سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش "الیور توئیست" به کارگردانی حسین پارسایی که پیش از این در تالار وحدت به صحنه رفته است و گروه اجرایی قصد دارد آن را دوباره روی صحنه آورد، در پنجمین و ششمین روز از سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بخش مسابقه بین‌الملل ساعت 14 در تالار وحدت اجرا خواهد شد.
این اثر نمایشی، تجربه‌ای متفاوت از نمایش موزیکال در تئاتر کشور است که بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفته و با استقبال روبرو شده است. حسین پارسایی به عنوان کارگردان این اثر سابقه خوبی در تجربیات مختلف تئاتری دارد، او در برهه‌های زمانی مختلف دست به تجربیاتی زده که توانسته مخاطبانش را راضی کند؛ از نمایش‌های مذهبی تا آثاری با موضوع دفاع مقدس و حتی کودک.
حسین پارسایی در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره اجرای این اثر نمایشی گفت: بخشی از علاقه من به این نمایش، به سلیقه و تعلق خاطرم به آثار موسیقایی بر می‌گردد و ربطی به موضوع و ژانر اثر یا متن ایرانی و خارجی ندارد. ترجیح‌ام این است که اگر قرار است نمایشی را کار کنم، آن نمایش سرشار از ترانه و موسیقی باشد. برخی از نمایش‌های قبلی‌ام از جمله "این فصل را با من بخوان باقی فسانه است" یا تریلوژی عاشورایی که اجرا کردم تحت تأثیر موسیقی بودند اما قصه "الیور توئیست" متفاوت است. این بار به صورت کاملاً اتفاقی به نسخه موزیکال فیلم "الیور توئیست" ساخته کارول رید برخورد کردم و به شدت تحت تأثیر آن قرار گرفتم. از همان زمان دغدغه‌ای در من به وجود آمد که به تئاتر موزیکال، روی صحنه تئاتر فکر کنم. چند بار رمان "الیور توئیست" و فیلم‌های متعدد برگرفته از این رمان را خواندم و نسخه‌های موزیکال این اثر را بررسی کردم تا اینکه بالاخره به صورت جدی تصمیم گرفتم دست به کار شوم.
وی با اشاره به اینکه در نمایش "الیور توئیست" با جمع کثیری از هنرمندان کوچک و بزرگ در سنین مختلف مواجه شدیم که بعضاً نابازیگر بودند، خاطرنشان کرد: از سویی دیگر نیز حضور گروهی نوازنده عالی و بازیگر کاملاً حرفه‌ای در این نمایش ضرورت داشت. در کنار این سختی‌ها، مشکل جای تمرین هم وجود داشت چرا که جز طبقه هفتم تالار وحدت، جای دیگری مناسب تمرین برای یک گروه 200 نفره نبود. در نتیجه ما از اردیبهشت‌ماه امسال بدون وقفه روزانه 10- 12 ساعت تمرین کردیم و در نهایت باوجود مشکلات بسیار به هر طریقی نمایش روی صحنه رفت و در اجرای "الیور توئیست" به یک هماهنگی محض رسیدیم که برای من نیز قابل توجه بود.
این مدیر تئاتری در ادامه افزود: طبیعت این پروژه می‌طلبید که تمرینات طولانی باشد. هر چقدر که جلوتر می‌رفتیم، زمان تمرینات‌مان بیشتر می‌شد و این اواخر به 12 ساعت تمرین در طول روز رسیده بود. پروژه خودش مشخص می‌کرد که چقدر باید تمرین کنیم. خیلی وقت‌ها تا صحنه‌ای در نمی‌آمد، خود بازیگرها تمرینات را تعطیل نمی‌کردند. بزرگی پروژه "الیور توئیست"، بازیگرها را در برابر خودشان مسئول کرده بود و در تمرینات ما چیزی مشمول زمان نمی‌شد. ما یک گروه بزرگ کارگردانی داشتیم که گاهی ممکن بود هر کدام از ما به طور همزمان با یک گروه از عوامل نمایش کار کنیم. در نهایت خروجی تمرین‌های مختلفی که انجام می‌دادیم را با هم چک می‌کردیم.
پارسایی درباره خریداری رسمی پارتیتور رپرتوار موسیقی این نمایش عنوان کرد: به نظرم این‌طور نیست که صاحبان آثار موسیقی در کشورهای خارجی متوجه استفاده از اثرشان در ایران نشوند چون باب صحبت نمایش "الیور توئیست" از شب‌های دوم و سوم اجرا در خارج از کشور باز شد و خیلی‌ها متوجه شدند که گروهی در ایران نمایش "الیور توئیست" را موزیکال اجرا می‌کند و کارشان برگردان از کدام نسخه است و از کدام پارتیتور بهره می‌گیرند. اطمینان داشتم که بازتاب کار بین‌المللی خواهد بود و نمی‌خواستم چهره ایران و گروه را با بی‌توجهی به حقوق مادی و معنوی صاحب اثر خدشه‌دار کنم. از همان ابتدا همه چیز بر مبنای یک کار حرفه‌ای پیش رفت و چون محتمل بود که این نمایش خارج از کشور هم اجرا شود حاضر نبودیم به هر قیمتی نسخه‌ای از پارتیتور را استفاده کنیم که نتوانیم به لحاظ اخلاقی پاسخ‌گوی آن باشیم. این میزان از شفافیت در همه بخش‌های نمایش وجود دارد چون می‌خواهیم بارها و بارها در امنیت کامل، حرفه‌ای اجرا شود. فکر می‌کنم با شرایطی که دنیای اینترنت و فضای مجازی به وجود آورده است، هیچ راه گریز و پنهان‌کاری در خصوص رایت آثار وجود ندارد. در نتیجه ما مجبور بودیم نسخه فعلی (سازهای بادی بالای صد سال) را از یکی از کمپانی‌های معتبر کرایه کنیم. استفاده از رایت این پارتیتور تا یک زمان خاصی امکان‌پذیر است و بعد از آن ما باید دوباره بابت استفاده از این پارتیتور حق رایت بپردازیم. رعایت حقوق معنوی هنرمند یک امر بدیهی است و ما نمی‌توانستیم بی‌توجه باشیم.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه به دلیل آشنایی با قصه نمایش از ابتدا تنها چیزی که خیلی برایم اهمیتی نداشت، متن نمایشنامه بود، اذعان داشت: چون می‌دانستم که اکثر مخاطبان نمایش از اتفاقات متن اثر با خبر هستند. به همین خاطر هر جا که احساس می‌کردم ممکن است تماشاگر بداند چه اتفاقی می‌افتد، از آن عبور می‌کردم. به دنبال نشان دادن قربانیان جامعه هستم و می‌خواستم از دل آن روزنه‌ای از امید و پاکی را به تصویر بکشم که همان الیور توئیست است. این نمایش، روایت ما در سال 2017 از رمان "الیور توئیست" اثر چارلز دیکنز است. در دراماتورژی این اثر، به ضرورت به زندگی الیور پرداخته می‌شود. به همین خاطر انتهای نمایش را تغییر دادم و نمایش با مرگ نانسی و بیل سایکس تمام شده و الیور رستگار می‌شود. نمایش "الیور توئیست"، آثار به جا مانده از خشونت، زشتی، ناهنجاری، گسست‌های فرهنگی و اختلاف طبقاتی در جامعه را نشان می‌دهد که قربانیان آن انسان‌های بی‌گناه جامعه هستند که رویاهایشان را با خود به گور می‌برند. شخصیت‌های فاگین و داجر هم ادامه این زشتی‌ها هستند که نشان می‌دهند این زشتی‌ها رویش می‌کنند و تکثیر می‌شوند و همیشه ادامه دارند. دنبال مسائل سیاسی و پیچیده نبودم و به همین خاطر در بطن همه این اتفاقات، به تماشاگر می‌گویم که زیبایی‌ها را ببیند و از بغض و تنگ‌نظری پرهیز کند.
وی درباره دراماتورژی صورت گرفته در این اثر یادآور شد: در بروشور نمایش قید شده است؛ اقتباسی از رمان چارلز دیکنز و فیلم موزیکال کارول رید. چراکه احساس کردم اگر کسی قرار باشد درباره "الیور توئیست" صحبت کند، با رعایت اصل قصه و شکل کلاسیک اجرا، می‌تواند برای کشور و فرهنگ خودش چیزهایی را ترسیم کند که در عصر حاضر هم ضرورت دارد. عده‌ای معتقد بودند که بهتر بود نمایش به آسیب‌های اجتماعی از جنس کودکان کار بپردازد که این شکل از اجرا چنین اجازه‌ای را به من نمی‌داد. برای من به روز کردن مفاهیم نمایش، مسئله اصلی نبود. یعنی می‌خواستم شکل کلاسیک اجرا کاملاً حفظ شود ولی در عین حال تا جایی که نمایش اجازه می‌داد، مابه‌ازاهای امروزی در نظر گرفته شد که در صحنه‌های مختلفی از جمله صحنه پایانی نمایش مشاهده می‌شود. مونولوگی که در پایان نمایش اجرا می‌شود، محمدرضا کوهستانی به عنوان دراماتورژ نمایش نوشته است. روایت موزیکالی که قرار است جذاب، طناز و پر از نشاط باشد و در تقابل با شخصیت‌های منفی نمایش که نماد زشتی‌های جامعه هستند، حرکت کند.
حسین پارسایی درباره انتخاب عوامل پشت صحنه نمایش گفت: برای همه بخش‌ها با آدم‌های مختلفی گفت‌وگو کردم و بالاخره با یکی از آن‌ها به نتیجه می‌رسیدم. با آقای بردیا کیارس گفت‌وگوهای متعددی داشتم که در نهایت درباره سازهای بادی به نتیجه مشترکی رسیدیم. در مورد طراحان هم چنین شرایطی برقرار بود. بنابراین به جز آقای محمدرضا کوهستانی (دراماتورژ) و آقای علی براتی (طراح حرکت) که از اولین گفت‌وگوها به گروه اضافه شدند، بقیه به تدریج در کنار ما قرار گرفتند و هر کسی مسئولیت کار خودش را پذیرفت و به نحو احسن انجام داد و معتقدم نتیجه کار متعلق به همه همکاران است.
این کارگردان درباره انتخاب هوتن شکیبا برای ایفای نقش فاگین تصریح کرد: این کشف از روزهای اول در من، محمدرضا کوهستانی، احمد سلیمانی و نوید محمدزاده وجود داشت و ما همواره می‌گفتیم که هوتن بازیگر بسیار توانا و طنازی است و می‌تواند نقش فاگین را در بیاورد منتها آن موقع هوتن سر سریال "لیسانسه‌ها" بود و بعد از آن هم قرار بود سر یک کار دیگر برود، بنابراین از پیشنهاد بازی در این نمایش به او پرهیز می‌کردم. در توانایی هوتن شکیبا و همانطور در توانایی سایرین و به ویژه بچه‌ها هیچ شکی نداشتم. اصلاً انتظار نداشتم خانم افشار بتواند با ارکستر بخواند ولی او با آقای قضات تمرین‌های آواز را انجام داد و ساعت‌ها تمرینات گروه‌های موسیقی را دید تا اینکه توانست به خوبی از پس آواز بر بیاید.
وی در ادامه صحبت‌هایش گفت: همچنین آقای پسیانی در دو سه صحنه کوتاه این نمایش بازی می‌کند که این حاکی از اوج تعامل و حرفه‌ای‌گری اوست و نشان می‌دهد که پروژه "الیور توئیست" برایش اهمیت دارد. آقای پسیانی، 50 سال تجربه کار بازیگری خود را در کمتر از 15 دقیقه جلوی چشم تماشاگر می‌گذارد. داریوش موفق برای چند نقش کوتاه، متنوع و خلاق به گروه اضافه شد و امیرکاوه آهنین‌جان هم تنها کسی بود که هم فیزیک‌اش به شخصیت بامبل می‌خورد و هم می‌توانست آواز بخواند. نفر دوم، هادی قضات بود که در جاهای کلیدی دیگری به ویژه در بخش سرپرستی گروه آواز به او احتیاج داشتم. در کارهای حرفه‌ای، طول، رنگ و اسم نقش اهمیتی ندارد بلکه کیفیت نقش و خروجی پروژه مهم است. خروجی نمایش "الیور توئیست" به صورتی است که مخاطب همانطور که بازی عالی نوید محمدزاده و مهناز افشار را می‌بینید، بازی پسر بچه‌های کوچک خانه فاگین را هم می‌بیند و تحسین می‌کند.