به گزارش هنرآنلاین به نقل از ستاد خبری هفدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران - مبارک، در برنامه روز پنجم جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی (یکشنبه 5 شهریور ماه) 13 نمایش در بخش صحنهای حضور دارند که در مجموعه تئاتر شهر، تالار هنر، تالار گلستان، تالار بوستان، تالار حافظ، تالار فردوسی و سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان روی صحنه میروند. در محوطه تئاتر شهر و محوطه خانه هنرمندان هم شش نمایش میزبان مخاطبان میشوند.
در این روز ، مجموعه تئاتر شهر با پنج نمایش میزبان مخاطبان است: نمایش "شفیره" با نویسندگی و کارگردانی مهدی شاهپیری در دو نوبت 17:30 و 19:30 در تالار چهارسو اجرا میشود. این نمایش که مختص مخاطب بزرگسال است، با مدتزمان پنجاه دقیقه روی صحنه میرود.
نمایش "سپاسنامه هانیه و چند روایت متقاطع" با نویسندگی مشترک مرتضی اسدیمرام، هاشم پورمحمدی و ناهید قادری و با کارگردانی مرتضی اسدیمرام اثری است که در دو نوبت 18 و 21:15 و با مدت زمان 55 دقیقه در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه میرود. این نمایش هم برای مخاطب بزرگسال مناسب است.
نمایش "آی ایشیق" نوشته مهدی خلیلزاده و با طراحی و کارگردانی محمدتقی اسماعیلی در تالار قشقایی روی صحنه میرود. این نمایش در دو نوبت؛ 18:30 و 20:30 و با مدتزمان 55 دقیقه روی صحنه میرود. این نمایش هم مختص مخاطبان بزرگسال آماده شده است.
در روز دوشنبه؛ پنجم شهریورماه پلاتو اجرای مجموعه تئاتر شهر میزبان دو نمایش در بخش تجربه است که در کنار هم در دو نوبت، 16:30 و 19 اجرا میشوند.
ابتدا نمایش "لبخند تلخ ژکوند" با طراحی، نویسندگی و کارگردانی رها اسکندری که از شهر همدان در جشنواره حضور دارد، با مدتزمان هفت دقیقه اجرا میشود. این نمایش برای مخاطب بزرگسال مناسب است.
سپس نمایش "عروسکهای من" با کارگردانی مهربان غلامیان که برای تمام مخاطبان مناسب تشخیص داده شده است و از شهر آبادان در این دوره از جشنواره شرکت کرده است، به مدت 15 دقیقه روی صحنه میرود.
تالار هنر بهعنوان سالن تخصصی تئاتر کودکونوجوان در روز پنجم جشنواره میزبان نمایشی از کشور تایوان میشود. در این روز نمایش "سفر به غرب" با نویسندگی و طراحی ووشنگ چیه و کارگردانی یونگ چی لین روی صحنه میرود. این نمایش که در دو نوبت 17 و 19 و با مدتزمان شصت دقیقه اجرا میشود، برای تمام مخاطبان مناسب است.
در روز پنجم شهریورماه، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با دو سالن میزبان مخاطبان جشنواره است.
در این روز نمایش "ترنج" نوشته مشترک افسانه و زمانی و نسرین خنجری و با کارگردانی افسانه زمانی میزبان مخاطبان جشنواره میشود. این نمایش مختص کودکان و نوجوانان آماده شده است و در یک نوبت، ساعت 19 و با مدت شصت دقیقه اجرا میشود.
اما سالن گلستان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در روز پنجم جشنواره با سه نمایش در بخش دانشآموزی میزبان مخاطبان است که هر سه در کنار هم در دو نوبت، ساعت 17:30 و 20:30 اجرا میشوند.
ابتدا نمایش "خوراک ماران" که از مرکز فرزانگان دوره دوم و با مربیگری غزاله عبادی و از شهر گنبد کاووس در جشنواره حضور دارد، با مدتزمان 26 دقیقه اجرا میشود.
سپس نمایش "به دنبال فلک" که از مدرسه هنرستان جنت و با مربیگری نوشین فرهادی و از شهر فارسان در جشنواره حضور دارد، با مدتزمان 26 دقیقه اجرا میشود.
نمایش سوم، "کمان جاودان" نام دارد که از مدرسه سما و با مربیگری سمیه گلباز و از شهر تهران در جشنواره حضور دارد، با مدتزمان 18 دقیقه اجرا میشود.
تالار حافظ در روز پنجم جشنواره همچون دو روز گذشته میزبان نمایش "کوچکترین نمایش از انتهای دنیا" نوشته مشترک لارن کاییون و ازکیل گارسیا-رومئو و با طراحی و کارگردانی ازکیل گارسیا-رومئو که یکی از نمایشهایی است که از کشور فرانسه در جشنواره حضور دارد، میشود. این نمایش در دو نوبت 18 و 20 در تالار حافظ اجرا میشود. مدتزمان اجرای این نمایش که برای تمام اعضای خانواده مناسب تشخیص داده شده، پنجاه دقیقه است.
روز پنجم شهریورماه اپرای عروسکی "خیام" اثر بهروز غریبپور دومین و آخرین روز اجرای خود در قالب جشنواره تئاتر عروسکی را در تالار فردوسی برگزار میکند. این نمایش برای تمام اعضای خانواده مناسب تشخیص داده شده است و در یک نوبت، ساعت 21 و با مدت دو ساعت اجرا میشود.
دوشنبه پنجم شهریورماه سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان میزبان نمایش "پهلوان کچل 18 عیاری" نوشته سجاد طهماسبی و با کارگردانی علی محمدی میشود. این نمایش مختص مخاطب بزرگسال آماده شده است، در دو نوبت، 17 و 19 و با مدت چهل دقیقه اجرا میشود.
اما محوطه تئاتر شهر فارغ از اجرای نمایش "عروسکهای غولپیکر" به کارگردانی حامد زارعان که در ایام جشنواره در این مکان اجرا میشود، هرروز از ساعت 18 میزبان سایر نمایشهای بخش فضای باز هم میشود.
نخستین نمایشی که در روز پنجم جشنواره در محوطه تئاتر شهر اجرا میشود، "یک سفر رویایی" نوشته ابوالفضل ورمزیار و حامد زارعان و با کارگردانی حامد زارعان است. این نمایش که از تهران در جشنواره حضور دارد، برای تمام اعضای خانواده و سنین مختلف، مناسب است و با مدتزمان 25 دقیقه اجرا میشود.
سپس از ساعت 18:30 نمایش خیمهشببازی "بارگاه سلیم خان" با نویسندگی و کارگردانی مشترک شهرزاد مبرهن و سیاوش ستاری با مدتزمان چهل دقیقه میزبان مخاطبان میشود. این نمایش از شهر لاهیجان در این دوره از جشنواره حضور دارد، برای تمام اعضای خانواده مناسب تشخیص داده شده است.
پس از خیمهشببازی "بارگاه سلیم خان"، از ساعت 19 نمایش "دگردیسی" با طراحی، نویسندگی و کارگردانی زهرا مریدی با مدتزمان بیست دقیقه اجرا میشود. این نمایش که از تهران در جشنواره حضور دارد هم برای تمام اعضای خانواده مناسب تشخیص داده شده است.
از ساعت 20:10 نمایش "بازِندَک" با نویسندگی، کارگردانی و طراحی علی قاضی با مدتزمان بیست دقیقه اجرا میشود. این نمایش که از مسجدسلیمان در جشنواره حضور دارد، برای تمام مخاطبان مناسب است.
پایانبخش اجرای نمایشهای فضای باز در روز پنجم جشنواره، "دریا سمیر کو" نوشته طاهره اسدی و با کارگردانی فاطمه بحرینی از شهر آبادان است که ساعت 20:45 اجرای خود را آغاز میکند. این نمایش که مختص مخاطب بزرگسال آماده شده است، به مدت بیست دقیقه اجرا میشود.
البته نمایش "دریا سمیر کو" پیش از اجرا در محوطه تئاتر شهر، ساعت 18:30 در محوطه خانه هنرمندان اجرا دارد.
پس از "دریا سمیر کو" در محوطه خانه هنرمندان، این مکان اجرای تئاتر میزبان نمایش "تاریخ خاک مرا صدا میزند" با نویسندگی و کارگردانی افشین قاسمی با مدتزمان 35 دقیقه میشود. این نمایش که از تهران در جشنواره حضور دارد، برای تمام مخاطبان مناسب است
دعای مرضیه برومند برای بارش باران تا کارگردانی یک کودک 11 ساله
اما در سومین شب پاتوق شبانه، نمایش "عروسکهای من" به کارگردانی مهربان غلامیان 11 ساله مخاطبان را بهشدت تحت تاثیر قرار داد.
در سومین شب پاتوق شبانه، ابتدا یک نمایش عروسکی اجرا شد. در این نمایش از ترکیب ماپت و عروسک نخی بود. ابتدا افشین قاسمی؛ کارگردان و یکی از عروسکگردانان نمایش، در میان حاضران به دنبال یک عروسکگردان دیگر گشت و حامد ذبیحی؛ عروسکگردان مطرح که مخاطبان او را بهعنوان عروسکگردان شخصیت "جناب خان" میشناسند، انتخاب کرد. این دو بازیگر و عروسکگردان به همراه هم عروسک "مبارک" و یک عروسک نخی دیگر را به حرکت درآوردند و با ترانههای گیلکی همچون رعنای سروناز و ... نمایش خود را اجرا کردند.
سپس گروه "ایلیا" که از بندر گناوه به این دوره از جشنواره آمدهاند، به اجرای موسیقی جنوبی پرداختند که با تشویق بسیار زیاد حاضران همراه بود.
اجرای بعدی به نمایش "عروسکهای من" به کارگردانی مهربان غلامیان، جوانترین کارگردان حاضر در جشنواره اختصاص داشت؛ مهربان غلامیان آبادانی که تنها 11 سال دارد، درباره "عروسکهای من" گفت: "این نمایش از چهار عروسک رقصنده تشکیل شده است که با موسیقی جنوبی خیامخوانی میکنند."
فرامرز غلامیان، تک بازیگر نمایش نیز این چهار عروسک را با شیوهای بسیار دیدنی به حرکت درآورد و مخاطبان را بهخوبی با خود همراه کرد. مخاطبان میتوانند این نمایش را که از آبادان در بخش تجربه این دوره از جشنواره حضور دارد، دوشنبه پنجم شهریورماه در دو نوبت 16:30 و 19؛ در پلاتو اجرای تئاتر شهر ببینند.
بعد از اجرای "عروسکهای من" گروه "ایلیا" به صحنه بازگشتند و این بار به اجرای نمایش آیینی پرداختند.
در پایان این اجرا، محمد مظفری؛ کارگردان "دریاییها" و برنامهای که گروه "ایلیا" در سومین شب پاتوق اجرا کرد، درباره این برنامه، گفت: برای اجرای برنامه در پاتوق از آیینهای میمه و چوپی یا چوب بازی استفاده کردیم و بخشی از نمایش "دریاییها" را هم که در بخش فضای باز جشنواره حضور دارد، اجرا کردیم. تمام تلاشمان را به کار بستیم تا این سه برنامه کوتاه در کنار هم همنشینی درستی داشته باشند.
او ادامه داد: میخواهم به پاس زحماتی که در جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی کشیده شده است، از طرف گروه، کتاب "بوشهر سرزمین آیین و مراسم" را به دبیر این جشنواره؛ مرضیه برومند تقدیم کنم. بیش از سی آیین و بازی نمایشی استان بوشهر در این کتاب معرفی شده است.
مرضیه برومند با تشکر از گروه "ایلیا" بابت برنامه خوبی که اجرا کردند و کتابی که به او هدیه دادند، گفت: بوشهر شهر بسیار خوبی است. دلم با بوشهر، کازرون و محروم دریاچه پریشان است. امیدوارم دریاچه پریشان پر شود و در بوشهر هم حسابی باران ببارد تا شرایط همه مردم خوب شود.
در سومین شب پاتوق هنرمندانی همچون مریم سعادت، آزاده پورمختار، هرمز هدایت، زهرا صبری و جمع کثیری از هنرمندان تئاتر عروسکی حضور داشتند.
روزی که کودکان، تئاتر شهر را فتح کردند
اما در سومین روز جشنواره نمایش عروسکی تهران - مبارک با اتفاقهای گوناگونی همراه بود؛ هنرمندی کودکان و نوجوانان در برخی از نمایشها، استقبال تماشاگران در سالنهای نمایش و حضور تماشاگران کودک روی صحنه تالار اصلی.
تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر در این روز میزبان نمایش "پسر جنگل" به کارگردانی رامین کهن بود؛ این نمایش در هر دو نوبت اجرای خود با استقبال بسیار خوبی رو به رو شد به طوریکه تمام صندلیهای طبقه همکف و بالکن سالن پر شد. در میان تماشاگران این نمایش چهرههایی مانند آزاده پورمختار، هرمز هدایت، افسانه زمانی، علی پاکدست، مریم اقبالی، الکا هدایت، بهاره میرزاپور و ... دیده میشدند. این نمایش برای گروه سنی کودک آماده اجرا شده است و یکی از جذابیتهای این اجرا عروسکهای متنوع آن بود که توسط علی پاکدست و مریم اقبالی ساخته شده بودند. همچنین هنرمندانی همچون ژاله علو، مرضیه برومند، مریم سعادت، محمد بحرانی و ... صداپیشگان نمایش بودند اما صدای نمایش هم در بخش آواز و هم دیالوگها به صورت ضبط شده در سالن پخش شد.
البته اجرای نمایشهای بخش کودک در تئاتر شهر سبب شد شاهد خودن خوراکی توسط کودکان در سالنهایی همچون تالار اصلی تئاتر شهر باشیم!
همچنین بعد از اجرای نمایش، صحنه سالن اصلی برای نخستینبار میزبان تمام کودکان حاضر در سالن شد که میخواستند از نزدیک با عروسکها آشنا شوند!
اما حضور کودکان در سومین روز جشنواره تنها به عنوان تماشاگر، دیدنی نبود بلکه در این روز شاهد حضور هنرمندانه تعدادی از آنان در نمایش های جشنواره بودیم. نمایش "خواب ربا" نوشته و کار افسانه زمانی در پلاتو اجرای تئاتر شهر به صحنه رفت یکی از نمایش هایی بود که کودکان در آن حضور داشتند. این نمایش تولید مدرسه سینما تئاتر هنر هفتم است و ده هنرجوی کودک و نوجوان هدایت و صداپیشگی عروسکهای آن را بر عهده داشتند و در کنار آنان دو نوجوان دیگر هم به عنوان گروه موسیقی، اجرای این نمایش را کامل کردند. این نمایش که در بخش دانش آموزی جشنواره اجرا شد، در دو اجرای خود میزبان هنرمندانی مانند مرضیه محبوب، داود فتحعلی بیگی، منوچهر اکبرلو، روح الله جعفری و ... بود. در پاتوق شبانه نیز مهربان غلامیان کودک ده سالهای که جوانترین کارگردان حاضر در جشنواره است، به اجرای برنامه پرداخت. این کودک ده ساله آبادانی روز دوشنبه، نمایش خود را در پلاتو اجرای تئاتر شهر روی صحنه میبرد.
نمایش "اگزویا" با نویسندگی و کارگردانی شارلوت پوییجینگ جولین در میان استقبال بسیار زیاد مخاطبان روی صحنه رفت. به طوری که بسیاری از تماشاگران به صورت ایستاده نمایش را دیدند. این نمایش بیکلام که با شیوههای متفاوت و متنوع در طراحی عروسک و بازیگردانی عروسک اجرا شد، مخاطب را به سفری بیپایان میبرد تا نسبت به محیط اطراف به آگاهی برسد.
در سومین روز جشنواره، تالار استاد انتظامی خانه هنرمندان ایران، میزبان نمایش "هویت" کاری از ابراهیم شاکری بود. در نیمه اجرای این نمایش 30 دقیقهای، کارگردان که عروسکگردانی را نیز به عهده داشت، اجرا را نیمه رها کرد و به تماشاگران گفت: نمیتوانم به شما دروغ بگویم ادامه اجرا امکانپذیر نیست.
شاکری برای ساخت عروسک و دکور از تکنیکهای انیماترونیک و مکاترونیک استفاده کرده بود ولی با توجه با نواقص دکور، نتوانست کار را به پایان برساند.
او در پاسخ به پرسش یکی از تماشاگران درباره محتوای نمایش "هویت"، توضیحاتی ارایه کرد.
همچنین در تالار هنر اجرای اول نمایش "واندا لاواندا" از کشور کرواسی به دلیل تاخیر در تحویل دکور اجرا نشد اما اجرای دوم آن با استقبال تماشاگران رو به رو شد و بخشی از تماشاگرانی که نتوانسته بودند اجرای اول را ببینند، از دومین اجرای این نمایش دیدن کردند.
هرچند مخاطب جشنواره در مقایسه با مخاطبانی که برای تماشای اجراهای عمومی به سالنهای تئاتر میآیند، اما در بعضی از اجراها دیده می شود که برخی زا تماشاگران با گوشی های هوشمند خود مشغول فیلمبرداری هستند و این وضعیت حتی در تالار قشقایی که نمایش اجرا شده در آن بهشدت به نور حساس بود، هم دیده میشد
جای خالی عروسکها در سی چهل کانال تلویزیون
امیرحسین صدیق با بیان اینکه نگاه به جشنواره تئاتر عروسکی نباید همچون مسکن باشد، گفت: داریم به قهقرای بیفرهنگی سقوط میکنیم و احتیاج داریم برای نسل امروز و آینده که کودکان امروز هستند، کار فرهنگی کنیم.
این هنرمند نامآشنای تئاتر، سینما و تلویزیون درباره میزان تاثیرگذاری تئاتر عروسکی بر جامعه گفت: با توجه به فقر فرهنگیای که تمام جامعه ما با آن مواجه است، ایجاد زیرساخت و انجام فعالیتهای فرهنگی، مهمترین ضرورت است؛ بنابراین نباید همچون دولتمردان به فعالیتهای هنری از قبیل جشنواره تئاتر عروسکی همانند یک مسکن موقتی نگاه کرد. باید این جشنواره را یکی از زیرساختهایی بدانیم که جامعه ما مدتهاست آن را فراموش کرده است. شاید ما به این هنرها بیتوجه بودهایم که جامعه ما در این شرایط نامطلوب قرار گرفته است.
صدیق در پاسخ به این پرسش که چگونه میتوان مردم را آگاه کرد که تئاتر عروسکی تنها مختص کودکان نیست، توضیح: اجرا شدن نمایشهای عروسکی در طی سال و معرفی آنها میتواند بهترین راهکار برای این مسئله باشد. از سویی دیگر شاهد هستیم بزرگسالها از آثار عروسکیای که حتی برای کودکان تولید شدهاند، به عنوان بهترین آثاری که در زندگیشان دیدهاند، یاد میکنند و این نشان میدهد که مخاطب بزرگسال به تئاتر عروسکی علاقه دارد. البته در این میان باید به تکنیکهای مختلف تئاتر عروسکی که در سراسر جهان مرسوم است و به دلیل دور بودن ما از دنیایی که سریع پیش میرود، چندان از سوی هنرمندان ایرانی شناختهشده نیست، توجه کرد و در این میان یکی از کارکردهای جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی این است که تکنیکهای جدید را به مردم و هنرمندان معرفی کند.
این هنرمند، عروسک را در زندگی انسان بسیار مهم توصیف کرد و افزود: یک عروسک میتواند به همه مردم؛ کودک و بزرگسال پیام برساند به آنها نشان میدهد که کار عروسکی تنها به مخاطب کودک اختصاص ندارد بلکه شیوهای از نمایش است که در ایران بویژه در سه الی چهار دهه اخیر به آن بیتوجهی شده است.
بازیگر سریال "قصههای تابهتا" کمبود برنامههای عروسکی در صداوسیما را یکی از دلایل کم پرداخته شدن به تئاتر عروسکی دانست و گفت: تئاترهایی که بهصورت مستقل تولید میشوند و بهویژه نمایش عروسکی در صداوسیما هیچ جایی ندارند. هر از گاهی یک تئاتر تلویزیونی کار میشود اما چرا در تلویزیون رسمی ما با سی چهل کانال، هیچجایی وجود ندارد که در آن بهصورت تخصصی به تئاتر پرداخته شود. وقتی به تئاتر پرداخته نمیشود، چگونه باید انتظار داشته باشیم به تئاتر عروسکی بها داده شود؟! نگاهی که در سالهای اخیر به تئاتر عروسکی شده، بهقدری سخیف بوده که باعث دلزده شدن مردم از عنوان نمایش عروسکی شده است. متاسفانه از عروسکها در سادهترین شکل ممکن استفاده ابزاری میشود و مردم فکر میکنند عروسک و تئاتر عروسکی همان چیزی است که در برخی از برنامههای تلویزیونی میبینند!
صدیق در پاسخ به این سوال که چه عاملی سبب شده است عروسکهایی همچون "کلاهقرمزی"، "زیزیگولو" و ... که به نسل دهه شصت تعلق دارند برای کودکان امروز جذاب باشند، گفت: من در برخی از برنامهها مربوط به کودک که در دهه هفتاد ساخته شدهاند، حضور داشتهام اما هنوز هم وقتی مردم مرا میبینند، یاد آن دوران میافتند. در دورهای متخصصان تئاتر عروسکی امکان کار کردن داشتند اما امروزه نه متخصص جدیدی تربیت کردهایم و نه از متخصصان این حوزه که ایده و فکر دارند، از سوی سازمانهایی همچون صداوسیما و ... استقبال میشود. درنتیجه اگر پدرومادرها بخواهند به کودکانشان برنامهای ارائه دهند، از برنامههای قدیمی استفاده میکنند تا اثری با محتوا به کودکان خود نشان دهند.
وی در ادامه افزود: البته در تئاتر هنوز هم دنیای فانتزی برای کودکان ساخته میشود و عروسکهایی که تخیل کودک را برانگیزند، دیده میشود و خصوصا در قالب آثاری که جشنواره تئاتر عروسکی اجرا میشوند، میتوان این عروسکها را دید اما این آثار امکان اینکه به عموم مردم و کودکان این عروسکها نشان داده شود وجود ندارد چون مخاطبان تئاتر محدود هستند و جشنواره هم دورهای کوتاه دارد. حتی برخی از این آثار امکان اجرای عمومی پیدا نمیکنند چون نمیتوانند سالن مناسبی پیدا کنند. اصولا در جامعهای که پول حرف اول و آخر را میزند، جایی برای فرهنگ نمیماند.
امیرحسین صدیق که مجری مراسم افتتاح هفدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی هم بود، در پایان صحبتش گفت: مردم تئاتر عروسکی را دوست دارند اما برای اینکه بتوانیم جشنوارهای پرمخاطب داشته باشیم، نیاز به حمایت رسانهها داریم. اگر به فرهنگسازی اعتقاد داریم و میخواهیم زیرساختهای فرهنگی درستی داشته باشیم، باید نمایش، موسیقی، سینما و ... راه درستی را پیش بگیرند اما اگر قرار است به جشنواره تنها نگاه آماری داشته باشیم و بهغیر از مردم که همواره دغدغه فرهنگ را دارند، مسئولان برای جشنواره قدمی برندارند، جشنواره تئاتر عروسکی هم میشود همچون سایر جشنوارههایی که تنها برگزار میشوند که بگوییم جشنواره برگزار کردهایم و تعدادی محدود آثار را میبینند. باید به این نکته توجه جدی شود که ما داریم به قهقرای بیفرهنگی سقوط میکنیم و احتیاج داریم برای نسل امروز و آینده که کودکان امروز هستند، کار فرهنگی کنیم.
هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک با دبیری مرضیه برومند تا هفتم شهریورماه ادامه دارد. همچنین سایت جشنواره نمایش عروسکی به نشانی اینترنتی tehranmobarak.com دربردارنده جزییات برگزاری این رویداد هنری است.