سرویس موسیقی هنرآنلاین: نشست خبری سومین جشنواره و جایزه همایون خرم" (نوای خرم 3) با حضور رضا خرم فرزند ارشد مرحوم همایون خرم، دکتر بردیا صدر نوری موسیقی‌دان و مدیر جشنواره، ناصر ایزدی آهنگساز، رهبر ارکستر و دبیر اجرایی این جشنواره در منزل همایون خرم برگزار شد.
در ابتدای این نشست، بردیا صدر نوری رئیس جشنواره خرم گفت: اولین دوره جشنواره نوای خرم در سال 93 با حضور 78 شرکت‌کننده و جشنواره دوم آن در زمستان سال گذشته با حضور 700 شرکت‌کننده در قالب حدود 260 گروه برگزار شد. امسال نیز فعلاً در مرحله ثبت‌نام علاقه‌مندان و داوطلبین مشتاق حضور در سومین دوره این جشنواره قرار داریم. تاکنون حدود 250 گروه از 33 شهر کشور برای اجرا در سومین دوره جشنواره نوای خرم ثبت‌نام کرده‌اند و امیدواریم که این تعداد تا تاریخ 11 آذرماه بیشتر شود.
وی افزود: کشور ما پیشینه فرهنگی غنی دارد و یکی از مؤلفه‌های ارزشمند این فرهنگ مربوط به حوزه هنر و موسیقی آن است. ما هر چقدر در زنده نگه‌داشتن این سرمایه تلاش کنیم، مطمئناً در تأثیرگذاری انتقال آن به نسل‌های بعدی موفق‌تر خواهیم بود. ما به دنبال ارتقای بینش فرهنگی و موسیقیایی خانواده‌ها هستیم. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که بچه‌های سنین کودکی و نوجوانی، بهترین قشری هستند که می‌توانیم روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنیم چون آن‌ها روحیات و سن خاصی دارند و مانند قالبی می‌مانند که می‌تواند در ظرف آن‌ها هر چیز فرهنگی را تزریق کرد و چه بهتر که این ظرف از طریق موسیقی اصیل ایرانی پر شود. در فضای امروزی که انواع و اقسام موسیقی به صورت لحظه‌به‌لحظه در دسترس بچه‌ها قرار می‌گیرد، وظیفه اهالی هنر است که سعی کنند برای بچه‌ها یک حق تمیز به وجود بیاورند تا آن‌ها موسیقی اصیل ایرانی را به عنوان سرمایه فرهنگی کشورمان بشناسند. ما می‌خواهیم این سرمایه را پاس بداریم و به نسل‌های آتی انتقالش دهیم.
او ادامه داد: ما استاد همایون خرم را برای عنوان و بنیان جشنواره‌مان انتخاب کردیم چون ایشان سوای جاودانگی در موسیقی، از لحاظ اخلاق‌مداری و اخلاق‌مداری هم چهره معروفی در حوزه فرهنگ این کشور هستند. ما در حوزه فرهنگ باید به صورت ویژه به بحث اخلاقی بپردازیم. یادم می‌آید که حدود 15،20 سال پیش در یکی از اجراهایمان به همراه دوست عزیزم آقای ایزدی در سالن مشغول ساند چک بودیم و یکی از اساتید نیز نوازندگی می‌کرد. در همین حین یک جوان نوازنده که اتفاقاً کارش هم خوب بود، وارد سالن شد و به استاد حتی سلام هم نکرد، من از آن لحظه به این فکر کردم که ما با باید علاوه بر بحث موسیقی، روی مسائل اخلاقی هنرمندان هم کار کنیم. من باور دارم که حفظ مسائل اخلاقی به اندازه تسلط بر تکنیک و نوازندگی مهم است. بنابراین یکی از اهداف جشنواره نوای خرم، توجه به مسائل اخلاقی و پررنگ کردن اخلاق در حوزه فرهنگ و هنر است.
صدر نوری همچنین گفت: جشنواره نوای خرم کاملاً توسط بخش خصوصی برگزار می‌شود و از هیچ‌گونه کمک بودجه دولتی بهره‌مند نیست. برگزاری چنین جشنواره‌ای بدون حمایت‌های مالی دولت، بسیار دشوار است ولی خوشبختانه ما تاکنون دو دوره آن را برگزار کرده و دوره سوم آن را هم به‌زودی در دی‌ماه برگزار خواهیم کرد. البته در این دوره یک سری حامی مالی به ما خواهند پیوست. ما برای کارمان یک سری خط قرمز و استاندارد تعیین کرده‌ایم که هیچ‌گاه نمی‌خواهیم از آن عبور کنیم. یک حامی که قرار است با ما همکاری کند، باید حتماً روحیه، اخلاق و اهدافش را جشنواره هماهنگ باشد. سال گذشته قرار بود یک حامی مالی به ما بپیوندد که وی در یکی از رایزنی‌ها اشاره کرد که باید یکی از داوران به انتخاب تیم او باشد که چنین اتفاقی مغایر با اصول جشنواره بود و ما از آن امتناع کردیم.
رئیس جشنواره خرم تکید کرد: یکی از تفاوت‌های جشنواره سوم نوای خرم با دو دوره دیگر آن در این است که ما در این دوره، علاوه بر آثار استاد خرم، آثار استاد روح‌الله خالقی و استاد علی تجویدی را هم به اجراهای جشنواره اضافه کرده‌ایم. ما در جشنواره نوای خرم یک برنامه بلندمدت و استراتژیک برای گسترش آن تا سطح بین‌المللی داریم که در آینده در موردش صحبت خواهیم کرد. معتقدم کمتر گروهی می‌تواند با امکانات شخصی مجموعه خودش همچنین مسیر سختی را پیش ببرد، بنابراین نقش رسانه‌ها را در پیشرفت کارمان بسیار تأثیرگذار می‌دانیم. من از حمایت رسانه‌ها متشکرم و امیدوارم این حمایت در طول سال نیز تداوم بیابد. همچنین از آقای سعیدی که در بحث مدیریت حوزه ارتباطات و رسانه جشنواره به ما کمک کردند نیز تشکر می‌کنم.
وی افزود: متأسفانه امروزه در کشور ما دو نفر که همدیگر را قبول ندارند، علیه یکدیگر کمپین راه‌اندازی می‌کنند. واقعاً نمی‌دانم که فضای موسیقی ما چرا دارد به این سمت حرکت می‌کند. به نظرم فضای موسیقی آن‌قدر بزرگ نیست که نتوانیم همدیگر را تحمل کنیم و همه باید بپذیرند که هر گلی، رنگ و بوی خاص خودش را دارد. الآن وقتی رسانه‌ها به سراغ کسانی می‌روند که کمپینی را راه‌اندازی کرده‌اند، آن افراد فوراً زیر همه چیز می‌زنند و می‌گویند که منظورشان چیز دیگری بوده است.
این موسیقی‌دان اضافه کرد: من معتقدم که جامعه موسیقی باید از جشنواره نوای خرم و از پاکی و خلوص شرکت‌کنندگان آن یاد بگیرند. بچه‌هایی که در این جشنواره شرکت می‌کنند، در عین اینکه از لحاظ فنی با قابلیت هستند، یک پاکی و سادگی درشان وجود دارد که امیدوارم ما بگذاریم این پاکی‌ها ادامه پیدا کند. اگر کسی قرار است کمپینی راه‌اندازی کند، باید آن را در مسیر بینش فرهنگی جامعه جلو ببرد. سؤال من این است که آیا درد موسیقی ایرانی، دبیر شدن یا نشدن فلان شخص است؟ موسیقی ما دچار مسائل ریشه‌ای‌تر از این حرف‌هاست. واقعاً جای تأسف دارد که تلویزیون یک گزارش کامل از جشنواره ما تهیه کرد اما عده‌ای تنها چیزی که در پخش تلویزیونی این جشنواره ندیدند، بچه‌های کودک و نوجوان بودند. در پخش این برنامه، من و آقای خرم یا آقای احتشامی را نشان دادند، اما اصل کار که شرکت‌کنندگان بودند را از برنامه حذف کردند.
او در پایان هم گفت: ما در راستای بحث اخلاق‌مداری استاد خرم و جشنواره‌مان، کمپینی به عنوان حرمت نگه‌داشتن یا احترام به پیشکسوت راه‌اندازی کردیم. در واقع ما به هر کدام از بچه‌ها گفتیم که اگر شما بخواهید به یک پدربزرگ یا مادربزرگ هنرمندتان جمله‌ای بگویید، چه می‌گویید؟ آن جمله‌ها را برای ما بفرستید تا در جشنواره منتشرشان را کنیم.
دومین سخنران برنامه رضا خرم فرزند ارشد مرحوم خرم هم درباره این جشنواره گفت: ما همیشه با آقای مهندس صدر نوری مراوده داشتیم و اصلاً قرار بود که ایشان با پدرم کنسرت بگذارند. در حین صحبت‌های من و ایشان به این فکر کردیم که چرا امروزه آثاری به کیفیت آثار دهه‌های 30 و 40 و اوایل دهه 50 که دوره طلایی موسیقی ایران بوده است، خیلی کمتر ساخته می‌شود. این صحبت‌ها همیشه بین ما مطرح می‌شد تا اوایل پاییز سال 93 که آقای صدر نوری پیشنهاد کردند که می‌خواهند همچنین جشنواره‌ای را راه‌اندازی کنند. من از این بابت خیلی خوشحال شدم که کودکان و نوجوانان ما می‌توانند در چنین جشنواره‌ای شرکت کنند.
وی افزود: هدف ما تقریباً از قبل مشخص شده بود و می‌خواستیم یک نوع موسیقی که سال‌های سال به آن توجه نشده بود در بین کودکان و نوجوانان رواج دهیم چون مردم ما هنوز هم نسخه اصلی یا بازخوانی شده همان نوع موسیقی را گوش می‌کنند. موسیقی‌های پس از آن دوره طلایی، حالت مدرسه‌ای داشته‌اند و علیرغم پایه‌ها و تکنیک‌های قوی نوازندگان، چندان آن آثار به دل مردم ننشسته است.
او ادامه داد: جشنواره نوای خرم در دو دوره ابتدایی با آثار پدرم برگزار شد و چقدر بازتاب خوبی از بچه‌ها و خانواده‌های آنان او دریافت کردیم. پس از دو دوره اول، سعی کردیم که جشنواره سوم را گسترش دهیم و آثار استاد روح‌الله خالقی و استاد علی تجویدی را هم به آن اضافه کنیم. سه نفر در طول تاریخ معاصر موسیقی ایران، نقش فوق‌العاده بسزایی در موسیقی داشته‌اند، اساتید علینقی وزیری، ابوالحسن صبا و روح‌الله خالقی. از بین این سه استاد، آقای خالقی مظهر ارکسترال کردن موسیقی کشور ما است و خودشان هم آثار بسیار زیبایی ساخته‌اند. بنابراین طبیعی است که آثار ایشان برای ارائه در جشنواره نوای خرم موجه باشد و کودکان سعی کنند که آن را یاد بگیرند و بنوازند.
خرم اضافه کرد: بین ملودی‌پرداز و آهنگساز یک تفکیک وجود دارد. خیلی از بزرگان ما در بخش ملودی‌پردازی از آهنگسازی قوی‌تر بودند ولی آقای تجویدی در زمینه آهنگسازی یک ملودی هم خیلی ماهر بودند و آثار خیلی ماندگاری را خلق کردند که در آن‌ها هم ذوق سرشار بوده و هم روی‌شان کار علمی شده است. بنابراین سه استاد خالقی، خرم و تجویدی، در زمینه آهنگسازی سرآمدتر بودند، گرچه ما بزرگان دیگری را هم در زمینه موسیقی داریم که سعی می‌کنیم در سال‌های بعد آثار آن‌ها را هم در مسابقه بگذاریم.
سومین و آخرین سخنران این نشست خبری ناصر ایزدی رهبر ارکستر، آهنگساز و دبیر اجرایی دوره سوم این جشنواره بود. او درباره جزئیات برنامه به اصحاب رسانه گفت: برای من که کارم سرپرستی و رهبری ارکستر است، خیلی سخت بود که بتوانم کار اجرایی انجام دهم، منتها زمانی که آقای صدر نوری پیشنهاد آن را دادند و آقای خرم نیز به این مجموعه پیوستند، خیلی مشتاق شدم چون می‌دانستم که در این جشنواره قرار است به موسیقی اصیل ایرانی ارج نهاده شود و در آن به حفظ ریشه‌های فرهنگ و موسیقی کشور کمک شود. من مجبور شدم برای همکاری در این جشنواره خیلی از کارهای خودم را کنار بگذارم که از این بابت خوشحالم چون تنها زمانی که موسیقی من با یک کار دیگر به صورت هم‌جهت پیش می‌رفت، زمانی بود که با آقای لطفی کار می‌کردم. وقتی بچه‌ها یا پدر و مادرهایشان با من تماس می‌گیرند، احساس رضایت می‌کنم و حسم در کار کردن با این کودکان و نوجوانان با حسی که پس از اجرای کنسرت دارم برابری می‌کند.
وی افزود: جشنواره پارسال در 4 روز برگزار شد و یک روز هم اختتامیه آن بود. دوره سوم این جشنواره در تاریخ 15 و 16 دی‌ماه در تالار وحدت برگزار می‌شود و روز 17 دی هم تاریخ اختتامیه آن است. انتخاب نفر برتر در این جشنواره خیلی دشوار است و اگر امکان آن وجود داشت، کسی را به عنوان نفر برتر انتخاب نمی‌کردیم. ما پارسال به خاطر کار خوب و عشق و علاقه وصف‌ناپذیر شرکت‌کنندگان، به تمام کسانی که به مرحله دوم راه پیدا کردند جایزه دادیم. قصد ما فقط تشویق کردن است و می‌خواهیم خانواده‌ها را مجاب کنیم تا بچه‌هایشان را به جشنواره بفرستند تا بدانند که ریشه‌های فرهنگی‌شان در کجاست. ما می‌خواهیم بچه‌ها یاد بگیرند که گذشته خودشان را فراموش نکنند، حالا این فراموش نکردن هم به لحاظ رعایت آداب موسیقی است و هم به لحاظ خود اجرای موسیقی.
او ادامه داد: ما یک وب‌سایت و یک کانال تلگرام داریم که بچه‌ها می‌توانند آثار خودشان را از این دو طریق برای ما ارسال کنند. کسانی هم که به اینترنت دسترسی ندارند، می‌توانند سی‌دی اجرایشان را برای ما پست کنند و اگر کسی به این روش هم نتوانست اثرش را ارسال کند، می‌تواند با شماره مؤسسه تماس بگیرد تا ما او را راهنمایی کنیم. دوستانی که بابت این جشنواره تلاش می‌کنند، تعداد محدودی هستند ولی همین افراد خیلی زحمت می‌کشند. شما هر زمانی که به مؤسسه ما تماس بگیرید، همین افراد با عشق و صبوری به تک‌تک این تماس‌ها پاسخ می‌دهند و همه را تا سر حد جزئیات راهنمایی می‌کنند. من می‌خواهم در اینجا از همه این عزیزان تشکر کنم که زحمات ما را به دوش خودشان می‌کشند و صبوری دارند. از همه‌شان ممنونم.
بعد از اتمام صحبت‌های عوامل اجرایی خرم در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره اینکه جشنواره نوای خرم امسال به سومین دوره خود رسیده در حالی که ما هیچ‌گاه شاهد آن نبوده‌ایم که یک جشنواره خصوصی به چنین موفقیتی برسد. شما در چه محوری حرکت کردید که توانستید تا به این اندازه موفق باشید گفت: همه ما معتقدیم که قسمت زیادی از علت بقای این جشنواره به خاطر کمک خدا و روح پدرم بوده است. پدرم خیلی به بچه‌ها علاقه داشت و کلاً با هر کسی که کار موسیقی می‌کرد، جوری برخورد داشت که او گمان می‌کرد یک استاد است. بخش دیگر این اتفاق ویژه به مساعدت‌های شبانه‌روزی آقای صدر نوری مربوط می‌شود. ایشان تحت عنوان بخش خصوصی کاملاً با توان مالی خودشان این کار را راه انداختند و پیش بردند. امیدوارم که برای تداوم بیشتر این جشنواره، اسپانسرها و حامیان مالی نیز بیایند تا ما بتوانیم آن را به صورت گسترده‌تری اجرا کرده و بعد از جشنواره هم شرکت‌کنندگان حمایت کنیم.
صدر نوری هم در پاسخ به همین سؤال گفت: در بخش غیرخصوصی، بحث مدیریت هزینه پیش می‌آید و منبعی وجود دارد که همه از آن منبع خرج می‌کنند. در بخش خصوصی تلاش بر این است که شما بهترین کیفیت را با پایین‌ترین هزینه ممکن به سرانجام برسانید. جشنواره نوای خرم فقط هفت نفر مدیریت می‌شود در حالی که در جشنواره‌های دولتی، تعداد مدیران جشنواره از تعداد خود شرکت‌کنندگان بیشتر است. بنابراین مدیریت هزینه و کیفیت در بخش خصوصی بسیار پررنگ است و به تداوم آن خیلی کمک می‌کند. قطعاً تداوم مسیر جشنواره نوای خرم، نیازمند کمک حامیانی است که در حوزه فرهنگ و هنر کار می‌کنند اما با شرایط و استانداردهایی که ما تعیین می‌کنیم نه آنچه آن‌ها به ما تحمیل می‌کنند.
فرزند ارشد خرم در پاسخ به سؤال دیگری درباره آثار باقی‌مانده از پدرش گفت: هر چه می‌گذرد من از ایشان آثار جدیدی را پیدا می‌کنم. اکنون 10 اثر کامل بدون شعر و شش اثر کامل با شعر از پدرم دارم که شعرهای آن از سروده‌های سعدی (ای ساربان)، مولانا، استاد بیژن ترقی و آقای هوشنگ ابتهاج است. همچنین حدود 20 اثر ناقص هم وجود دارد که در صفحات مختلفی از دفتر پدرم نوشته شده و نیاز به جمع‌آوری دارند. من اتاق پدرم را در اختیار آقای شهرکی قرار داده‌ام تا آهنگ‌ها را استخراج کنند، پس امکان پیدا شدن قطعات دیگری هم وجود دارد.
خرم در جواب به سؤالی با این مضمون که فکر نمی‌کنید که در جشنواره نوای خرم جای جوایزی چون آهنگسازی یا هر نوع دستاوردهای خلاقانه دیگر خالی باشد تا ما صرفاً یک نگاهی به گذشته نداشته باشیم و برای آینده نیز مثمر ثمر باشیم پاسخ داد: ما در جشنواره نوای خرم بخش آهنگسازی هم داریم منتها چون شرکت‌کنندگان ما نوجوانان زیر 18 سال هستند و سنشان مناسب آهنگسازی یک اثر اصیل ایرانی نیست، توفیقشان در این بخش کمتر است. همین که بچه‌ها به سراغ آثار گذشته بروند و روی آن‌ها کار کنند، پایه‌های علمی‌شان قوی می‌شود و باعث می‌شود که در آهنگسازانی هم پیش‌زمینه‌ای داشته باشند. به هر حال هدف در درازمدت این است که همین کودکان و نوجوانان به آهنگسازان خوبی تبدیل شوند و کاری نو که آن‌ها می‌سازند هم یک کار ارزشمند باشد.
مدیر جشنواره هم به این سؤال این‌طور پاسخ داد: ما امسال به شکل پررنگ‌تری به بخش آهنگسازی پرداخته‌ایم و در فراخوان جشنواره برای این بخش امتیاز بالاتری قائل شدیم. ما از بچه‌ها در حد خودشان انتظار آهنگسازی داریم ولی این بخش برایمان مهم است و هر سال گسترش خواهیم داد. ما تکه‌تکه به آن چیزی که هدفمان است نزدیک می‌شویم و امکان دارد به دوره بعد جشنواره، بخش‌های جدیدتری اضافه شود.
این موسیقی‌دان در پاسخ به آخرین سؤال نشست که به نظرم موسیقی کودک و نوجوان ما مهجور مانده است، شما احساس نمی‌کنید که در این جشنواره جای آثار کسی مثل ثمین باغچه‌بان خالی باشد گفت: ما به مرور در حال تغییر و پیشرفت هستیم و در دوره‌های آتی نیز بخش‌هایی را برای تکامل جشنواره به آن اضافه خواهیم کرد. یکی از عزیزانی که در حوزه موسیقی کودک کار می‌کرد، از ما انتقاد کرد و گفتند که کودک را چه به موسیقی آقای همایون خرم؟ و شما باید به کودک، خوراک موسیقی کودک دهید. اینکه ما بتوانیم برای کودکان در سن و سال خودشان خوراک موسیقی تهیه کنیم، اتفاق بسیار خوبی است اما ما برای جشنواره‌مان مسیر دیگری را تعریف کرده‌ایم. البته در دفتر ما به روی همه عزیزان باز است و اگر دوستانی بیایند و بگویند که می‌خواهند روی این تیپ ملودی کار کنند و یک سری ملودی کودک و نوجوان در آن تولید کنند، ما کاملاً این آمادگی را داریم، گرچه اساس کار ما همان چیزی است که خدمتتان گفتم.