سرویس تئاتر هنرآنلاین، نمایش "کوکوی کبوتران حرم" به نویسندگی علیرضا نادری و کارگردانی افسانه ماهیان جمعه 6 بهمن ماه در بخش مسابقه تئاتر ایران- الف سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ساعت 18 و 21 در تالار استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر اجرا خواهد شد.
افسانه ماهیان در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره علاقه‌اش به کار کردن در ارتباط با گونه‌های اجتماعی گفت: من همیشه به موضوعات اجتماعی علاقه دارم و چون تئاتر می‌تواند تأثیر مستقیم روی تماشاگر بگذارد و حتی تأثیرش از سینما هم بیشتر است، فرصت خوبی برای اجرای کارهای اجتماعی دارم تا در قالب یک نمایش، حرف‌هایی را با مخاطبان بزنم. تماشاگرهای تئاتر جزو تماشاگرهای خاص هستند و حتی در کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه که می‌گویند تئاتر با فرهنگ مردم عجین شده هم مخاطب خاص دارد و تأثیر خودش را به خوبی روی این مخاطبان خاص می‌گذارد. به همین خاطر موضوعات اجتماعی جزو دغدغه‌های من است و من نمی‌توانم از آن‌ها بی‌تفاوت گذر کنم.
وی در ادامه با بیان اینکه "کوکوی کبوتران حرم" مستند اجتماعی است، خاطرنشان کرد: آذر، زری، سهیلا، ناهید و عزیز اسم‌های ملموس جامعه هستند. این نمایش واقعاً یک مستند اجتماعی است، منتها اسم کاراکترها دیگر شهلا جاهد، لیلی اسفندیاری یا گروه "یلو داگز" نیست و نویسنده از نام‌های معمول استفاده کرده است وگرنه من معتقدم آقای نادری واقعاً مستندنگاری کرده است.
این بازیگر تئاتر با بیان اینکه من از سال‌ها قبل به نمایشنامه "کوکوی کبوتران حرم" علاقه داشتم، عنوان کرد: دلم می‌خواست این نمایشنامه را کار کنم. زمانی‌که علیرضا نادری طرح نمایشنامه "ققنوس افسانه نیست" را نوشت، خواستم این نمایشنامه را اجرا کنم که به خاطر ممیزی‌ها امکانش پیش نیامد. در نهایت امسال تصمیم گرفتم نمایش "کوکوی کبوتران حرم" که از قبل به آن علاقه داشتم را روی صحنه ببرم و این کار را انجام دادم.
وی با اشاره به اینکه حس عجیب و غریبی به نمایشنامه "کوکوی کبوتران حرم" داشته‌ام، یادآور شد: علیرضا نادری نمایشنامه "کوکوی کبوتران حرم" را در سال 82 نوشت و ما آن را در سال 85 در خانه هنرمندان نمایشنامه‌خوانی کردیم. از همان موقع علاقمند بودم که این متن را کارگردانی کنم و یادم می‌آید که علیرضا نادری یک‌بار به من گفت این را روی صحنه ببر. خودش از ممیزی‌هایی که به این نمایشنامه می‌خورد خسته شده بود ولی اصرار کردم آن را اجرا کند. وقتی در اجرایی که آقای نادری روی صحنه آورد بازی کردم، احساس تعلقم به این اثر بیشتر شد. به همین خاطر پس از سال 87 منتظر بودم فرصتی پیش بیاید تا آن را اجرا کنم.
ماهیان در خصوص تعدد بازیگران و پرسوناژها در نمایشنامه علیرضا نادری اظهار داشت: فکر می‌کنم همه پرسوناژهای نمایشنامه "کوکوی کبوتران حرم" یک مجموعه هستند که که در کنار هم تکمیل می‌شوند. به هیچ وجه قبول ندارم که برخی از پرسوناژهای این نمایشنامه تبدیل به تیپ شده‌اند. همه کاراکترهای این نمایشنامه تکمیل‌کننده یکدیگر هستند. بنابراین نقدی که به تعدد و کثرت کاراکترهای این نمایشنامه می‌شود را یک نقد سطحی می‌بینم.
این کارگردان از علیرضا نادری به عنوان معدود نمایش‌نامه‌نویسان ایران نام برد و اذعان داشت: او همه چیز را لمس می‌کند، می‌شناسد و سپس می‌نویسد. هر کسی این نمایشنامه را می‌خواند، حیرت می‌کند که علیرضا نادری چقدر خوب مگوها و رازهای زنانه را با ظرافت نوشته است. به نظرم شناخت نویسنده از پیرامونش خیلی اهمیت دارد و علیرضا نادری به همین خاطر ویژه و جریان‌ساز می‌شود. وقتی یک نویسنده درباره موضوعی که می‌خواهد بنویسد به شناخت کافی می‌رسد، دیگر زن یا مرد بودنش اهمیتی ندارد. کما اینکه اگر یک موضوع مردانه را یک زن بنویسد و بتواند همین‌قدر تأثیرگذار باشد، دیگر مهم نیست آن نویسنده چه جنسیتی دارد.
وی در ادامه اضافه کرد: از نظر من مسئله اصلی متن "کوکوی کبوتران حرم"، توجه علیرضا نادری به بُعد جامعه‌شناختی متن است. او به عنوان یک نویسنده توانسته جامعه‌اش را خیلی خوب کالبدشکافی کند و بسیاری از مگوهای جامعه را بنویسد. آقای نادری نویسنده‌ای است که می‌تواند تبعات و مگوهای جنگ را بنویسد. جسارتش را دارد چون لمس کرده و می‌تواند آن را صریح و بدون پرده روی کاغذ بیاورد. نمایشنامه "کوکوی کبوتران حرم" هنرمندانه و شاعرانه نوشته شده است. مسئله مستندنگاری برای علیرضا نادری اینطور نیست که متنی را بر اساس یک سری پژوهش و کتاب در یک اتاق در بسته بنویسد بلکه او ابتدا آن را در جامعه و پیرامونش تجربه و لمس می‌کند و بعد به قلم می‌آورد.
افسانه ماهیان درباره طراحی‌های این اثر نمایشی گفت: طراحی نور، لباس و صحنه نمایش را منوچهر شجاع انجام داده است. من به طراحی نمایش‌هایم به عنوان یک پکیج نگاه می‌کنم و معتقدم کسی که طراحی صحنه را انجام می‌دهد، طراحی نور و لباس را هم به عهده بگیرد. البته این منوط به توانایی طراح است که منوچهر شجاع قطعاً این توانایی را دارد. حس کردم وقتی او صحنه را طراحی می‌کند، خودش بهتر از هر کسی می‌داند که فرم لباس و طراحی نور چگونه باید در خدمت طراحی اثر باشد تا یک‌دست عمل کند.
وی همچنین افزود: طراحی‌ها را از هم منفک نمی‌دانم. من و منوچهر شجاع معمولاً خیلی قبل‌تر از اینکه تمرینات بخواهد شروع شود، با هم صحبت می‌کنیم و هر کدام دلایلی که داریم را به همدیگر می‌گوییم. در مورد نمایش "کوکوی کبوتران حرم" هم این اتفاق افتاد و معمولاً بلند بلند فکر می‌کنم تا منوچهر شجاع در جریان فکرهای من باشد. به عنوان یک کارگردان بسیار معتقدم که طراحی و کارگردانی به هم پیوسته هستند. در واقع طراحی یک اثر طراحی تفکر اجراست چون طراحی مقوله مهمی است و فقط یک امر تکنیکال نیست.