به گزارش هنرآنلاین، در این نشست که در تالار عمارت نوفل لوشاتو پس از اجرای نمایش "مردی به نام اوهه" از متون اسلاومیر مروژک برگزار شد، در ابتدا رضا آشفته، که مدیریت این نشست را عهدهدار بود، هدف از برگزاری "دوشنبههای نقد تئاتر" را داشتن نگاه بدون حب و بغض دانست که در آن مسائل و رویکرد فنی، تخصصی و ساختارگرا مدنظر است و علاوه بر اینها اگر فرصتی هم باشد مباحث محتوایی نیز بررسی خواهد شد.
بهرام سروری نژاد کارگردان این نمایش به گروه تئاتر فارس پرداخت که پیش از این نیز همین نمایش را در سال 86 به نام "شهادت پیوتر اوهه" با ترجمۀ دکتر محمدرضا خاکی کار کرده که بعدها در سال 88 موفق به اجرایش در تالار مولوی شده است اما در اجرای فعلی در نوفل لوشاتو از ترجمه نوید ادیبی فرد استفاده کرده است.
صمد چینی فروشان ضمن اشاره به زندگی مروژک در دوران کمونیستی لهستان که در آن دوره دولتهای بلوک شرق نویسندگان و هنرمندان را وادار به ارائه آثاری در حوزه رئالیسم سوسیالیستی میکردهاند، برخی از آنها همانند مروژک نسبت به این قضایا مخالفت کرده و طوری مینوشتهاند که منتقد وضع موجود باشند که بعدها همین خود عاملی برای مهاجرت این نویسنده به ایتالیا و بعد فرانسه شد.
این منتقد در ابتدا با ارائه تعریفی از گروتسک که در آن طنزی شکل میگیرد که ضمن شاد کردن همواره با تلخی و اندوه همراه میشود و با آنکه متن مروژک سرشار از کمدی هست اما ایراد اجرای بهرام سروری نژاد را در اینجا دانست که سعی کرده افزودههایی بر این کمدی کاملا آشکار بیفزاید. او به مواردی مانند زیپ بستن شلوار اوهه و بچه در بغل گرفتن دختر اوهه بعد از آمدن دانشمند به این خانه اشاره کرد که اینها مصداقهایی برای بیش از حد کمدی شدن روابط هست و این موارد نمیتواند بیانگر طنز ویژه مروژک باشد.
رضا آشفته نیز زبان مروژک را به همان دلیل بسته بودن فضا و خفقان حکومتهای کمونیستی تمثیلی دانست که در آن نویسنده میخواهد غیر مستقیم آن نظامی که زندگی مردم را از روال عادی ساقط میکند، به تماشا درآورد. به همین دلیل او خانواده را بستر رویدادهایی قرار میدهد که ورود یک ببر از لوله به حمام خانۀ اوهه پای همه را به این خانه باز میکند و همچنین روابط همسر و بچههایش را تحتالشعاع قرار میدهد. بنابراین در این شرایط بسته به ناچار مروژک فضای واقعی را با نوعی فانتزی درآمیخته که هر چیز ناممکنی ممکن تلقی شود چنانچه همه این آدمها از در و دیوار به این خانه ورود پیدا میکنند و مخل نظم خانواده میشوند.
کارگردان درباره انتخاب این متن برای اجرا گفت: من متن را به دلایل مختلف دوست دارم، هم به لحاظ محتوا، و هم به لحاظ فرم، متنی است که در هر زمان میتوان اجرایش کرد و معانی خودش را داشته باشد و فانتزی که در درون کار وجود دارد. این موارد من را جذب میکند. به نظر من اگر عین متن را اجرا میکردیم صرفا تبدیل به یک مقاله بخصوص با مونولوگهایی که در متن وجود دارد، میشد. بخصوص در قسمت دانشمند و در آخر که اوهه تمام حرفهایش را میزند و میگوید: تمام این اتفاقات که افتاده به این دلایل است... اینها همهاش مفاهیم است و من معتقدم مفاهیم را نباید نشان دهیم و بازی کنیم؛ ما باید مفاهیم را منتقل کنیم. مثلا همین که شما میبینید از در و دیوار این خانه آدم میآید این طبیعتا خودش مفهوم دارد. ما فانتزی نگاه میکنیم و اینگونه گروتسک اینجا شکل میگیرد. شاید شکل فانتزی داشته باشد، من خودم معتقدم فاجعه را نباید نشان بدهیم، فاجعه در بطن کار باید وجود داشته باشد به همین خاطر، یک مقداری از شکل کار را فانتزی دیدیم و به نظرم در القای این فانتزی ما گفتیم مفاهیم رو منتقل کنیم و ما تقریبا به متن وفادار بودیم. به جز بخشهایی که حذف کردیم و یا تبدیل به شعر کردیم ولی جز این موارد تلاش کردیم به متن وفادار باشیم.
چینی فروشان در ادامه به حذف مواردی اشاره کرد که برای آگهی بخشی به مخاطب ایرانی لازم هست که در این مونولوگها که حالت سخنرانی هم دارد، مروژک دارد به چرایی این اتفاقات میپردازد و شرح و توضیح میدهد که چرا این بلبشو و سیرک دارد در خانه اوهه اتفاق میافتد و در آن نمایندگانی از بخشهای علمی، سیاسی و غیره چگونه با این ورود غیر منتظره دارند خانه را به سیرکی تبدیل میکنند که در آن دیگر هیچ چیز سر جایش نیست.
اما سروری نژاد تاکید کرد که زمانۀ ما با زمانۀ نوشتن این متن متفاوت هست و حتی اگر خود مروژک هم امروز بخواهد همین متن را بنویسد از این صراحت آشکار که جنبه شعاری دارد پرهیز میکند. او تلقین کردن را جایگزین آنچه باید گفته شود، کرده است و دلش میخواسته تماشاگر بعد از دیدن کار خودش در خلوتش به همه این موارد پی ببرد.
رضا آشفته نیز با اشاره به نقد صمد چینی فروشان یادآور شد: آنچه مدنظر سروری نژاد هست اگر با دیده اغماض بپذیریم که تحلیل کاملا درست است، هنوز بخش عمدهاش ذهنیت کارگردان هست و در زبان اجرا این القاگری به دلیل تاکید بیشتر بر وجه کمیک و کمرنگ شدن وجه تراژیک به وقوع نپیوسته و با آنکه از نیمه دوم کار و صحنه خواب این هولناک شدن دارد اتفاق میافتد اما باید از ابتدا چنین روالی در اجرا و به موازات کمدی، لحاظ شود و ما این جدیت را در کنار فانتزی مشاهده کنیم.
چینی فروشان نیز در جمعبندیاش اظهار خرسندی کرد که از تعداد مخاطبان نشست نقد کانون حتی یک نفر هم کاسته نشده و همه مشتاقانه پای این این قد و بررسی ننشسته اند و افزود: من از شهامت بهرام سروری نژاد برای انتخاب متن، از برخی بازیهای بسیار خوب کار، برخی میزان سنهای چشم نواز نمایش خیلی خوشم آمد. وجه مورد انتقاد من بیرون کشیدن کمدی، و اضافه کردن کمدی، برای کمدی کردن بیشتر متن هست، در حالی که خود متن کمدی است و باید وجوه واقعی و جدی را برای آن پیدا کرد.
نمایش "مردی به نام اوهه" هر شب در تالار شماره 2 تماشاخانه عمارت نوفل لوشاتو ساعت 21 در حال اجرا شدن است که در آن، (به ترتیب حروف الفبا) سامان توحیدی، شایان خدامی، محمدجواد ذوالقدر، آتوسا راستی، عسل ساداتاصفهانی، بهرام سرورینژاد، هورداد سرورینژاد، محمدرضا قلمبر، کامیار محبی و ندا نوری بازی کردهاند. در منزل مردی به نام پیوتر اوهه اتفاق عجیب و غریبی میافتد. ببری در لوله حمام پیدا میشود! این خبر توسط کارمند رسمی به خانواده داده میشود و این تازه آغاز ماجراست. اقشار مختلف جامعه از این اتفاق سواستفاده میکنند تا جاییکه برای تفریح یک مهاراجه منزل اوهه را تبدیل به جنگل و سیرک میکنند. در نهایت برای خدشهدار نشدن روابط دو کشور ...