سرویس موسیقی هنرآنلاین: ابوالفضل صادقی‌نژاد آهنگساز، نوازنده سنتور و معاون فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان است.
او که تا چندی پیش به‌عنوان مدیر بخش نظارت و ارزشیابی دفتر موسیقی فعالیت می‌کرد، در تمام این سال‌ها در کنار سمت اداری خود، موسیقی را رها نکرده و در خلق آلبوم و تک‌آهنگ‌های زیادی نقش داشته که "ستاره خورشید"، "کهکشان آرام"، "به چشم‌های تو سوگند"، " دوست دارم خنده‌هایت را"، "ستاره خورشید" و "از تنهایی گریه مکن" ازجمله آن‌هاست.
صادقی‌نژاد به‌تازگی آلبوم "نیمه‌شب آذرماه" را به تهیه‌کنندگی ایوب صادقی و میکس و مسترینگ فرید قهرمان‌پور منتشر کرد که سومین اثر بی‌کلام او محسوب میشود.
این آلبوم در حوزه موسیقی دستگاهی ایران و مجموعه‌ای از تک‌نوازی، بداهه‌نوازی و ساز سنتور است. "نیمه‌شب آذرماه" 13 قطعه "ستاره خورشید- پیش‌درآمد ماهور، درآمد ماهور، رقص پروانه- چهارمضراب ماهور مرکب، درآمد اصفهان، کرشمه در اصفهان و اشاره به لیلی و مجنون، بیات راجه و ضربی راجه، بیداد- فرود به همایون، تصنیف قدیمی- فرود به ماهور و مجلس‌افروز، عشاق- روح‌افزا- رهاب، عراق- نیشابور- اشاره به نهیب، حزین و فرود به ماهور، دلکش- کرشمه دلکش- تصنیف قدیمی و سلمک (اوج)، اشاره به قرچه- چهارمضراب- حسینی- دوبیتی، سروش و مادرانه (رنگ ماهور) را شامل میشود.
به همین بهانه، با این آهنگساز و نوازنده گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
آقای صادقی‌نژاد، ایده شکل‌گیری آلبوم "نیمه‌شب آذرماه" از کجا آمد؟
او که به دستم مضراب داد، خود به حکم خویش، همواره می‌نوازدم که باید بنوازم و هرگاه، دل در حریم دوست راهی میشود، در مقابل، راهی می‌بینیم که باید در نغمههای سنتور جاری‌اش کنم. این تمام فلسفه نواختن است که چون سایر همراهان هنرمندم، محکوم به نوازش تارهای سنتور شده‌ام. در این نوبت نیز بسیاری از اهالی موسیقی و بزرگانی فاخر این هنر محجوب، مرا مورد تفقد قرار دادند و از بنده حقیر درخواست کردند که به تک‌نوازی خویش، مخاطبان صمیمی خود را به باغستان همیشه‌سبز موسیقی دعوت کنم. این شد آغازی دیگر بر فصلی نوین از حیات هنری‌ام در نیمه‌شب پاییزی. واقعیت این است که این آلبوم فقط بر اساس یک ایده شکل نگرفته بلکه این اثر مجموعه‌ای از تک‌نوازی ساز سنتور به‌صورت بداهه‌نوازی و مرکب‌نوازی است که هدف از تولید آن، انتقال میراث هنری و ملی ما به نسل آینده است. این اثر حاصل نیم قرن تلاش در مسیر معرفی منتهی به درک عمیق از هنر موسیقی دستگاهی ایرانی، همراه با افزایش عنصر تکنیک و به دست آوردن هر چه بیشتر عنصر احساس است که تلاش شده درنهایت به حلقه مفقوده و نایاب الهام دست پیدا کنیم.
چرا نام آلبوم را "نیمه‌شب آذرماه" انتخاب کردید؟
خدای مهربان در نیمه‌شبی از آخرین روزهای آذرماه مرا مهمان زمین و آغوش گرم مادری صمیمی و پدری نجیب ساخت. من اساساً با پاییز معنا می‌شوم و این فصل با شکوه در تنوره احساسم، مرا به اوج هیجان می‌برد. این شور و شعور و فرصت شکرگزاری را ناگزیر بر تارهای سنتور معنا می‌کنم تا نیمه‌شب پاییزی، همواره در ذهن هنری‌ام جاری باشد و چه خوب فصلی است این خزان خرّم دوست. با توجه به این که در نیمه‌شب 28 آذرماه و در خانواده‌ای از اهالی فرهنگ و هنر متولد شدم و اولین استاد و مربی من در موسیقی مادرم بود، در این اثر با انتخاب نام "نیمه‌شب پاییزی" می‌خواستم مهمان روح مهربان مادرم باشم که مرا مشق ادب و هنر آموخت.
از این آلبوم میشود به‌عنوان یک آلبوم یلدایی نام برد؟
آذر قرین با یلداست و یلدا جشن نور در آیین ملی است و قرابت آذر با دنیای خاطره‌های یلدا همیشه از پیوند زرد خزان با سپیدی زمستان گفته و هم‌سو بوده و تمام آیین یلدا را می‌توان به شوق نیمه‌شب پاییزی به گوش سپرد و مشعوف شد. به لحاظ فرم و محتوا، موسیقی دستگاهی ایران در فصول و اجرای خود مناسب احوالات و مناسب دوره‌ها و طبقات متعدد اجتماعی است و با توجه به این که در این اثر، اکثر فرم‌های موسیقی ایرانی وجود دارد و با مرکب‌نوازی، دستگاه‌ها و گوشه‌های مختلف به گوش مخاطب می‌نشیند، قطعاً مطالب مفصلی از این آلبوم با حس و حال و هوای مراسم آیینی و ملی نظیر یلدا تطابق خواهد داشت.
انتشار آلبوم با محوریت تک‌نوازی در این شرایط به‌صرفه و اقتصادی است؟
وقتی عاشق شدی به نرخ و صرفه و سود فکر نخواهی کرد که مضراب به عشق می‌آید و بر تارها می‌نشیند. در این روزهای سخت، انتشار آلبوم با اعتنا به وضعیت اقتصادی هیچ توجیهی ندارد، اما اوج عشق به ساحت موسیقی اصیل را نمی‌توان فراموش کرد. همان‌طور که خدمتتان عرض کردم دستور اهالی موسیقی و استقبال از دیگر آثار تدوینی به مضراب حقیر، من را متقاعد کرد که باز هم برای دلم به سوی اهالی مشتاق، پیامی در قالب "نیمه‌شب پاییزی" بنوازم. یقین دارم از فضل خدا برخوردار خواهم بود تا ضرر اقتصادی وارد نشود که ما سود را در سودایی و دل‌فریبی موسیقی کشف و ضبط کرده‌ایم. تولید اثری مانند آلبوم "نیمه‌شب آذرماه"، هیچ‌گاه با هدف بازگشت سرمایه یا سودآوری مالی صورت نمی‌گیرد، بلکه این اثر ماحصل عمر و احساس نوازنده و سرمایه‌گذاری مالی جهت تولید و انتشار است. نتیجه این سرمایه‌گذاری، حفظ میراث فرهنگی و هنری کشورمان و انتقال و نگهداری آن برای آیندگان است که امیدوارم صورت پذیرد. بنابراین در این آلبوم به دنبال سود اقتصادی نیستیم، اما دوست داریم صرفه فرهنگی برای اهالی هنر داشته باشد.
چطور ریسک انتشار آلبوم را در این شرایط پذیرفتید؟
هنرمند باید خطرپذیر باشد تا به هنر خویش جامعه را به اعتبار ایران و ایرانی با خاستگاه برجسته فرهنگ اصیل موسیقی، مورد نوازش قرار دهد. بنابراین در بند خطر اقتصادی نبوده‌ام و به نتیجه کار با عنایت خداوند متعالی امیدوارم و از بازخوردهای خوب و مهربان بسیار شاد شدم.
از ویژگی‌های موسیقایی و فنی آلبوم "نیمه‌شب آذرماه" بگویید؟
در این اجرا با توجه به محوریت دستگاه ماهور، برای اولین بار از قابلیت‌های بالقوه آن به‌گونه‌ای که در دستگاه‌ها و آوازهای دیگر موسیقی دستگاهی به کار گرفته شود، بهره برده‌ام، اما نه آن‌گونه که در ردیف‌های سازی و آوازی موسیقی ایران روایت شده است. درواقع برای اجرای این اثر، سنتور 9 خرک به شیوه‌ای کوک شده که بدون تغییر آن در حین ضبط، دستگاه ماهور به‌عنوان مد اصلی و دستگاه‌ها و آوازهای دیگر یعنی آواز بیات اصفهان، دستگاه همایون، آواز افشاری و دستگاه شور به‌عنوان مدهای فرعی است؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌گونه محدودیت و اختلالی در اجرای قسمت‌های یادشده به وجود نیامده و انتقال هر مد به مدی دیگر در مسیر طبیعی خود ایجاد گردیده است.
شاید طرح این پرسش الان کمی زود باشد، اما برای آلبوم بعدی فکری کرده‌اید؟
زاده شده‌ایم که در طریقت، راهی بزنیم به ضرب مضراب، که در آیین شیدایی اگر از فضل و هنر بهره خدایی داریم باید نغمه‌ها را به دیگران بسپاری تا خون هنر در رگ‌های جامعه جاری شود و حیات فرهنگی زنده و پویا بماند. بنابراین به تقدیر تا دست را توان است و اندیشه را فروغ، بی‌گمان خواهم سرود و خواهم ساخت تا صدای اقلاک در قانون موسیقی به گوش عالم برسد. شاید در فرصتی دیگر در همین حوالی باز هم در آلبومی از شور، شعور و شوق عشق سرودم.
این روزها مشغول چه پروژه‌های دیگری هستید؟
پروژه‌های در دست انجام من طیف گسترده‌ای را شامل میشود. در حوزه موسیقی با کلام، یک آلبوم با صدای دلنشین آقای سالار عقیلی به نام "زندان تکراری" و چند اثر با خوانندگان جوان ازجمله ایوب صادقی آماده انتشار دارم. ضمن این که آلبوم دوم تک‌نوازی من نیز در حال ضبط است. همچنین دومین پروژه موسیقی"ریلکسیشن" یا (آرامش‌بخش ایرانی) نیز مراحل تنظیم و ضبط را سپری می‌کند.
در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده، بفرمایید؟
دوست دارم موسیقی سرزمین مادری من به آنجا سر بزند که حاصل آن بروز خودباوری اجتماعی و احترام به موسیقی اصیل باشد؛ دوست دارم در کوچه‌های ادب و عرفان، صدای ملائک از ضمیر موسیقی‌دان مردم مهربان این دیار سبز و صمیمی به نجوای عشق بپردازد و به گوش هوش مردمم برسد. امیدوارم همراهان فرهنگی قدر لحظه‌های کار برای مردم را بدانند و به اعتبار عشق و علاقه به مردم سرزمین مهر کمک کنند.