را طراحی کرده است. همچنین موسیقی به صورت زنده به شیوه دیگری در این اثر بررسی و کار می‌شود و این‌ها همه فرآیندهای متفاوتی است که ما در این نمایش آن را دنبال می‌کنیم.
کیومرث مرادی درباره پروسه انتخاب بازیگران نمایش "مرغ دریایی من" تصریح کرد: از ابتدا و طی این چهار ماه با همین بازیگران تمرینات نمایش را آغاز کردم چراکه به اعتقاد من تئاتر هنر فشرده و ام‌پی‌تری نیست که طی دو هفته و یک ماه تمرین آماده اجرا شود. تئاتر هنری است که در یک پروسه زاده می‌شود و بنابراین بسیار خوشحالم که همکارانی با تمام سختی‌ها، شلوغی‌ها و اوضاع اقتصادی عجیب و غریب در این نمایش در کنارم بودند که هنوز بر این ایمان و باور هستند.
او همچنین افزود: انتخاب کاراکترها به لحاظ سنی یکی از مهمترین معیارهای انتخاب بازیگران این نمایش بود تا هر یک از بازیگران در سن و شرایط خودش باشد و طبیعاٌ قابلیت‌های فنی که هر بازیگر دارد از دیگر ملاک‌های انتخاب برایم بود تا این ترکیب همگن شکل گیرد.
پس از آن به سراغ شبنم مقدمی رفته و او با رویی گشاده پاسخگوی چند سئوال کوتاه من بود.
شبنم مقدمی بازیگر نقش "آرکادینا" (مادر ترپلف) در نمایش "مرغ دریایی من" که آخرین حضورش به عنوان بازیگر تئاتر چهار سال پیش با نمایش "تونل" به کارگردانی سیامک احصایی رقم خورد، درباره این موضوع گفت: نمی‌گویم طی این چهار سال پیشنهاد جذابی در عرصه تئاتر نداشتم اما برخلاف میل‌ام شرایط به گونه‌ای رقم خورد که در سینما فعال‌تر بودم و عدم حضورم بر صحنه تئاتر را کم شانسی می‌دانم. بسیار علاقمندم که حداقل طی سال در دو نمایش بازی کنم و از این پس سعی می‌کنم که این اتفاق بیفتد.
این بازیگر تئاتر و سینما درباره نقشی که در نمایش "مرغ دریایی من" ایفا می‌کند، عنوان کرد: آقای مرادی دراماتورژی جدیدی را بر روی نمایشنامه "مرغ دریایی من" انجام داده است که شخصیت آرکادینا نیز کمی در آن تغییر کرده است که از نظر من این شخصیت را جذاب‌تر کرده است و این تغییرات را نسبت به متن چخوف دوست دارم.
او درباره مدت زمان چهار ماهه حضور در تمرینات این نمایش خاطرنشان کرد: به نظرم همه بازیگران با برنامه‌ریزی می‌توانند در تمرینات بلندمدت حضور داشته باشند ضمن اینکه در این نمایش به جز من و امیرحسین فتحی دیگر بازیگران برای کار تئاتر پرورش داده شده‌اند. آن‌ها تعدادی جوان با انگیزه، باانرژی و با آینده روشن هستند که می‌توان از آن‌ها انرژی و حال خوب دریافت کرد که این موضوع برای من غنیمت بود و در این مدت که طولانی به نظر می‌رسد احساس خوبی داشتم و بسیار با هم تبادل اطلاعات داشتیم و از یکدیگر آموختیم.
مقدمی که نخستین بار است با کیومرث مرادی همکاری دارد، در ادامه افزود: البته مدل کار کردن آقای مرادی این‌گونه است که بازیگران در طی مدت زمان تمرینات باید کنار هم بودن و روابط را درک کرده و یکدیگر را به دست آورند. من نیز به خواسته و سبک کاری کیومرث مرادی احترام می‌گذارم ضمن اینکه به این پروسه علاقمند هستم.
بعد از مقدمی به سمت امیرحسین فتحی رفتم و او گفت نمی‌دانم چه بگویم و من به او گفتم سوالات سختی ندارم و کوتاه است و فتحی پذیرفت که صحبت کند.
امیرحسین فتحی که آخرین حضورش در تئاتر مربوط به بازی در نمایش "بینوایان" به کارگردانی حسین پارسایی است و اکنون نقش "ترپلف" را در نمایش "مرغ دریایی من" ایفا می‌کند، در این باره گفت: ترپلف پسری است که از دوران کودکی مورد توجه خانواده‌اش نبوده و همین موضوع باعث شده تا عقده‌ها، ترس‌ها و استرس‌ها در وجودش به وجود آید. او به دلیل اینکه خانواده‌ای نداشته و مادرش که یک بازیگر بوده هیچ‌گاه حضور نداشته در تنهایی بزرگ شده است. ترپلف پر از ترس و ناکامی است.
این بازیگر که نخستین تجربه همکاری با کیومرث مرادی را با نمایش "مرغ دریایی من" پشت سر می‌گذارد، در این باره خاطرنشان کرد: آقای مرادی که بازی من را در نمایش "بینوایان " دیده بود، دهمین روز از فروردین‌ماه سال جدید با من تماس گرفت و گفت قصد دارم نمایشی را به صحنه آورم. از آنجا که پیش از این چندین نمایش از او را دیده بودم و این نمایشنامه را خوانده بودم پیشنهاد همکاری را پذیرفتم
او درباره پروسه تمرینات این نمایش گفت: همواره اعتقاد من به مدت زمان تمرینات نمایش است چراکه معتقدم مدت زمان تمرینات یک نمایش در کیفیت آن موثر است، به نظرم کاری که تمرینات خوبی نداشته باشد نمایش خوبی از آب در نمی‌آید. تجربه من بسیار با تمرین سازگار است و با اینکه کارهای خوب و جالبی به من پیشنهاد شده اما به دلیل مدت زمان کوتاه تمرینات آن‌ها را نپذیرفتم. چراکه به نظرم باید برای یک کار خوب، تمرینات مداوم داشت.
بازیگران و عوامل در حال گذران زمان استراحت خود و آماده شدن برای ادامه تمرینات بودند که تا ساعت 22 ادامه داشت که من ساختمان را ترک کردم.