سرویس تئاتر هنرآنلاین: نشست رسانه‌ای هجدهمین جشنواره آیینی سنتی صبح امروز شنبه 4 شهریور ماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر با حضور داوود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره، محمدحسین ناصربخت قائم مقام دبیر و دبیر سمینارهای جشنواره، مهدی حاجیان مدیر دبیرخانه جشنواره و آراسب احمدیان مدیرعامل موسسه خیریه محک برگزار شد.
درابتدای مراسم داود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره گفت: در سال‌های اولیه برگزاری جشنواره گروه‌های شرکت‌کننده محدود بودند و پیشکسوتان بسیاری چون سعدی افشار، مصطفی عرب زاده، دکتر شهیدی، حسین کسبیان و ... در این جشنواره حضور داشتند. اولین دوره این رویداد با حضور دوازده گروه شرکت‌کننده که چند گروه از شهرستان و بقیه از تهران بودند، برپا شد. در همان دوره زمانیکه فراخوان منتشر شد یکی از نمایندگان مجلس نسبت به آن واکنش نشان داد و گفت باز کچلک بازی و سیاه بازی شروع شد!
او فعالیت‌های پژوهشی را از مهمترین اهداف جشنواره برشمرد و عنوان کرد: به خاطر دارم در نیشابور پیرمردی را پیدا کردیم که نمایش رو حوضی کار می‌کرد اما همان اداره نمایش آنجا معترض شد که این مطرب ها را چه کسی راه داده است؟ برخی دیگر نیز با افتخار می‌گفتند که تعزیه را تعطیل کردند!
فتحعلی‌بیگی با اشاره به اینکه آیندگان باید بدانند که ما چه مسیری را برای حفظ و اشاعه نمایش آیینی‌سنتی طی کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: هیچ سازمانی با ما مشارکت نکرد و حتی بخش مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی در آن دوران از ما حمایت نکرد. بسیاری از نقالی‌ها بایگانی شده و برای این گونه نمایشی هیچ اقدامی صورت نگرفت و قدمی برداشته نشد. پس از این همه سال فریاد، وزارت علوم حتی یک رشته هم برای نمایش آیینی‌سنتی در نظر نگرفت.
در ادامه این نشست محمدحسین ناصربخت مدیر بخش سمینارها و پژوهش‌های جشنواره با بیان اینکه امسال پنجمین دوره این بخش از جشنواره برگزار می‌شود، اظهار داشت: در این دوره 40 مقاله چاپ شده خواهیم داشت که از این تعداد 29 مقاله به شکل سخنرانی در روزهای 8 و 9 شهریور ماه ارائه خواهد شد. موضوعات سخنرانی حول محور تعزیه و نقالی است و نمایش‌های آیینی، تخت حوضی و آموزش میراث معنوی و ... از دیگر موضوعات سخنرانی‌هاست.
دبیر جشنواره آیینی سنتی همچنین افزود: 10 مقاله از کشورهای هلند، اتیوپی، آذربایجان، پرتغال، ارمنستان، بلژیک، کانادا و .... به دستمان رسیده که در همین جشنواره سخنرانی خواهند داشت. از پیشکسوتان شهادت خوان و مرثیه خوان آسیدمصطفی سعیدی از بازماندگان نقالی است که در این جشنواره حضور دارد.
او درباره کتاب‌های جشنواره نیز خاطرنشان کرد: کتاب‌هایی نیز مانند فهرست دست‌نویس‌های نمایش‌های مذهبی چاپ شده است که امیدواریم بحث انتشاراتی ما ادامه پیدا کرده و تعدادی هم بعد از جشنواره در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.
در ادامه مهدی حاجیان مدیر دبیرخانه جشنواره درباره بخش صحنه‌ای جشنواره توضیح داد: آثار حاضر در این دوره از جشنواره ۱۷۹ اثر است که ۱۶۸ اثر از ایران و ۱۱ اثر پژوهشی از دیگر کشورها هستند همچنین از ۲۲ استان کشور نمایش‌های مختلفی در جشنواره حضور دارند. ۲۰ کارگردان زن نیز نمایش‌های خود را در این دوره به صحنه می برند.
او همچنین افزود: نکته قابل توجه نیز، توجه ویژه به بخش جوانه‌های ایرانی و حضور ۱۱ نقال کودک و نوجوان در این بخش است. بخش دیگر نقالان بزرگسال هستند که این مجالس نقل در تماشاخانه های سنگلج و محراب قبل از اجراهای صحنه‌ای برگزار می شود.
آراسب احمدیان مدیرعامل موسسه خیریه محک در بخشی از این نشست یادآور شد: با کمال افتخار برای دومین دوره پیاپی درهای موسسه محک را به روی جشنواره آیینی و سنتی باز کرده ایم. همچنین خاطرات دوره گذشته نقل محافل بچه‌ها و خانواده‌های آنهاست و بسیار خوشحالم که این اتفاق برای دومین بار در حال تکرار است چون هر اتفاقی می‌تواند روحیه اعضای محک را تغییر دهد.
او با اشاره به اینکه افتتاحیه این دوره از جشنواره در موسسه محک برگزار می‌شود، اذعان داشت: موسسه محک حداقل هر سال یک کنفرانس بین‌المللی برگزار می‌کند و ما استقبال خواهیم کرد که در افتتاح هر کنفرانس بتوانیم اجرای نمایش های سنتی و آیینی داشته باشیم تا مهمانان خارجی ما از نزدیک با سنت‌ها و آیین‌های کشورمان آشنا شوند.
فتحعلی بیگی در ادامه با اشاره به اینکه سعی کرده‌ایم در این جشنواره بیشتر مجالس غریب را بپذیریم، عنوان کرد: این بدان مفهوم است که شبیه خوانی‌های ناشناخته که کمتر خوانده می شوند در جشنواره حضور داشته باشند همچنین چون عید غدیر و قربان در ایام جشنواره برگزار می شود دو شبیه خوانی نیز در همین راستا اجرا خواهند شد. تلاش ما این است که بیشتر شبیه خوانی‌های تاریخی و شادی آور را در جشنواره اجرا کنیم چون این آثار نمی‌توانند در ایام محرم و صفر اجرا شوند.
او ضمن بیان این موضوع که هر اثری را که در اجرا یا مرحله پذیرش متن مورد قبول واقع نشده است را مجدد بررسی کردم، گفت: هیچ کاری را ندیدم که بی جهت رد شده باشد. ما هیچ رقم حب و بغض و دوستی و دشمنی در کارمان وجود ندارد و از هر کاری که با سیاست‌های جشنواره هم‌خوانی داشته باشد استقبال می کنیم و اگر نمایشی پذیرفته نشده به این دلیل بوده است که با سیاست‌های جشنواره هماهنگ نبوده است. ما از هیچ پیشکسوتی نیز در این جشنواره چشم پوشی نکرده‌ایم مگر آنکه خود علاقه مند نباشد در جشنواره شرکت کند.
محمدحسین ناصربخت دلیل بگزار نشدن اجراهای کارناوالی را توضیح داد و خاطرنشان کرد: در این دوره از جشنواره به دلیل اینکه سازمان شهرداری در حال تغییر و تحول بود مشارکتی را که انتظار می‌رفت دریافت نکردیم به همین دلیل امسال نتوانستیم اجراهای کارناوالی داشته باشیم که امیدوارم در سال‌های آینده این مشارکت بیشتر شود.
او همچنین در ادامه اضافه کرد: برای برپایی جشنواره‌ای چون آیینی سنتی، نیاز به همکاری خیلی از ارگان‌ها و سازمان‌‌ها است. از جمله سازمان میراث فرهنگی، شهرداری تهران و البته صدا و سیما اما این مشارکت‌ها دائمی نیست و در برخی از دوره ها صورت نگرفته است. نمایش‌های سنتی بخشی از هویت ملی ماست و امروزه در همه جای جهان این هویت ملی در خطر نابودی قرار دارد بنابراین همه آحاد جامعه بشری باید در حفظ هویت خودشان تلاش کنند. بخشی از هویت ملی ما در حفظ نمایش‌های آیینی است.
فتحعلی بیگی دلیل حضور نداشتن نمایش‌های خارجی در بخش صحنه‌ای جشنواره، یادآور شد: در برخی از دوره‌ها این امکان فراهم بود و ما پذیرای آثار خارجی بودیم اما در این دوره هیچ اثر چشمگیری به ما پیشنهاد نشد و همگی آثار خارجی از نظر ما ضعیف بودند. نکته دیگر اینکه آیین چیزی نیست که بتوان در آن دخل و تصرف کرد بنابراین برخی از آیین‌های کشورهای دیگر با شرایط اجتماعی ما سازگار نیست که البته امیدوارم شرایطی فراهم شود تا در دوره‌های آینده از آیین‌های کشورهای مختلف به خصوص آیین‌های شرقی و آسیای میانه در جشنواره نمایش‌هایی داشته باشیم.
او همچنین تاکید کرد و اظهار داشت: نکته دیگر اینکه اگر قرار است گروهی را به جشنواره دعوت کنیم که خرج کمک هزینه‌شان برابر با کل کمک هزینه‌های بچه‌های ایرانی باشد سزاوار نیست که این کار را انجام دهیم و ترجیح می‌دهم این کمک هزینه را به گروه‌های ایرانی اختصاص دهم.
هجدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی از ۸ تا ۱۵ شهریور ماه در تهران برگزار می‌شود.