سرویس تئاتر هنرآنلاین: مریم منصوری که سال گذشته نمایش "آخرین سفر" را نوشته و در تالار اصلی مولوی اجرا کرد، به عنوان دومین تجربه کارگردانی نمایش "تور عروسی مامان" را از 12 مهرماه در پلاتو اجرا مجموعه تئاترشهر به روی صحنه آورده است. او در گفتوگو با هنرآنلاین درباره ایده نگارش این نمایشنامه گفت: نمایشنامه به نوعی در درگاه تئاتر مستند قرار میگیرد. سال 2011 از منظر جامعهشناسی حرکتهای اجتماعی در مصر و دیگر کشورهای عربی صورت گرفت که اصطلاحی به عنوان بهار عربی بر آن نهاده شد. مردم مصر در این حرکت بر علیه سیاستهای اجرایی حسنی مبارک در کنار هم ایستادند و به خاطر شرایط بد اجتماعی و نبود آزادیهای جامعه اعتراض کردند.
او همچنین در ادامه اضافه کرد: این اعتراضها در روز 28 ژانویه 2011 به اوج خود رسید و بیش از یک میلیون نفر از مردم مصر در میدان تحریر قاهره دور هم جمع شدند و در اقدامی حکومت حسنی مبارک و ارتش مصر در مقابل مردم قرار میگیرد و به جای حفاظت از مردم در برابر نیروهای متجاوز بیگانه، حسنی مبارک برای تثبیت قدرت خود به روی مردم خود شلیک میکند. اتفاقی که در آن روز فاش شد این بود که به یک خبرنگار آمریکایی انگلیسی که برای تهیه گزارش از جنبشهای مردمی به میدان قاهره آمده بود، تجاوز شد.
این کارگردان جوان تئاتر در ادامه صحبتهایش افزود: این خبرنگار به دلیل اینکه دچار نقصی شده است، مانند زنان خاورمیانه و شرقی به گوشهای از خانه پناه نبرد و اتفاق را پنهان نکرد. او جلوی دوربین مهمترین خبرگزاریهای جهان رفت و مسئله را فاش کرد و از این مسئله به عنوان نقض جامعه مردسالار مصر استفاده کرد. پس از این جریان خبرگزاریهای جهان به روی مصائب و آزار زنان خاورمیانه از جمله جامعه مصر زوم کردند و پیگیر شدند تا ببینند آیا تنها به این زن به دلیل غربی بودنش تجاوز شده است یا زنان دیگری بودهاند که در آن روز مورد تجاوز قرار گرفتهاند. متاسفانه پیگیریها به جایی رسید که آماری نزدیک به 60 درصد تجاوز را نشان داد و به یک باره سراسر جهان متوجه شدند که زن مصری چه هزینه شگرفی برای حضوری اجتماعی میپردازد.
منصوری ضمن بیان این موضوع که اتفاق 28 ژانویه 2011 از آن زمان باعث ایجاد این پرسش در ذهن من شد که آیا تنها زنان مصری با مشکل تجاوز مواجه هستند؟ خاطرنشان کرد: اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که مردان مصر برای اینکه زنان را بترسانند آنها را مورد آزار قرار میدهند، از آزارهای خیابانی تا تجاوز. اما آیا داعش و طالبان رفتار دیگری با زنان دارند؟ آیا در جامعه عربستان که تا دو هفته پیش زن عربی امکان رانندگی نداشتند اتفاق دیگری میافتد؟ آیا در برخی از جوامع و شهرستانهای قومیتگرای ما سرنوشت دیگری برای زنان رقم میخورد؟ این مسئله تنها در 28 ژانویه 2011 اتفاق نیفتاده است. این اتفاق یک شرایط اجتماعی را در بر میگیرد و مسئلهای فرهنگی بومی است که با سرزمینهای کهن و تاریخدار خاورمیانه گره خورده است شاید در این سرزمینها به دلیل قدمتی که دارند بار سنت کهنهتر میشود.
او با اشاره به اینکه نمایشنامه "تور عروسی مامان" را دو سال پیش نوشتم، عنوان کرد: ابتدا آن را در اختیار یکی از دوستانم به عنوان کارگردان قرار دادم و در نظر داشتیم تا آن را در فستیوال مونولیو شرکت دهیم اما به دلیل مشکلات شخصی که برای دوستم پیش آمد امکان کارگردانی این متن در آن سال محقق نشد.
نویسنده نمایش "برف زمین را گرم میکند" متذکر شد: "تور عروسی مامان" اثری زنانه و حتی میتوانیم بگوییم فمنیستی و دارای خط داستانی است. البته فمنیستی نه به معنایی که درباره زنان قهرمان و پیشرو باشد. این اثر به مصائب، شکستها و از دست دادنهای زنان میپردازد، اما به لحاظ نوشتاری اگر از منظر ژولیا کریستوا نگاه کنیم این نمایشنامه بسیار متن زنانهای است به این دلیل که کار ساختار ارسطویی ندارد. ویژگی روایت قصه به لحاظ زمانی غیر خطی است.
منصوری همچنین افزود: در واقع این نمایش دو مونولوگ است که در هم تدوین شده است و واگویههای دو خواهر شکست خورده و آسیب دیده است. خواهری که سنتی است و در خانه میماند، وارد حرکتهای اجتماعی نمیشود و ترسهای مادرش مانند یک ارث به او میرسد و او بیشتر به پستوی خانه و سنتها پناه میبرد. خواهر کوچکتر که راحیل نام دارد دانشجوست و علاقنمند به زندگی مدرن است و در حرکتهای اجتماعی حضور دارد و میخواهد که عشق و زندگی را بهتر تجربه کند. او به میدان تحریر میرود و به نوعی آسیب میبیند و مورد تجاوز قرار میگیرد.
وی درباره انتخاب پلاتو اجرای مجموعه تئاترشهر به منظور اجرای نمایش "تور عروسی مامان" توضیح داد و گفت: ورود به فضای حرفهای مجموعه تئاترشهر به عنوان کسی که دومین نمایشش را کارگردانی میکند، برایم بسیار محترم است و از لطف مدیریت تئاترشهر آقای شریعتی سپاسگزارم. پلاتو اجرا انگ اجرای ماست به این دلیل که من دو بازیگر زن دارم و در واقع سالن بزرگ مناسب کار ما نیست و کار گم میشود. تنها اتفاق دردناکی که برای این اثر افتاده این است که ما پس از سه ماه تمرین و هزینههای بسیار، تنها ده اجرا در این مجموعه داریم که با توجه به تعطیلی رسمی یکشنبه هفته آینده اجراهای من محدود به نه اجرا میشود. ای کاش آقای شریعتی یک هفته بیشتر با تمدید اجرای این نمایش موافقت کنند.
مریم منصوری ضمن اشاره به اینکه تاکنون استقبال از نمایش رضایتبخش بوده است، عنوان کرد: تا امروز هیچ وقت سالن خالی نبوده است و با توجه به ظرفیت پلاتو اجرا استقبال خوبی شده است. هنرمندانی که تماشاگر نمایش بودهاند نسبت به آن نظر مساعدی داشته و آن را دوست داشتهاند.
وی در پایان صحبتهایش درباره اجرای نمایش "برف زمین را گرم میکند" در ششمین جشنواره تئاترشهر، اظهار داشت: این اثر سال گذشته در مسابقه نمایشنامهنویسی تئاترفجر رتبه سوم را کسب کرد و توسط انتشارات نمایش منتشر شد. خیلی دوست داشتم در جشنواره تئاترشهر آن را اجرا کنم. ولی اتفاق عجیبی این است بیس مکانی این نمایشنامه تهران است و جشنواره تئاترشهر به متونی که به تهران میپردازد توجه ویژهای دارد، اما این اثر در بخش بازخوانی مشروط به بازبینی شده است و وضعیت متن برای من عجیب و غریب است. مگر کارهای دیگر قرار نیست بازبینی شوند؟ پس آنهایی را که به عنوان مشروط به بازبینی اعلام کردهاند یعنی چه؟ اکنون چشمانداز خوبی برای شرکت در جشنواره تئاترشهر نمیبینم و هیأت داوران نیز دلایلشان را عنوان نمیکنند و در این مواقع آدم در موقعیت گنگی قرار میگیرد. بنابراین کمی برای حضور در این جشنواره مردد هستم. در نظر دارم تا این اثر را در بخش نمایشنامهخوانی مولوی که فراخوان آن به تازگی منتشر شده است، شرکت دهم.
یادآور میشود نمایش "تور عروسی مامان" با بازی دیبا دبیری و مینا شجاعیان تا 21 مهر ماه ساعت 18 در پلاتو اجرا مجموعه تئاترشهر به روی صحنه است. علاقمندان میتوانند بلیت این نمایش را از سایت تیوال تهیه کنند.