سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش "آنا کارنینا" به نویسندگی و کارگردانی آرش عباسی جمعه 6 بهمن ماه در نهمین روز از سی و ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر در بخش مسابقه تئاتر ایران- الف، ساعت 17 و 20 در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر به صحنه خواهد رفت. در این اثر نمایشی معصومه رحمانی و بهنام شرفی ایفای نقش میکنند.
آرش عباسی نمایشنامهنویس و کارگردان مطرح تئاتر کشور است که در آثارش نوعی نقد و بیان اجتماعی دیده میشود. تم موضوعی "آنا کارنینا" از رمان جاودانه تولستوی اقتباس شده است و روایتی زنانه از عشق و خیانت است که آن را میتوان در ادامه اثر دیگر عباسی یعنی "نویسنده مرده است" ارزیابی کرد. هر دو نمایش با تفاوتهایی به زندگی یک سوپراستار سینما میپردازند؛ هر دو اثر عباسی دیالوگمحور هستند و از یک نقطه آرامش آغاز و به اوج میرسند. همچنین هوشمندیاین نویسنده و کارگردان در غافلگیر کردن مخاطب از اشتراکات "نویسنده مرده است" و "آنا کارنینا" است.
آرش عباسی در گفتوگو با هنرآنلاین با بیان اینکه اجرای این نمایش در جشنواره تفاوتی با اجرای عمومی آن ندارد، درباره پروسه نگارش نمایشنامه "آنا کارنینا" گفت: همیشه تاکشوهایی که در تلویزیون پخش میشود، برایم جذاب بوده است، اما هیچوقت تصور این را نداشتم که داستان "آنا کارنینا" را وارد قالب یک شوی تلویزیونی کنم. تا زمانی برایم نمایشنامهنویسی جذاب است که ندانم قرار است چه اتفاقی روی دهد. در ابتدا ایده و داستانی یک خطی دارم و با همان به سراغ نوشتن میروم و از آن به بعد این قصه است که مرا همراه با خود پیش میبرد. به شدت مخالف آن هستم که از اول بدانم قرار است چه کاری انجام دهم و تا آخر هم به همان شکل جلو بروم. در گذر زمان به این شکل از نوشتن رسیدهام. مدتهاست که با متن کامل، سر تمرین نرفتهام چون فکر میکنم اگر متن کامل باشد، پس من قرار است چه کارگردانی انجام دهم؟ متن را نیمه کاره میگذارم و سر تمرین میروم. همین باعث میشود که با گذر زمان و از دل اتفاقاتی که در تمرین میافتد، متن نیمه کاره من آرام آرام تکمیل شود و به روی صحنه برود.
آرش عباسی با اشاره به اینکه "آنا کارنینا" اثری رئالیستی است، یادآور شد: رئالیسم به معنای عامی که دارد، از ذهن من فاصله گرفته و از نوع نوشتن یک سری تئاترهای رئالیستی که در سالهای اخیر در ایران رواج پیدا کرده، دور شدهام. عدهای نویسنده در ابتدای دهه 80 با نگاهی اجتماعی، دوباره قصهگویی را در تئاتر کشور رواج دادند اما نسل بعد، نویسندگانی آمدند و رئالیسم را چند برابر کردند که من از آن جنس از رئالیسم فاصله گرفتهام. تئاتر بر خلاف سینما و تلویزیون نباید کاملاً رئال باشد. تماشاگر تئاتر باید بداند که در یک سالن نشسته و واقعاً تئاتر میبیند، نه آنکه حس کند روی صندلی نشسته و روبرویاش فیلمی از پرده سینما اکران میشود. این دو مدیوم بسیار متفاوتند و آن نگاه کاملاً رئالیستی که اخیراً به وجود آمده باعث میشود که تئاتر از شکل اصلیاش خارج شود. من به آن نگاه علاقهای ندارم و سعی میکنم در رئالیستیترین شکل ممکن هم کاری کنم که مخاطب تفاوت تماشای یک تئاتر با یک فیلم را در سالن احساس کند.
او در خصوص شخصیت کیت در نمایش "آنا کارنینا" تصریح کرد: کیت در انتخابهایش اشتباهاتی داشته و "آنا کارنینا" بودن تأثیر عجیبی در زندگیاش گذاشته است. این مسأله او را دچار توهمی کرده که بعداً تقاصاش را هم پس داده است. انتخابهایی که کیت میتوانسته داشته باشد اما نداشته، باعث شده که در زندگیاش منزویتر شود. او شخصیتی معقول دارد که فقط شکست خورده و در موقعیتی قرار گرفته که میخواهد لذت انتقام را بچشد هرچند که ممکن است اشتباه کند و شخصیتاش زیر سؤال برود. در هر صورت شخصیت وودی هم افشاگریهایی در مورد او میکند، به هر حال کیت بازیگر مشهوری بوده که از دوران اوجش فاصله گرفته و به همین خاطر سعی میکند که در برنامهای زنده، به صرف انتقام گرفتن دست به کاری انتحاری بزند.
نویسنده و کارگردان نمایش "همه چیز درباره آقای ف" درباره فاصله گرفتن از رمان تولستوی در نگارش نمایشنامه "آنا کارنیا" اظهار داشت: اصلاً قصدم نوشتن قصه "آنا کارنینا" نبوده است. بارها گفتهام که موافق اقتباس و نوشتن کارهای قدیمی به همان شکل نیستم چرا که آن آثار تأثیر خودشان را گذاشتهاند. رمان "آنا کارنینا" زمانی در ایران ترجمه شده که دوره درخشان ترجمه بوده و خیلی از مردم آن را خواندهاند. فکر نمیکنم که در زمان حال روی صحنه بردن قصه "آنا کارنینا" جذابیتی داشته باشد. اکنون در قرن 21 هستیم و همه چیز نسبت به 140 سال پیش که این رمان نوشته شده، متفاوت است. نه زبان این رمان امروزی است و نه روابط آن. فقط موضوعش هیچوقت کهنه نخواهد شد و به این دلیل است که به آن پرداخته میشود. موضوع غالب "آنا کارنینا"، عشق و خیانت است. عشق و خیانت شکلشان تغییر کرده اما اصل آنها همیشه وجود داشته است. بنابراین در بستر این موضوع قصهای نوشتم که کاملاً امروزی باشد.
عباسی در ادامه اضافه کرد: اکنون پر بینندهترین برنامههای تلویزیون آنهایی هستند که در زندگی دیگران سرک میکشند. خیلی از شبکههای ناشناس با پرداختن به زندگی هنرمندان و افراد معروف، سریع شناخته میشوند. بر این اساس سعی کردم در نمایش "آنا کارنینا" به چنین مسأله مهمی در اجتماع بپردازم. من یک نمایشنامهنویس اجتماعی هستم و هر وقت چیزی را مینویسم، تمام زوایای اطرافم را در نظر میگیرم.
او که در آثارش نگاه ویژهای به زنان دارد، در این باره گفت: 98 درصد شخصیت نمایشهای من شخصیتهای زن هستند اما متنهای من فمنیستی نیستند. به جز نمایشنامه "همه چیز درباره آقای ف"، هیچ نمایشنامه دیگری ندارم که شخصیت زن در آن پررنگ نباشد. در نمایشنامههایم رگههای مردستیزی وجود ندارد. هیچوقت نخواستهام اتفاقی را قضاوت کنم؛ اما وقتی شما در مورد زنان مینویسید، ناخودآگاه ممکن است تعبیری شود که متن فمنیسم نوشتهاید.