گروه موسیقی هنرآنلاین: ویژهبرنامه «شهپر نامه» به مناسبت گرامیداشت یاد روز دانای توس فردوسی بزرگ در آغاز سده نو، با آهنگسازی و خوانندگی محسن مرعشی یک شنبه ۲۵ اردیبهشت در تالار وحدت برگزار شد. اتفاق مهم در شهپرنامه این بود که برای اولین بار اشعار شاهنامه فردوسی در قالب موسیقی عامهپسند ارائه شد و بازخورد بسیار خوبی از مخاطبان گرفتیم. از محسن مرعشی تاکنون آلبومهایی در حوزه موسیقی پاپ و تلفیقی منتشر شده است. او که خود نوازنده تنبور است و در آواز از شاگردان زندهیاد بابک بیات بوده، مسئولیت اجرای این برنامه را در کنار آهنگسازی و خوانندگی آن، برعهده داشت.
مرعشی در گفتوگو با هنرآنلاین درباره روند شکلگیری این برنامه گفت: من از کودکی به واسطه شاهنامهخوانی پدر، به داستانهای آن علاقهمند بودم. قطعه شهر آزادگان که رونمایی از آن، بهانه اصلی مراسم شهپرنامه بود را سالها پیش ساختم. با توجه به سناریویی که در ذهن داشتم، ابیاتی را از داستانهای مختلف شاهنامه در کنار هم چیدمان کردم. به گونهای که از مازندران به عنوان نماد سرسبزی ایران یاد میشود و سپس، خبر از حمله افراسیاب به ایران میرسد. از دلیران ایران چون رستم و گیو و گودرز و سایرین تا سیاوش به عنوان نماد پاکی ایرانیان نام برده میشود و در نهایت به بیت معروف «چو ایران نباشد تن من مباد» میرسد.
او اضافه کرد: در مسیر انتخاب اشعار این قطعه از هماندیشی پدرم، زندهیاد دکتر محمدرضا مرعشی بهره برده بودم و نیز پس از ساخت قطعه، زندهیاد استاد رمضانعلی اولیایی که از شاهنامه پژوهان اهل آمل بود نیز مهر تایید بر چیدمان اشعار زد که سبب شد آن را در چند کنسرت اجرا کنم. همچنین روایت رستم و سهراب را پیش از این ساخته بودم که البته در شهپرنامه، این دو اثر در کنار سه قطعه پند حکیم، کیخسرو و افراسیاب، فریدون و ضحاک اجرا شدند و خوشبختانه موردتوجه و استقبال اهالی شاهنامه قرار گرفت.
مرعشی افزود: چالشهای مهم من در این راستا، یکی چیدمان اشعار بود که باید به گونهای میشد تا بر کلیت داستان خدشهای وارد نکند. چراکه اشعار داستانهای شاهنامه طولانی است و برای انتخاب آن در قالب یک قطعه 6- 7 دقیقهای، باید بسیار وسواس به خرج داد. خصوصا اینکه برخی اشعار از داستانهای مختلف شاهنامه، در کنار هم قرار گرفته است.
این آهنگساز و خواننده در ادامه عنوان کرد: دیگر اینکه تا پیش از این، اشعار شاهنامه صرفا در قالب موسیقی کلاسیک ایرانی یا به اصطلاح غلط: موسیقی سنتی، نیز در قالب موسیقی مقامی منتشر شده که البته بسیار فاخر و قابل احترامند. اما ذهنیت من این بود که این اشعار را در قالب موسیقی عامهپسند نیز بتوان ارائه کرد تا نسل جوان هم به واسطه نوع موسیقی، از محتوای شاهنامه استفاده کنند که در این راه، مسئولیت تنظیم ارکسترال آثار بر عهده دوست آهنگساز و هنرمندم جناب عرفان پرقوه قرار گرفت که فکر میکنم به بهترین شکل به سرانجام رسید.
او ادامه داد: خوشبختانه در این مسیر سعادت و افتخار داشتم تا از محضر بزرگترین شاهنامه پژوه تاریخ، جناب استاد جلال خالقیمطلق و نیز از اسطورهشناس بزرگ و گرانقدر کشور سرکار خانم دکتر ژاله آموزگار بهره بردم. حمایتهای این دو استاد بزرگوار از ایده موسیقایی من در حوزه شاهنامه سبب شد تا با انرژی دوچندان به کار ادامه دهم. ضمن اینکه از نظرات ارزشمند استاد خالقی در گزینش اشعار نیز بسیار استفاده بردم و در واقع تمام آنچه اجرا شد، با نظارت مستقیم و اجازه ایشان بود.
محسن مرعشی اذعان داشت :حمایت این استادان گرانقدر تا اندازهای بود که قطعه شهر آزادگان با دکلمه این بزرگواران تزیین شد. البته این افتخار را هم داشتم که از صدای هنرمند مطرح سینما و تئاتر، جناب استاد اصغر همت نیز در این قطعه استفاده کنم. زحمت ساخت موزیک ویدئو این اثر را نیز کارگردان شناخته شده سینمای کشور، جناب استاد محمدعلی سجادی برعهده گرفتند که در آن از انیمیشنها و نقاشیهای ارزشمند خودشان نیز استفاده کردند و در واقع به من منت گذاشتند و در هر چه بهتر شدن این اثر، کمک کردند.
او درباره بازخورد برنامه اظهار داشت: خوشبختانه پس از اجرا، بازخورد بسیار خوبی داشتیم و به قول یکی از حاضرین در سالن، همینکه توانستیم رضایت کودک پنج ساله تا بزرگواران ۸۵ ساله را جلب کنیم، یعنی به خواسته خود نزدیک شدیم. به قول استاد عزیزم جناب نادر مشایخی گرامی که معتقد بودند یک ساختارشکنی در این مسیر انجام شده و البته من به عنوان آهنگساز و خواننده این آثار هیچ ادعایی ندارم. این اتفاق یک شروع بوده و این قطعات در حد بضاعت ما بوده است که امیدوارم سایر هنرمندان علاقهمند به این حوزه، با تولید آثار در این راستا، کاستیهای ما را نیز جبران کرده و فضای شاهنامه و شاهنامهخوانی را از مسیر نسبتا سخت آن خارج کرده و در دسترس نسل جوان قرار دهند.
مرعشی گفت: باید به رسم ادب نخست از استاد خالقی مطلق سپاسگزار باشم که با سعه صدر و فروتنی بسیار همراه من بود و ما نیز به رسم ادب، شهپرنامه را به پاس چند دهه پژوهششان در شاهنامه، به ایشان پیشکش کردیم. همچنین از استاد بزرگوار سرکار خانم ژاله آموزگار برای تمام زحماتی که برای این برنامه متقبل شدند، سپاسگزارم. از استاد عزیزم جناب مسعود فروتن که همیشه به من لطف دارند، جهت اجرای برنامه بسیار سپاسگزارم. همچنین از استادان گرامی جناب نادر مشایخی، جناب اصغر همت و جناب محمدعلی سجادی برای تمامی همراهی و مشورتشان صمیمانه سپاسگزارم.
او افزود: جا دارد از دوستان هنرمندی که این برنامه را در کنار یکدیگر به نتیجه رساندیم نیز تشکر کنم؛ تنظیم کننده گروه موسیقی جناب عرفان پرقوه و دوستان نوازندهام آقایان مهران منفرد نوازنده گیتار، جواد و تورنگ سلیمانی نوازندگان سازهای کوبهای، حافظ محمدنژاد نوازنده کمانچه، ناصر شاکری طراح گرافیک، ریرا حیدری عکاس، علی زاهدی مدیر برنامه، مهدی حیدری مدیر اجرایی و یاسر خاسب پرفومر قطعه رستم و سهراب.
محسن مرعشی در پایان عنوان کرد: لازم است در این راستا از آقای دکتر محمود اسلامی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد، آقای مهدی افضلی مدیرعامل پیشین بنیاد رودکی و آقای دکتر محمد محمدی مدیرکل دفتر نوسازی و تحول اداری وزارت ارشاد نیز تشکر کنم، چراکه اگر این سه بزرگوار نبودند، بیگمان برنامه به این اجرا نمیرسید! همچنین قدردان کانون شاهنامه فردوسی و بنیاد فردوسی توس و خصوصاً سرکار خانم پروین خاکپور مدیر اجرایی این بنیاد که بسیار همراه بودند و هدایای نفیسی را برای عوامل این برنامه در نظر گرفتند، خواهم بود. در پایان نیز از همراهی اداره کل فرهنگ و ارشاد استان مازندران، جناب آقای جوادی، اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان آمل و آقایان امیرنیا، راعی و ذبیحی، شورای اسلامی شهر آمل و جناب مجیدی کیا و صلواتی، دبستان غیردولتی زندگی شهرستان آمل و جناب علی خانزاد، همچنین همه عزیزانی که در به ثمر رسیدن این برنامه ما را یاری کردند، سپاسگزارم.