سرویس موسیقی هنرآنلاین: بخش موسیقی دستگاهی سیزدهمین دوره جشنواره ملی موسیقی جوان پس از هشت روز جمعه اول شهریورماه به کار خود پایان داد.
سنتور، سه تار، تار، آواز، تنبک، حفظ کل دریف، آفرینش در تکنوازی، کمانچه، دف، نی، قانون و... عناوین بخش موسیقی دستگاهی جشنواره ملی موسیقی جوان بودند.
با اتمام بخش موسیقی دستگاهی، اجراهای بخش موسیقی موسیقی کلاسیک از شنبه دوم شهریورماه در تالار رودکی آغاز شد و تا پنجم شهریورماه ادامه دارد.
در این دوره جشنواره 776 نوازنده و خواننده در سه بخش موسیقی دستگاهی، نواحی و کلاسیک رقابت می‌کنند. هومان اسعدی دبیر جشنواره است و این رویداد با مشارکت اساتید موسیقی کشور توسط انجمن موسیقی ایران و با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و با همکاری بنیاد رودکی برگزار می‌شود.
هنرمندان جوان و نوجوان در سه گروه سنی الف (15 تا 18 سال: متولدین سال‌های 1379 تا 1382)، ب (19 تا 23 سال: متولدین سال‌های 1374 تا 1378) و ج (24 تا 29 سال: متولدین سال‌های 1368 تا 1373) در حضور هیئت داوران به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.
در ادامه نظر داوران بخش موسیقی دستگاهی را درباره اجراها می‌خوانید.
بخش موسیقی دستگاهی
روز اول - آواز
در اولین روز برگزاری بخش موسیقی دستگاهی سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، شرکت‌کنندگان در بخش آواز در تالار رودکی به صحنه رفتند و در مقابل هیئت داوران شامل حمیدرضا نوربخش، هنگامه اخوان، علی‌اصغر شاه‌زیدی و مظفر شفیعی تکنیک‌های آوازی خود را ارائه دادند.
در ادامه روز و با پایان اجراها، یک نشست نقد و بررسی با حضور شفیعی، نوربخش، شاه‌زیدی و هومان اسعدی دبیر جشنواره برگزار شد. در ادامه نظر داوران درباره اجراهای روز اول بخش موسیقی دستگاهی را در بخش آواز می‌خوانید.
مظفر شفیعی
در ابتدای نشست مظفر شفیعی خواننده، مدرس آواز و ردیف‌دان دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: در ابتدا از مسئولان برگزاری جشنواره مخصوصاً جناب دکتر اسعدی تشکر می‌کنم که یک جشنواره بسیار خوب و پربار را برگزار می‌کنند. در مورد اجراهای امروز باید بگویم که ما وقتی مرحله اول داوری را مشاهده کردیم از اجراها چندان راضی نبودیم. من از این قضیه ناراحت بودم، اما اجراهای امروز واقعاً خوب و رضایت‌بخش بود. امروز نگرانی‌های ما برطرف شد و با اجراهایی که مشاهده کردیم، مسلماً کار هیئت داوران برای انتخاب نفرات برگزیده بسیار سخت خواهد بود.
وی افزود: در آواز، شعر مقوله بسیار مهمی است و اگر شعر را از آواز حذف کنیم، تنها چهچهه باقی می‌ماند. در قسمت انتخاب اشعار باید بیشتر تلاش کنید و طوری نباشد که فقط آواز دستگاهی را فرا گرفته باشید. امروز در بخش بداهه ضعف زیادی داشتید. باید بیشتر تلاش کنید تا در سال‌های آینده با آمادگی و تسلط بیشتری در این جشنواره شرکت کنید.
علی‌اصغر شاه‌زیدی
سپس علی‌اصغر شاه‌زیدی خواننده، مدرس آواز و ردیف دان و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش آواز گفت: من هم به‌نوبه خودم به جناب آقای اسعدی و دیگر مسئولین جشنواره موسیقی جوان و همچنین انجمن موسیقی ایران خسته نباشید می‌گویم که این جشنواره را به ایستگاه سیزدهم رساندند و ان شاء الله در سال‌های آینده نیز تداوم داشته باشد.
وی افزود: همان‌طور که جناب شفیعی اشاره کردند، زمانی که مرحله اول اجراها را داوری کردیم، همگی از اجراهای امسال ناامید شدیم، اما امروز خوشبختانه هنرمندان جوان جبران کردند و اجراهای بسیار خوبی را از آن‌ها شاهد بودیم. توصیه‌ای که من به شما هنرمندان جوان دارم این است که کارتان را با جدیت دنبال کنید و گول زرق‌وبرق بعضی مسائل را نخورید. خودتان را باور کنید و بسازید و امیدوارم همیشه موفق باشید و به‌خوبی از عهده کار برآیید.
شاه‌زیدی ادامه داد: در آواز، وزن‌شناسی و عروض آواز نکته بسیار مهمی است که باید به‌خوبی یاد بگیرید. همچنین بیشتر به آوازهای قدیمی گوش کنید تا در دوره‌های آینده با آمادگی بیشتری در این جشنواره حاضر شوید.
حمیدرضا نوربخش
حمیدرضا نوربخش خواننده موسیقی ایرانی و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش آواز دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: بنده نیز از دوست عزیزم جناب آقای دکتر اسعدی تشکر می‌کنم که بسیار تلاش کردند و زحمت کشیدند تا این جشنواره استمرار داشته باشد. همچنین از آقای ثابت نیا مدیرعامل انجمن موسیقی ایران و همکاران بسیار پرجنب‌وجوش و زحمت‌کش انجمن موسیقی ایران بابت همراهی‌شان در این جشنواره صمیمانه تشکر می‌کنم.
مدیرعامل خانه موسیقی افزود: اجراهای امروز نسبت به سال‌های گذشته بسیار خوب بود. اجراهای فشرده‌ای را شاهد بودیم. تمام افرادی که در این دوره برگزیده نمی‌شوند، فکر نمی‌کنم آن‌قدر ناراضی باشند، به دلیل اینکه همه این عزیزان به این باور رسیده‌اند که داوری در این جشنواره بسیار دشوار و رقابت بسیار نزدیک به هم است. طبیعتاً چیدمان داوری به‌نوعی است که در هیچ‌کدام از بخش‌ها نمی‌توان ادعا کرد یک سلیقه و روش خاصی مد نظر داوران است. این موضوعی مهم است و جای تقدیر و تشکر دارد.
نوربخش در پایان بیان کرد: انتخاب برگزیدگان جشنواره به این معنا نیست که آن‌ها بهترین آوازخوانان کشور هستند، بلکه افرادی هستند که در جشنواره شرکت کردند و به‌عنوان آوازخوان برگزیده انتخاب شدند. بنابراین از تمام هنرمندان می‌خواهم که حتی اگر به‌عنوان آوازخوان برگزیده انتخاب شدند، باز هم تلاش و تمرین کنند تا بهتر شوند.
روز دوم - ساز نی
تالار رودکی روز یکشنبه 20 مرداد از نوازندگان ساز نی میزبانی کرد و نفرات راه‌یافته به مرحله نهایی بخش موسیقی دستگاهی، مقابل هیئت داوران سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در این بخش متشکل از عبدالنقی افشارنیا، سیامک جهانگیری، جمشید عندلیبی و حسن ناهید قرار گرفتند و به اجرای قطعات خود پرداختند.
حسن ناهید
در ابتدا حسن ناهید نوازنده نی و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز نی در مورد اجراها گفت: برای من مایه خوشبختی است که برگزاری جشنواره‌هایی مانند جشنواره موسیقی جوان باعث می‌شود جوانان ما به نوازندگی تشویق شوند و تلاش کنند به مراحل بالاتر برسند.
استاد ناهید ادامه داد: در چند سالی که در این جشنواره کار داوری را انجام می‌دهم، رده سنی الف و ب بسیار پیشرفت کرده‌اند و به نظر من بهتر از رده سنی ج هستند. شرکت‌کنندگان رده سنی ج به دلیل اینکه سن بالایی دارند، باید خیلی بهتر از این خودشان را نشان دهند تا بتوانند در ارکسترها نوازندگی کنند، اما متأسفانه در چند سال گذشته گروه‌های سنی پایین‌تر خیلی بهتر از آن‌ها بودند.
وی افزود: به خاطر دارم زمانی که خودم نواختن ساز نی را آغاز کردم، تنها یک نوازنده نی در کشور بود اما امروز می‌بینم که به دلیل برگزاری جشنواره‌هایی نظیر جشنواره موسیقی جوان و همچنین اساتید خوبی که در کشور وجود دارد، هزاران نفر نوازنده نی در کشور داریم. زمانی که من نوازندگی ساز نی را آغاز کردم در شیراز بودم و استاد حسن کسایی در اصفهان بودند. آن زمان ساز نی به جز در اصفهان در هیچ شهر دیگری نبود.
ناهید در پایان خاطرنشان کرد: خیلی خوشحال هستم که در 60 سال گذشته یک نوازنده نی تبدیل به هزاران نوازنده نی شده و این ساز جایگاه خودش را پیدا کرده که این موضوع باعث خوشحالی است. بنده به جوانان سنین پایین بسیار امیدوار هستم و به نظر من بهترین اجراهای خودشان را ارائه کردند.
عبدالنقی افشارنیا
سپس عبدالنقی افشارنیا ردیف‌دان، نوازنده نی و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش نی گفت: ردیف‌های تعریف‌شده را با نظر دوستان و با در نظر گرفتن شرایط سنی شرکت‌کنندگان انتخاب می‌کنیم و چیزهایی که برای ادامه کارتان به آن احتیاج دارید را انتخاب می‌کنیم. در نتیجه این ردیف باید به درستی اجرا شود.
وی ادامه داد: اولین مسئله‌ای که باید رعایت کنید این است که کلامی را که می‌نوازید به درستی اجرا کنید. همان طوری که می‌دانید، ساز نی بسیار نزدیک به آواز است و حتی نی را به‌عنوان حنجره دوم نیز نامیده‌اند بنابراین باید کلام‌ها را درست اجرا کنید. همانطوری که می‌دانید ما در ادبیات فارسی افاعیل داریم و این‌ها موزون دارند. جملاتی که می‌نوازید درست است که با ساز می‌نوازیم، اما زمانی که اهل ادب آن را گوش می‌دهد، اگر نیم جمله بنوازیم آن‌ها متوجه می‌شوند چقدر موسیقی را می‌شناسیم و جمله‌بندی‌هایمان چقدر درست است. بنابراین افاعیل را باید رعایت کرد.
افشارنیا در پایان تصریح کرد: باید شعر را حفظ باشید و زمانی که آن را حفظ باشید، کل جمله و همچنین زمان‌بندی را حفظ می‌شوید. زمانی که ما با نفسمان نت را از نت بعدی جدا می‌کنیم، به آن مضراب راست می‌گوییم و زمانی که بدون جدا کردن نت بعدی را با انگشتان اجرا می‌کنیم، به آن مضراب چپ می‌گوییم. نکته دیگر در نواختن ساز نی، با سرعت نواختن است. زمانی که در مقابل هیئت داوران قرار می‌گیریم باید بدانیم که به دلیل اینکه استرس داریم، سرعت درونمان بالا است و باید 30 درصد از چیزی که در ذهنمان است، کندتر بنوازیم و در این صورت سرعت ما سرعت مناسبی است. زمانی که فرصت زیاد شود، فرصت نفس کشیدن را از دست می‌دهیم و پس از آن به‌صورت کاملاً خودکار رشته از دستمان در می‌رود. مسئله دیگر این است که در شروع کار ما چه در ارکستر و چه در کنسرت‌های چند هزار نفری، دو دقیقه نخست را باید بتوانیم تسلط پیدا کنیم و اگر از همان ابتدا کلافه باشید مطمئن باشید تا انتهای اجرا نیز کلافه خواهید بود.
جمشید عندلیبی
جمشید عندلیبی نوازنده نی و دیگر داور بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز نی در مورد اجراهای روز دوم بخش موسیقی دستگاهی گفت: در اجرا اگر ویبراسیون سر جایش نباشد، نه‌تنها کمکی به ساز نمی‌کند، بلکه ساز را خراب می‌شود. به دلیل این که تا زمانی که آدم تنها است، به هر شکلی می‌تواند ساز بنوازد و زندگی کند، اما مهم این است که ما بتوانیم با سازهای دیگر هماهنگ شویم. یک استاندارد در بطن موسیقی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد و ویبراسیون اگر سر جای خودش نباشد، نت را خراب می‌کند و نت را کم و یا زیاد می‌کند و ویبراسیون باید در اختیار نوازنده باشد. توصیه می‌کنم رده سنی الف به‌هیچ‌وجه از ویبراسیون استفاده نکند و گروه سنی ب نیز در جاهایی خاص از آن استفاده کند.
سیامک جهانگیری
سیامک جهانگیری آهنگساز، نوازنده نی و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز نی نیز دقایقی به صحبت پرداخت و در مورد اجراهای روز سیزدهم جشنواره موسیقی جوان و همچنین پیشرفت این ساز در سال‌های گذشته گفت: باعث خوشحالی است که جوانان نوازنده بسیاری در کشور فعال هستند. نواختن ساز نی واقعاً مشکل است و همانطوری که آقای ناهید به آن اشاره کردند، همین که در 60 سال گذشته تعداد نوازندگان ساز نی بسیار زیاد شده است جای خوشحالی دارد. فکر می‌کنم هدف این جشنواره، یک جریان کیفی موسیقایی است و اگر که چیزی به نام رپرتوار و مسابقه تعیین می‌شود، همه آن‌ها به این دلیل است که یک جریان پویا شکل بگیرد. اگر در این جشنواره چیزی به نام اول و دومی شکل می‌گیرد، یک چیز سمبولیک و قراردادی است و به این معنی نیست که بقیه نوازندگان اصلاً خوب نبودند یا وجود ندارند. زمانی آن‌قدر سطح نوازندگی نزدیک است که واقعاً کار هیئت داوران برای انتخاب نفرات برگزیده بسیار سخت می‌شود.
روز سوم - ساز قانون
بخش موسیقی دستگاهی سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در روز دوشنبه 21 مرداد میزبان نوازندگان ساز قانون شد.
ملیحه سعیدی
ابتدا ملیحه سعیدی نوازنده قانون، موسیقی‌دان، آهنگساز و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش قانون دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: اجراهای خوبی را از نوازندگان جوان ساز قانون شاهد بودیم. البته توقع ما خیلی بیشتر از این‌ها است.
وی افزود: بنده در تمام این سال‌ها سعی کردم که فرم ایرانی به ساز قانون بدهم. باید نکاتی را در مورد اجراها بگویم. اولین نکته این است که تعدادی از نوازندگان هنگام اجرای قطعات، حرکات اضافه انجام می‌دهند، در حالی که در نواختن سازها حرکات اضافه معقول نیست. به اعتقاد من کسی که سازی را می‌نوازد، باید کوک و اجرای او خوب باشد و نباید با حرکات اضافه خودش را نشان بدهد. به همین دلیل از نوازندگان جوان ساز قانون درخواست می‌کنم از انجام حرکات اضافه خودداری کنند.
سعیدی در پایان خاطرنشان کرد: نکته دیگر این که چون ساز قانون سال‌ها از مملکت ما دور بوده و بیش از 100 سال است که به مملکت ما بازگشته است، مقداری دقت و کار بیشتر را می‌طلبد. باید تلاش بیشتری کنید. ان‌شاء‌الله شاهد موفقیت‌های بیشتری از جانب شما جوانان باشیم. من به آینده این ساز بسیار خوش‌بین هستم.
پریچهر خواجه
پریچهر خواجه نوازنده قانون و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش قانون نیز دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: خیلی خوشحالم در خدمت نوازندگان جوان ساز قانون هستم. برای من موسیقی ایرانی بسیار پرارزش و پراهمیت است. امیدوارم با کمک یکدیگر بتوانیم برای موسیقی کشورمان کاری انجام دهیم و میراث و فرهنگ موسیقی را زنده نگه داریم. زمانی که بنده ساز قانون را زیر نظر خانم سعیدی آغاز کردم، در آن زمان عوام به دلیل اینکه ساختار و صدای آن را کمتر شنیده بودند، نمی‌دانستند قانون چه سازی است و گمان می‌کردند که این ساز عربی یا ترکیه‌ای است. خانم سعیدی همت کردند و شاگردانی مانند من را تربیت کردند. دغدغه بنده فقط موسیقی ایرانی است و خیلی خوشحالم که امروز نوازندگان جوانی چون شما ادامه‌دهنده راه فرهنگ و موسیقی کشور هستید.
وی ادامه داد: موضوع تکنیک یعنی بهره‌برداری از موضوعات نوازندگی. تکنیک باید در اختیار شعور و فکر موسیقی باشد. اصولاً تکنیک یعنی توانایی پشت ساز.
خواجه در پایان در مورد سطح کیفی نوازندگان شرکت‌کننده در این جشنواره گفت: به نظر من سطح اجراهای امسال بسیار بالا بود، خصوصاً رده سنی الف که قطعات بسیار خوبی را از این رده سنی شنیدم. باز تأکید می‌کنم باید دست به دست هم دهیم تا فرهنگمان را گرامی بداریم.
مینا افتاده
در پایان این نشست مینا افتاده نوازنده سنتور، موسیقی‌دان و دیگر داور بخش موسیقی دستگاهی در بخش قانون در مورد اجراهای روز چهاردهم جشنواره موسیقی جوان گفت: بنده متخصص نیستم و در عین حال متخصص هستم! به دلیل این که از سالی که در هنرستان موسیقی مشغول به تحصیل شدم، قانون ساز دوم بنده بود و خوشحالم که در حال حاضر به ساز تخصصی بنده تبدیل شده است. امروز اجراهای بسیار خوبی را شاهد بودیم و خوشحالم که بالاخره یک نوازنده قانون آقا همانند سال گذشته در این جشنواره حضور داشت و بسیار هم زیبا نواختند.
افتاده در پایان تصریح کرد: نکته‌ای که به ذهن من رسید این است که نوازندگان زمانی که روی صحنه می‌آیند باید اضطراب و ترس را از خودشان دور کنند. در حال حاضر کمتر فرصتی برای آن‌ها ایجاد می‌شود که به صحنه بیایند و برای مخاطبان ساز بنوازند. به همین دلیل باید سعی کنند با آرامش روی صحنه قرار بگیرند و اجراهای بهتری داشته باشند.
روز چهارم - ساز دف
تالار رودکی در روز سه‌شنبه 22 مرداد میزبان نوازندگان ساز دف شد که در سه رده سنی الف، ب و ج در بخش موسیقی دستگاهی این دوره جشنواره ملی موسیقی جوان به رقابت پرداختند.
در ادامه روز داوران بخش ساز دف شامل مسعود حبیبی، فرزاد عندلیبی، مهرداد کریم خاوری و حسین رضایی‌نیا با حضور در یک نشست اجراها را مورد بررسی قرار دادند. هومان اسعدی دبیر جشنواره نیز در این نشست حضور داشت. در ادامه نظر داوران را می‌خوانید.
مسعود حبیبی
در ابتدا مسعود حبیبی نوازنده، مدرس دف و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: آنچه از شرکت‌کننده‌ها مشاهده کردیم، جنبه‌های مثبت زیادی داشت. تعدادی از نوازندگان خلاقیت‌های مثال‌زدنی داشتند و قطعات بسیار خوبی را اجرا کردند که البته پیشرفت آن‌ها جای گسترش نیز دارد، اما مشکل اکثر نوازندگان، ریزنوازی، فشار زیاد به جسم آوردن و کوبیدن روی ساز است. انگار این موضوع در کشور یک اپیدمی است و اگر فردی روی ساز شلاق نزد، نامشان را دف‌نواز نمی‌گذارند! در صورتی که ممکن است هنگام تکنوازی، تنها بخشی از اجرای شما به این هیجان نیاز داشته باشد. اگر شما بیش از اندازه محکم روی ساز بکوبید، مسلماً گوش مخاطب خسته می‌شود و ناخودآگاه از دیدن و شنیدن اجرای شما سیر می‌شود و ارتباطش را با شما قطع می‌کند.
وی ادامه داد: ریتم، یک زبان است. باید حتماً درک عمیق‌تری از ریتم و سازتان پیدا کنید. پس از آن مشاهده می‌کنید که می‌توانید با نواختن این ساز با مخاطب صحبت کنید. امیدوارم تمام نوازندگان جلوی این ضعف آشکار را بگیرند، اما نکته مثبت اجراها این بود که تعدادی از نوازندگان نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت زیادی داشتند و در کل تکنیک‌های نوازندگی آن‌ها رشد چشمگیری داشته است.
حبیبی در پایان خاطرنشان کرد: شما در موسیقی حتماً باید به اشعار بسیار زیادی گوش دهید. باید شعر و ادبیات را بیش از اندازه فرا بگیرید و درک عمیقی نسبت به ملودی داشته باشید.
فرزاد عندلیبی
فرزاد عندلیبی نوازنده دف و دیگر عضو هیئت داوران در مورد اجراهای روز پانزدهم جشنواره موسیقی جوان گفت: دف ساز سماع است و سماع یک نوع رقص است. رقص نیز از تکرار یک کلمه به وجود می‌آید. این نظم هنگام اجرا ناخودآگاه در ذهن انسان ارتباط به وجود می‌آید. صدای اجرای دف‌های امروزی جمله، اجرا و تکنیک دارد، اما نمی‌دانیم این‌ها را چگونه در کنار هم بچینیم. از نظر من تکنوازی انشاء ذهنی است و انشاء ذهنی چیزی است که به زبان می‌آورید و با خودکار روی کاغذ پیاده می‌کنید.
وی افزود: از نظر من موسیقی به معنای زیبایی است، اما شما این زیبایی را بعضی اوقات می‌توانید روی دف اجرا کنید. پیشنهاد می‌کنم نوازندگانی که دوره آموزش دف را به پایان رسانده‌اند و به نقطه‌ای رسیده‌اند، ساز دیگری را انتخاب کنند. با این کار آرامشتان بیشتر می‌شود.
عندلیبی در پایان بیان کرد: همانطوری که آقای حبیبی نیز اشاره کردند، حتماً لازم نیست که دستتان را محکم روی ساز بکوبید. این کار در درازمدت باعث بیماری‌های عضلانی می‌شود.
مهرداد کریم خاوری
سپس مهرداد کریم خاوری نوازنده و مدرس دف و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: بنده داوری جشنواره دف؛ نوای رحمت را در سه دوره نخست را بر عهده داشتم. نوازندگانی که در آن جشنواره ساز می‌نواختند امسال بسیار پیشرفت کرده‌اند که این موضوع جای خوشحالی دارد. تمام نکاتی که اعضای محترم هیئت داوران به شما گفتند، به این دلیل بود که در نواختن دف متبحر شوید و درک بهتری از این ساز داشته باشید. باید از کمترین انرژی شما بیشترین صدا از سازتان بیرون بیاید. متأسفانه تعدادی از نوازندگان فقط به کوبیدن دستان روی ساز اکتفا می‌کنند. ضمن این که باید قطعات قدیمی را گوش دهید تا حس و حال ملودی را به دست آورید.
حسین رضایی‌نیا
حسین رضایی‌نیا نوازنده دف و سازهای کوبه‌ای و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و تمام نوازندگان بهترین اجراهای خودشان را ارائه کردند. عده‌ای از شرکت‌کنندگان رده سنی الف به دلیل این که نخستین بار بود مقابل هیئت داوران اجرا می‌کردند، کمی دچار استرس شده بودند، اما حضور در جشنواره تجربه خوبی برای آن‌ها و ادامه کار خود در سال‌های آینده شد. شما از همین جا می‌توانید درس بگیرید و به آرزوهایی که دارید برسید. گروه سنی ب در قسمت تکنوازی نقاط ضعف زیادی داشتند. ضعف اصلی این بود که وقتی می‌خواستند تکنوازی کنند، به جزوات و نت‌هایی که اساتیدشان به آن‌ها آموزش داده بودند فکر می‌کردند و خلاقیتی نداشتند. البته مسلماً به‌مرور زمان و با تلاش و تمرین بیشتر بهتر خواهند شد.
وی افزود: یکی دیگر از ضعف‌هایی که در اجراها بسیار مشهود بود، بحث تئوری موسیقی است. این موضوع را بسیار جدی بگیرید. تئوری موسیقی از نان شب هم واجب‌تر است. اگر در تئوری ضعیف باشید، اما دف را به‌خوبی اجرا کنید، مانند فردی هستید که راننده خوبی است اما گواهینامه ندارد و آئین‌نامه راهنمایی و رانندگی را نمی‌داند.
رضایی‌نیا در پایان خاطرنشان کرد: در تکنوازی و همچنین در ضربه زدن‌های زیاد به ساز مشکلاتی وجود داشت که امیدواریم در دوره‌های آینده برطرف شود.
روز پنجم - آفرینش در تکنوازی
روز پنجشنبه 24 مرداد در شانزدهمین روز سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان بخش "آفرینش در تکنوازی" زیرمجموعه بخش موسیقی دستگاهی برگزار شد.
تالار رودکی در این روز از نوازندگان سازهای سنتور، کمانچه، نی، تار و سه‌تار میزبانی کرد و نفرات راه‌یافته به مرحله نهایی مقابل هیئت داوران متشکل از حسین علیزاده، سیامک جهانگیری، محمدرضا فیاض و احسان ذبیحی‌فر قرار گرفتند و به اجرای قطعات خود پرداختند.
حسین علیزاده
در ابتدای این نشست حسین علیزاده ردیف‌دان، آهنگساز، پژوهش‌گر و نوازنده تار و سه‌تار و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش "آفرینش در تکنوازی" در مورد اجراها گفت: این دومین سالی است که بخش "آفرینش در تکنوازی" به جشنواره موسیقی جوان اضافه شده و اجراهای امسال نسبت به سال گذشته بسیار بهتر بود. به هر صورت در هر رقابتی تعدادی از شرکت‌کنندگان به‌عنوان نفرات برتر انتخاب می‌شوند و تفاوت فاحشی بین فردی که مقامی کسب می‌کند و فردی که مقامی به دست نمی‌آورد وجود ندارد. این یک مسئله طبیعی است و از نظر من تمام شما نوازندگان جوان برنده هستید، به دلیل اینکه تمام اعضای هیئت داوران از اجراهای شما لذت بردیم.
وی افزود: این بخش از جشنواره جرئت و جسارتی به نوازندگان می‌دهد که بتوانند آن چیزی را که فکر می‌کنند انجام دهند و آن فکر صرفاً به آن‌ها دیکته نمی‌شود. عده‌ای از نوازندگانِ امروز معمارهای عجیبی بودند. ساختمان‌هایی که ساخته بودند تمام زوایای آن با هم توازن نداشت. عده‌ای از نوازندگان نیز با احتیاط بیشتر پایشان را از خط قرمز فراتر می‌گذاشتند و عده‌ای نیز بی‌مهابا کار کردند، اما نتیجه خوبی گرفتند. هر اتفاق و تغییر حتماً باید نگاه هنری داشته باشد و تأثیرگذار باشد.
محمدرضا فیاض
محمدرضا فیاض آهنگساز، منتقد، مدرس موسیقی و نوازنده سنتور دیگر عضو هیئت داوران این بخش در مورد اجراها گفت: در ابتدا می‌خواهم از دوست عزیزم جناب آقای هومان اسعدی دبیر جشنواره موسیقی جوان به دلیل ساماندهی این بخش در جشنواره تشکر کنم. انتخاب بسیار هوشیارانه‌ای بود، به دلیل این که با ارزیابی این جشنواره می‌توان از واقعیت‌های جاری موسیقی جمع‌بندی درستی داشت و در عین حال به آینده و افق‌های پیش رو نگاه کرد.
وی افزود: بنده تعبیر مهندسی زمان را می‌پسندم. شما زمانی در اختیارتان است و مهم این است که در این زمان چه سازه‌هایی می‌گذارید و از چه ایده‌هایی استفاده می‌کنید. شما برای اجرای قطعاتتان حدود 12 دقیقه فرصت دارید که سازه‌های صوتی خودتان را ارائه دهید، سازه‌هایی که می‌خواهد در عین حالی که به مباحث فرهنگی ایران تکیه داده، سازه‌های شخصی خودتان باشد. برای چنین فرآیندی باید ذهن کل‌نگر داشت و من این ذهن را در مقابل ذهن جز نگر قرار می‌دهم.
فیاض در پایان تصریح کرد: پیشبرد یک مسیر و سازندگی تنها زمانی است که مؤلف همزمان بتواند بین دو اندیشه مختلف در نوسان باشد؛ از طرفی بتواند جزئیات بسیار ریز را ببیند و به‌صورت بسیار مینیاتوری به کوچک‌ترین عناصر تکیه کند و از طرفی بتواند حتماً کل‌نگر باشد. توصیه دوستانه من به شما این است که شخصیت خودتان را برای جزءنگر و کل‌نگر بودن همزمان توسعه دهید.
سیامک جهانگیری
سیامک جهانگیری آهنگساز و نوازنده نی و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش "آفرینش در تکنوازی" در مورد اجراها گفت: اجراهای بسیار خوبی را شاهد بودیم. ما با یک ظرفیت مشخص موسیقیایی و همچنین سازهایی که کاربرد خاص خودشان را دارند روبرو هستیم. عده‌ای از نوازندگان در ایده‌های شکل گرفته خیلی وام‌دار اتفاقات شنیداری خود هستند. آن‌ها کمتر از این دامنه خارج می‌شوند یا این جسارت را به خرج می‌دهند که خودشان را به نقطه‌ای دیگر پرت کنند و از آن چیزی که به‌عنوان یک ظرف محتوایی وجود دارد، خودشان را به نقطه‌ای برسانند. این چیزی است که شاید بتواند اولین قدم‌های مؤلفه‌های نوازندگی این نوازندگان باشد.
جهانگیری در پایان بیان کرد: در مواقعی که ما یک زمان حدوداً 12 دقیقه‌ای برای اجرا داریم، خیلی مهم است که اتفاق موسیقایی در این مدت طوری پیش رود که تمام مجموعه یک اجرای خوب را با خودش داشته باشد. یعنی تکنیک، ذهنیت، نگاه موسیقایی و برنامه شما بتواند با خودش یک فراز و نشیب برای مخاطبین به همراه داشته باشد.
احسان ذبیحی‌فر
در پایان این نشست احسان ذبیحی‌فر نوازنده و آهنگساز و دیگر عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در مورد اجراها گفت: این قسمت از جشنواره به‌جرئت مهم‌ترین چیزی است که باید در موسیقی ایرانی به آن توجه کنیم و این بخش به‌صورت رسمی و جدی به آن می‌پردازد. همه ما ساز می‌نوازیم و موسیقی ایرانی را کار می‌کنیم تا درنهایت بتوانیم خلاق باشیم. قرار نیست فقط کلاس برویم و ساز بنوازیم بلکه ما باید ساز بنوازیم تا درنهایت بتوانیم به ساز خودمان اشراف داشته باشیم.
وی افزود: تمام اساتیدی که در نسل‌های گذشته موسیقی ایرانی را کار کرده‌اند و در حال حاضر نیز مشغول فعالیت هستند، تنها به دلیل این که خلاق بوده‌اند برای ما آشنا هستند. فکر می‌کنم این بخش در جشنواره یک اتفاق ویژه است چون به‌طور حرفه‌ای به این موضوع می‌پردازد و یادآوری می‌کند که همه ما باید روی این موضوع کار کنیم.
روز ششم - ساز تنبک
سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان روز شنبه 26 مرداد میزبان نوازندگان جوان و نوجوان ساز تنبک در بخش موسیقی دستگاهی شد.
داوران این بخش نوید افقه، سیامک بنایی، پژمان حدادی، مهدی خاکساران، پدرام خاورزمینی، کامبیز گنجه‌ای و حمید قنبری بودند که در پایان روز تعدادی از آن‌ها در یک نشست نظر خود را درباره اجراها بیان کردند.
مهدی خاکساران
مهدی خاکساران نوازنده تنبک عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز تنبک در مورد اجراهای روز هفدهم جشنواره موسیقی جوان گفت: اجراهای بسیار خوبی را شاهد بودیم و تمام شرکت‌کنندگان اجراهای خوب و باکیفیتی داشتند و بنده از اجراها راضی هستم. شرکت‌کننده‌های از بین تمام نوازندگانی که فیلم‌هایشان را ارسال کرده بودند انتخاب شده بودند و حدود یک ماه نیز فرصت داشتند که تمرین کنند و برای اجرا آماده باشند. علت این که بنده در حین اجراها از نوازندگان سؤالی نپرسیدم این بود که به اعتقاد من فردی که تمرین کرده و وقت گذاشته و اجرا کرده، قطعاً با آمادگی بالا در این جشنواره شرکت کرده است.
خاکساران در مورد نقاط ضعف و قوت نوازندگان نیز بیان کرد: تمام اجراها را دوست داشتم، اما به‌شخصه از اجراهای رده سنی الف رضایت بیشتری داشتم. نقطه‌ضعفی که در رده‌های سنی ب و ج مشاهده کردم و بسیار هم مشهود بود این بود که تمام نوازندگان این رده‌ها یکنواخت ساز نواختند و در مقایسه با سال‌های گذشته پیشرفت چندانی نداشتند.
خاکساران در پایان در مورد برگزاری جشنواره موسیقی جوان خاطرنشان کرد: جشنواره موسیقی جوان یک رویداد بسیار بزرگ و مهم است و به نظر من جزو بهترین جشنواره‌هایی است که در کشور برگزار می‌شود. این جشنواره فرصتی برای جوانان کشور است که بتوانند خودشان را معرفی کنند و محک بزنند. امیدوارم تمام نوازندگان تنبک که در سنین مختلف مشغول نواختن هستند بتوانند در این جشنواره شرکت کنند. وجود چنین جشنواره‌هایی باعث می‌شود که نوازندگان جوان پیشرفت چشمگیری داشته باشند.
کامبیز گنجه‌ای
کامبیز گنجه‌ای نوازنده تنبک و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز تنبک در مورد اجراها گفت: کیفیت اجراها نسبت به سال‌های گذشته بهتر بود. به‌شخصه از اجراهای گروه سنی الف رضایت بیشتری داشتم، اما از نوازندگان گروه سنی ج چندان رضایت نداشتم. متأسفانه نوازندگانی که در سنین بالاتر قرار می‌گیرند، کم‌کار می‌شوند و فکر می‌کنند که در نواختن این ساز تبحر خاصی دارند اما این موضوع غلط است و آن‌ها بیشتر باید تلاش کنند.
وی همچنین در مورد نقاط ضعف و قوت نوازندگان بیان کرد: نقاط ضعف نوازندگان در این بود که زیادی غرق تکنیک هستند. این موضوع به آن‌ها صدمه می‌زند. زمانی که برای آن‌ها موسیقی پخش کردیم، نتوانستند همراه با موسیقی ساز بنوازند. به نظر می‌رسد که آن‌ها موسیقی را درک نمی‌کنند و باید برای رفع این نقیصه تلاش بسیار زیادی انجام دهند. به نظر من آن‌ها باید زیر نظر اساتید برجسته کشور آموزش ببینند تا نقاط ضعفشان برطرف شود.
گنجه‌ای در پایان در مورد برگزاری جشنواره موسیقی جوان گفت: جشنواره موسیقی جوان یک رویداد مهم و بزرگ است. از همین‌جا از تمام مسئولین برگزاری جشنواره تشکر می‌کنم. همین که چنین جشنواره‌هایی در جهت رشد و پیشرفت نوازندگان جوان برگزار می‌شود، بسیار خوب است و امیدوارم جشنواره در سال‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.
پژمان حدادی
پژمان حدادی نوازنده سازهای کوبه‌ای و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز تنبک در مورد اجراهای روز هفدهم جشنواره موسیقی جوان گفت: نکته‌ای که در تمام دوره‌هایی که جشنواره موسیقی جوان برگزار شده و در قسمت نوازندگان تنبک هم مشهود است این است که معمولاً رده سنی ب از نظر نوازندگی و حس موسیقایی از رده سنی ج بهتر هستند. به نظر من دلیل آن نبود پشتیبانی کافی یا انگیزه‌هایی است که روزبه‌روز در جامعه ما کمرنگ‌تر می‌شود. به‌طور کلی وقتی سن انسان بالاتر می‌رود، انگیزه‌ها و علاقه نیز کمرنگ‌تر می‌شود و این موضوع نیز در مورد تکنیک و محتوا کاملاً مشهود است.
وی افزود: در اجراها در قسمت هم‌نوازی با موسیقی نیز اختلاف سطح مشهود بود. البته به‌طور کلی نکته‌ای که در اجراها بسیار به چشم خورد این بود که نوازندگان تنبک و حتی سایر نوازندگان دیگر موسیقی کمتر گوش می‌دهند و این موضوع بسیار به نوازندگان لطمه می‌زند. در فرهنگ ما موسیقی و به‌خصوص ساز تنبک بسیار به ادبیات و موسیقی وابسته است و ریتم ما با شعر و موسیقی پیوند ناگسستنی دارد.
حدادی تصریح کرد: نکته ضعف دیگر نوازندگان این بود که به هیچ عنوان با ریشه موسیقی ایرانی آشنایی ندارند و این موضوع برای من به‌عنوان یک نوازنده تنبک بسیار جای تعجب دارد.
این نوازنده در ادامه بیان کرد: نکته مثبتی که در اجراها دیدم این بود که سبک نوازندگی بچه‌ها نسبت به سال‌های گذشته که فقط یک خط را دنبال می‌کردند، بسیار بهتر شده است و آن‌ها دوباره به سمت کلاسیک و نوازندگی‌های قدیمی‌تر روی آورده‌اند.
حدادی در پایان در مورد برگزاری جشنواره موسیقی جوان خاطرنشان کرد: جشنواره موسیقی جوان اتفاق بسیار خوبی است و امیدوارم که پابرجا بماند. به هر حال مشکلات و تهاجم فرهنگی باعث شده است موسیقی اصیل ایرانی رو به نزول باشد. از این رو، برگزاری چنین جشنواره‌ای می‌تواند بسیار مفید باشد.
روز هفتم - ساز کمانچه
نشست رسانه‌ای روز هفتم بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز کمانچه، دوشنبه 28 مرداد و با حضور هومان اسعدی دبیر جشنواره، علی اکبر شکارچی، مهدی آذرسینا، محمد مقدسی، رضا پرویززاده و اردشیر کامکار اعضای هیئت داوران در تالار رودکی برگزار شد.
مهدی آذرسینا
در ابتدا مهدی آذرسینا آهنگساز، کمانچه‌نواز، ردیف‌دان و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز کمانچه در مورد اجراهای این روز گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و حضور شما در این جشنواره نکته بسیار مثبتی است و شما جوانان حتماً باید در چنین جشنواره‌هایی شرکت کنید که خودتان و دیگران را محک بزنید. در نتیجه در وهله اول سطح نوازندگی و در وهله دوم موسیقی ارتقا پیدا می‌کند. در رده سنی الف زمانی که یه دختر خانمی به روی صحنه آمد و پیش درآمد جناب آقای بهاری را در بیات ترک اجرا کرد از کار خودمان احساس رضایت کردم به دلیل اینکه موسیقی‌های نجیب و زلال ساز استاد بهاری با تفاوت‌هایی در این جشنواره شنیده شد. این موضوع باعث شد که متوجه شوم در انتخاب نوازندگان در مرحله نهایی اشتباهی نداشتیم و بنده به اتفاق دیگر اعضای هیئت داوران به اصالت و ردیف موسیقی اهمیت فراوانی دادیم.
وی در پایان افزود: تمام رده‌های سنی که امروز اجرا کردند، تقریباً سعی کرده بودند که یک دستگاه موسیقی را یاد بگیرند اما مشکل کار این است که یک الگوی درستی برای نوازندگی در ذهن هیچ فردی حتی نوازندگان حرفه‌ای وجود ندارد و این موضوع کار را برای یک نوازنده بسیار سخت می‌کند.
محمد مقدسی
سپس محمد مقدسی کمانچه‌نواز صاحب‌نام و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز کمانچه در مورد اجراهای روز هفتم موسیقی دستگاهی گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و به تمام شرکت‌کنندگان در تمام رده‌های سنی تبریک می‌گویم. شما نوازندگان استعدادهای درخشانی هستید و آینده موسیقی کشور در دستان شما است. کار و وظیفه شما نوازندگان این است که با موسیقی‌هایی که اجرا کردید و با علاقه شدیدی که نسبت به موسیقی دارید، موسیقی خوب را به بازار عرضه کنید و مخاطبین را با موسیقی خوب آشنا کنید و با این کار مردم دیگر سمت موسیقی‌های بد و سخیف نمی‌روند. آینده موسیقی کشور را به شما می‌سپاریم و امیدواریم که همواره شاهد درخشش شما در عرصه موسیقی کشور باشیم.
اردشیر کامکار
اردشیر کامکار آهنگساز، نوازنده کمانچه و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز کمانچه نیز در مورد اجراهای این روز گفت: اجراها بسیار خوب بود و این موضوع کار داوری را بسیار سخت می‌کند و بخش بزرگی از بحث داوری نیز سلیقه‌ای است و هر یک از اعضای هیئت داوران اجراها را مشاهده کردند و نظرات خودشان را بیان کردند. اگر هرکدام از شما نوازنده‌ها مقامی به دست نیاوردید، بدانید که همه شما جایگاه خودتان را دارید و هر داوری یک نظری دارد و البته که جای امیدواری است که همه شما نوازندگان جوان تلاش کنید و در سال‌های آینده بهتر و بهتر در این جشنواره ظاهر شوید.
وی ادامه داد: من هم امروز که اجراهای شما را مشاهده کردم، نسبت به سال گذشته بسیار پیشرفت داشته‌اید. اما توصیه‌ای که به تمام شما عزیزان دارم این است که جشنواره موسیقی جوان را جدی‌تر بگیرید. در حال حاضر شما یک مکانی دارید که سالی یک بار در آن شرکت کنید و خودتان را محک بزنید و امیدوارم که در سال‌های آینده با انرژی و انگیزه فراوان وارد این جشنواره شوید و روز به روز پیشرفت کنید.
رضا پرویززاده
رضا پرویززاده آهنگساز، نوازنده کمانچه و عضو دیگر هیئت داوران نیز در مورد اجراهای روز هفتم موسیقی دستگاهی گفت: خیلی خوشحالم که اجراهای بسیار خوبی را دیدیم و قطعات بسیار خوبی را شنیدیم و همه شما عزیزان نوازندگان بسیار خوبی هستید. اکثر شما نوازندگان کار فنی را خوب انجام می‌دهید اما امروزه شنیدن موسیقی‌های قدیمی خیلی کم شده و اگر موسیقی‌های قدیمی را زیاد گوش کنید، بخش زیادی از مشکلات‌تان حل خواهد شد.
علی اکبر شکارچی
در پایان این نشست علی اکبر شکارچی آهنگساز و نوازنده کمانچه نیز در مورد اجراهای این روز از جشنواره موسیقی جوان گفت: در ابتدا باید عرض کنم که جای استاد داوود گنجه‌ای امروز در بین ما خالی است. ایشان قرار بود به عنوان دیگر عضو هیئت داوران در کنار ما باشند اما به دلیل کسالتی که داشتند، نتوانستند در جمع ما حاضر شوند و برای ایشان آرزوی سلامتی دارم.
وی افزود: به نظرم برای اینکه بتوانید در نوازندگی موفق باشید، حتماً باید موسیقی‌های قدیمی را گوش کنید و به نظر من باید از موسیقی‌های دوران قاجار شروع کنید و بارها آن‌ها را گوش دهید و این موضوع باعث می‌شود که سریع‌تر این ساز را یاد بگیرید.
شکارچی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که نوازندگان تنها دستگاه‌هایی که هیئت داوران برای سال آینده جشنواره در نظر می‌گیرند را تمرین نکنند و حتی در اجراهای امروز نیز شاهد بودیم که عده زیادی از نوازندگان دستگاه‌هایی که قرار بود امروز اجرا کنند را هم حفظ نبودند و این موضوع برای یک نوازنده ساز کمانچه بسیار ناخوشایند است. به نظرم نوازنده‌ای که ردیف‌های موسیقی دستگاهی را بلد نباشد، حتماً در مواقعی که قرار است تکنوازی کند دستش خالی خواهد بود.
روز هشتم - ساز سه‌تار
سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان روز سه‌شنبه 29 مرداد در هشتمین روز از بخش موسیقی دستگاهی میزبان نوازندگان جوان و نوجوان در بخش ساز سه‌تار بود.
داوران این بخش حسین علیزاده، بهروز همتی، داریوش پیرنیاکان، مسعود شعاری و بهداد بابایی بودند که در پایان روز تعدادی از آن‌ها در یک نشست نظر خود را درباره اجراها بیان کردند.
داریوش پیرنیاکان
در ابتدای این نشست داریوش پیرنیاکان نوازنده تار و سه‌تار و ردیف‌دان و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز سه‌تار در مورد اجراهای این روز گفت: اجراهای خوبی را در تمام رده‌های سنی شاهد بودیم اما لازم است که چند نکته را یادآوری کنم. اولین نکته‌ای که می‌خواهم عرض کنم در مورد انگشت‌گذاری صحیح در اجرای قطعات و همچنین قرار گرفتن دست‌ها بر روی ساز است. اکثر نوازندگان دست‌هایشان را اشتباه بر روی ساز قرار دادند و این موضوع باعث می‌شود که کیفیت اجراها افت کند. این موضوع را هنرآموزان در نظر بگیرند که بچه‌ها وقت‌شان هدر نرود و خیلی از مواقع است که یک نوازنده استعداد دارد اما تکنیک قرار گرفتن دست روی ساز و یا انگشت‌گذاری را ندارد. همچنین زمانی که ردیف را اجرا می‌کند، آن‌ها را سر جای خودش اجرا نمی‌کند.
وی ادامه داد: نکته دیگر در مورد آداب نشستن بر روی صحنه و گرفتن ساز است. عده‌ای از نوازندگان در اجراهای امروز در شرایط بدی نشسته بودند و قطعات خودشان را اجرا کردند و این موضوع باعث می‌شود که در طول زمان دچار آرتروز و فشارهایی روی ستون فقرات‌شان بیاید.
پیرنیاکان در پایان خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که هنرآموزان حتماً باید در تدریس ردیف سلیقه شخصی خودشان را اعمال نکنند و ردیف به هر صورتی که هست، همان را به نوازندگان آموزش دهند. در غیر این صورت این موضوع باعث می‌شود که ما خلاقیت و نوآوری را از جوانان و نوجوانان می‌گیریم. باید اجازه دهیم هنرجویان خودشان این ردیف‌ها را هضم کنند. همچنین عده‌ای از نوازندگان قطعات را بسیار تند اجرا کردند و چندین مرتبه نیز اعضای هیئت داوران تذکراتی را به نوازندگان دادند. هر قطعه‌ای یک زمان‌بندی و تمپویی دارد و زمانی که قطعات را تند می‌نوازید، همه چیز به هم می‌ریزد.
حسین علیزاده
سپس حسین علیزاده ردیف‌دان، آهنگساز، پژوهش‌گر و نوازنده تار و سه‌تار و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز سه‌تار در مورد اجراهای روز هشتم گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و باید به شما و اساتید محترم‌تان تبریک گفت. شما با اجرای خوب‌تان سطح کیفی جشنواره را بالاتر بردید و از همه مهم‌تر جرأت کردید که در این جشنواره شرکت کنید و این موضوع بسیار مهم است.
علیزاده در پایان افزود: نکته مهمی که وجود دارد این است که شما زمانی که روی صحنه می‌روید و اجرایی را انجام می‌دهید، آن اجرا را ضبط و یا فیلمبرداری کنید و پس از آن اجرای خودتان را مشاهده کنید. این موضوع باعث می‌شود که نقاط ضعف خودتان را بهتر متوجه شوید. نکته‌ای که بسیار در ساز سه تار به چشم می‌خورد، صدادهندگی ساز و کوک است. اکثر نوازندگانی که امروز اجرا کردند، مشکل کوک نبودن ساز داشتند و امیدوارم که با تلاش و تمرین این نقص را برطرف کنید و سال‌های آینده اجراهای بهتری داشته باشید.
مسعود شعاری
در بخش دیگری از این نشست مسعود شعاری نوازنده سنتور و سه‌تار و دیگر عضو هیئت داوران در مورد اجراها گفت: در موضوع اجرا دو بخش مهم وجود دارد. یکی از این بخش‌ها مطلبی است که شما ارائه می‌کنید و بخش دیگر نیز این است که به چه صورت مطلب را ارائه می‌کنید. حقیقت این است که در کشورمان نوازندگان و خوانندگان زمان زیادی بابت تمرین برای اجرا ندارند و همانطوری که آقای علیزاده فرمودند، باید فیلم‌های اجراهای خودتان را مشاهده کنید و همچنین در جمع دوستانه نیز اجرا کنید. این موضوع باعث می‌شود که تسلط بیشتری در اجرا داشته باشید.
بهروز همتی
در پایان این نشست نیز بهروز همتی نوازنده تار و سه‌تار و عضو دیگر هیئت داوران دقایقی به صحبت پرداخت و گفت: به طور کلی اجراهای خوبی را شاهد بودیم و حضور ما به عنوان داور در این جشنواره یک افتخار است و بنده از طرف اعضای محترم هیئت داوران به شما نوازندگان جوان و اساتید محترم‌تان خسته نباشید می‌گویم.
وی افزود: نکته‌ای که باید عرض کنم این است که سعی کنید قبل از اینکه قطعاتی را اجرا کنید، نمونه‌های اجرا شده آن قطعات توسط اساتید بزرگ و برجسته را جمع‌آوری و گوش کنید. همچنین سعی کنید تا جایی که امکان دارد ردیف‌های موسیقی را به صورت شنیداری بنوازید به دلیل اینکه زمانی که آن‌ها را از روی نت می‌نوازید، در هنگام اجرا تفاوت‌هایی پیدا می‌کند و اگر این ردیف‌ها به صورت شنیداری اجرا شود، نتیجه بهتری بدست می‌آید.
همتی در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه در سال‌های گذشته مشاهده کردیم که تعدادی از نوازندگانی که در این جشنواره مقامی کسب نمی‌کنند، ناامید می‌شوند و بعضاً نوازندگی را کنار می‌گذارند و حتی تعدادی از نوازندگانی که مقامی کسب می‌کنند نیز دچار غرور می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود که ساز زدن‌شان افت کند. امیدوارم که همیشه با همین اشتیاق و شور و شوق در جشنواره موسیقی جوان شرکت کنید.
روز نهم - ساز تار
نشست رسانه‌ای روز نهم بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز تار، چهارشنبه 30 مرداد با حضور حسین علیزاده، داریوش پیرنیاکان و بهروز همتی اعضای هیئت داوران و هومان اسعدی دبیر جشنواره در تالار رودکی برگزار شد.
داریوش پیرنیاکان
در ابتدای این نشست داریوش پیرنیاکان نوازنده تار و سه‌تار و ردیف‌دان و عضو هیئت داوران گفت: در مورد اجراهای امروز باید بگویم که در کل اجراهای خوبی دیدیم و به تمام شرکت‌کنندگان خسته نباشید می‌گویم؛ اما لازم است که چند نکته را یادآوری کنم. نکته اول که تمام اعضای هیئت داوران بر آن تأکید داشتند این است که اکثر نوازندگان در طریقه گذاشتن دست راست و چپ بر روی ساز و گرفتن مضراب مشکل داشتند و اکثر نوازندگان از ساعد خودشان برای این کار استفاده می‌کردند. این نوازندگان باید نزد اساتیدی بروند که خودشان این موضوع را رعایت می‌کنند. متأسفانه امروزه شاهد هستیم که بسیاری از نوازندگان تدریس می‌کنند اما قاعدتاً نباید تدریس کنند و به همین دلیل نوازندگان جوان نمی‌دانند که نزد کدام اساتید برای آموزش ساز بروند.
وی افزود: نکته دوم این است که عده‌ای از نوازندگان در سنین پایینی قرار دارند و بسیار خوب ساز می‌نوازند اما والدین از آن‌ها مراقبت نمی‌کنند و یا خودشان آن‌ها را به طرفی که نباید، می‌کشانند. تکنیک بر روی ساز بسیار مهم است اما تکنیک باید در خدمت زیبایی و درست اجرا کردن باشد.
پیرنیاکان در پایان خاطرنشان کرد: نکته دیگر نیز صحت رپرتوار است؛ امروز رپرتوارهایی که اجرا شد، مشخص بود که خیلی سرسری گرفته شده است. البته رده‌های سنی الف 1 و الف 2 و بعد از آن در رده سنی ب بسیار بهتر از رده سنی ج بودند و متأسفانه گروه سنی ج همه از خودشان ساز می‌نواختند و اجرای آن‌ها هیچ ارتباطی با رپرتوار نداشت. در رده‌های سنی الف و ب نیز باید رپرتوارها صحیح و درست اجرا شود. بنده انتقادی به نوازندگان رده سنی ج دارم و واقعاً نمی‌دانم نوازندگان این رده سنی به چه دلیل در این جشنواره شرکت کردند! شما باید آن‌قدر آمادگی داشته باشید که در حد و اندازه‌های جشنواره موسیقی جوان باشید.
بهروز همتی
سپس بهروز همتی نوازنده تار و سه‌تار و دیگر عضو هیئت داوران نیز در مورد اجراهای این روز گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و به تمام شرکت‌کنندگان خسته نباشید می‌گویم و جو بسیار خوب و پرنشاطی بود اما اجراها هرچه به رده‌های سنی بالاتر رفت، کمی کم‌لطفی دوستان بیشتر شد. انتظار می‌رفت با توجه به اینکه رپرتواری که برای گروه‌های سنی ب و ج انتخاب شده بود، نوازندگان با جدیت بیشتری اجرا کنند. باعث خوشحالی است که نوازندگان جوانی چون شما در این جشنواره شرکت کردید اما ارزش و اعتبار جشنواره و حتی بالاتر از آن، ارزش و اعتبار اساتیدی همچون علی‌اکبر شهنازی را مقداری پایین آورده بودند. اگر بخواهیم نگاهی به موسیقی ایران بیندازیم، علی‌اکبر شهنازی به لحاظ نوازندگی، ساخت قطعات و همچنین تأثیری که در ماندگاری موسیقی ایران گذاشته‌اند، قله‌ای در موسیقی ایران هستند. فکر می‌کنم اگر این بی‌دقتی‌ها انجام شود، در حق ایشان کم‌لطفی است.
وی در پایان افزود: نوازندگانی که در رده سنی الف شرکت کردند بسیار نوازندگان بااستعدادی هستند و بسیار لذت بردیم از اینکه با وجود سن پایینی که دارند اما ردیف‌های موسیقی را به‌درستی می‌نوازند اما نکته‌ای که فکر می‌کنم باید بسیار مورد توجه قرار گیرد آن است که یادآوری یکسری مسائل به اساتید و همچنین والدین آن‌ها است. موسیقی جنبه‌های مختلفی دارد و یکی از جنبه‌های آن نمایش و تکنیک است. تکنیک 16 مؤلفه دارد اما تنها یک مؤلفه آن سرعت است و امیدوارم هنرآموزان نیز به این موضوع توجه کنند و مابقی مؤلفه‌ها را نیز به نوازندگان آموزش دهند.
حسین علیزاده
در اواخر این نشست حسین علیزاده ردیف‌دان، آهنگساز، پژوهش‌گر و نوازنده تار و سه‌تار و عضو دیگر هیئت داوران در مورد اجراهای روز نهم بخش موسیقی دستگاهی جشنواره گفت: یکی از مسائلی که در جشنواره امسال توجه همه را به خودش جلب کرده است، تعداد بیشتر شرکت‌کنندگان نسبت به دوره‌های گذشته و همچنین سطح کیفی جشنواره بالاتر رفته است. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که مسائل مختلفی از جمله تبلیغات و عوام فریبی در هنر به‌خصوص موسیقی بسیار رخنه کرده است. جشنواره موسیقی جوان یک نیاز در جامعه ما است که به جنبه‌های دیگر هنر نیز توجه شود. قطعاً در هر هنری مهارت می‌تواند نقش پررنگی ایفا کند و مهارت تنها در یک چیز خلاصه نمی‌شود اما از آن جایی که در کشور ما خیلی هنر پشتیبانی نمی‌شود، از والدین نوازندگان بسیار سپاسگزاری می‌کنم که می‌دانم با چه مشقتی بچه‌های خودشان را به سمت موسیقی سوق دادند.
وی در پایان بیان کرد: در مورد اجراها نیز باید بگویم که بنده از اجراهای رده‌های سنی الف و ب رضایت بیشتری داشتم و نوازندگان بسیار خوب و بااستعدادی در این رده‌های سنی حضور داشتند؛ اما متأسفانه نوازندگان رده سنی ج یک مقدار توجیه نبودند و اگر توجیه بودند، قطعاً می‌توانستند اجراهای بهتری داشته باشند. قطعاً از نوازندگان رده سنی ج انتظار بیشتری داریم و منتظر می‌مانیم در جشنواره‌های آینده بیشتر تلاش کنند تا اجراهای بهتری را از آن‌ها ببینیم.
در پایان این نشست نیز مسئولین جشنواره یک سورپرایز برای حسین علیزاده داشتند و کیک تولدی را به مناسبت سالروز تولد ایشان که اول شهریورماه است، روی صحنه آوردند و پس از گرفتن عکس یادگاری نوازندگان با اعضای هیئت داوران، این کیک توسط حسین علیزاده بریده شد.
روز دهم - حفظ کل ردیف
نشست رسانه‌ای روز دهم بخش موسیقی دستگاهی در بخش حفظ کل ردیف در سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، پنجشنبه 31 مرداد با حضور مجید کیانی، مینا افتاده، علی‌اکبر شکارچی، حسین علیزاده و داریوش پیرنیاکان اعضای هیئت داوران و هومان اسعدی دبیر جشنواره در تالار رودکی برگزار شد.
مجید کیانی
در این نشست مجید کیانی مدرس موسیقی ایرانی، نوازنده سنتور و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی گفت: خیلی خوشحالم که امروز اجراهای بسیار خوبی را دیدیم و تمام شرکت‌کنندگان در تمامی رده‌های سنی اجراهای خوبی داشتند. از آنجایی که اجراهای امروز حفظ کل ردیف بود، لازم دیدم که نکاتی را یادآوری کنم. در ابتدا باید بدانیم که ردیف چیست؛ مسلماً زمانی که یک موسیقی از دل یک میراث کهن تا به امروز به ما رسیده است، امکان ندارد که برای آن یک تعریف ساده در نظر گرفت و باید متنوع باشد و چقدر خوب است که تنوع داشته باشد و خوب است که ردیف‌های مختلف و تنوع بسیار داشته باشیم. به همین دلیل ما در این بخش به یک ردیف اکتفا نمی‌کنیم.
وی افزود: خوشحالم که در جشنواره‌ای حضور دارم که با وجود تمام مشکلاتی که امروزه برای جوانان وجود دارد، اما با شهامت آمدند و به اجرا پرداختند و باعث افتخار بنده است که در این جشنواره حضور داشتم و همچنین از جناب آقای اسعدی دبیر محترم جشنواره نیز تشکر می‌کنم که بخش حفظ کل ردیف را به جدول جشنواره موسیقی جوان اضافه کرد تا جوانان علاقه‌مند به موسیقی رشد و پیشرفت کنند.
کیانی در پایان بیان کرد: به نظر من تمام نوازندگانی که امروز اجرا کردند، لیاقت کسب مقام نخست در این جشنواره را دارند اما امیدوارم که این نواختن ردیف‌ها تنها مختص حضور در جشنواره موسیقی جوان نباشد و بعد از پایان این جشنواره نیز به تلاش خود ادامه دهید و سعی کنید روزبه‌روز بهتر و موفق‌تر شوید.
علی‌اکبر شکارچی
سپس علی‌اکبر شکارچی مدرس و نوازنده کمانچه پیشکسوت موسیقی ایرانی و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در مورد اجراهای این روز گفت: کیفیت اجراها بسیار خوب بود و اجراهای خیلی خوبی را شاهد بودیم. زمانی که یک نوجوان 12 ساله مانند یک نوازنده 40 ساله با پنجه‌های خودشان ردیف ابوالحسن صبا را حفظ است و تمام آن را جز به‌جز و باکیفیت می‌نوازد، مثل این می‌ماند که ایران سرفراز را بالای قله دماوند دیده‌اید. علیرغم تمام تنگناهایی که برای موسیقی ایجاد شده است، خدا را شکر می‌کنم که موسیقی به شکل رازآلودی از پنهان‌ترین لایه‌های وجود انسان سر برآورده است.
وی ادامه داد: بنیان اساسی موسیقی ما برای تکنوازی، آهنگ‌سازی، خوانندگی و پژوهش، ردیف‌های موسیقی است و به همین دلیل است که جوانان با شوق زیاد از روستاها و شهرهای مختلف در این جشنواره شرکت می‌کنند، جای سعادت و خوشبختی برای ملت ایران است و این موضوع نشان‌دهنده این است که ملت ما با فرهنگ هستند و چقدر در خونشان فرهنگ، هنر و موسیقی جاری است. در کل اجراهای بسیار خوب و درخشانی را شاهد بودیم.
شکارچی در پایان در مورد نقاط ضعف نوازندگان گفت: بنده نقطه ضعف آنچنانی در نوازندگان ندیدم اما عده‌ای از نوازندگان باید تلاش بیشتری کنند و ردیف موسیقی مجموعه‌ای از گوشه‌هایی است که می‌بایست در طول زمان از سطح به عمق بروند و بنابراین اگر مقداری تلاش و تمرین داشته باشند، می‌توانند آینده بسیار درخشانی برای موسیقی کشور باشند.
روز یازدهم - ساز سنتور
سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان روز جمعه اول شهریور میزبان نوازندگان جوان و نوجوان ساز سنتور شد.
در پایان اجراها، نشست رسانه‌ای روز پایانی بخش موسیقی دستگاهی این دوره جشنواره با حضور مجید کیانی، مینا افتاده، سیامک آقایی و پشنگ کامکار اعضای هیئت داوران و هومان اسعدی دبیر جشنواره در تالار رودکی برگزار شد.
مجید کیانی
در ابتدای این نشست مجید کیانی مدرس موسیقی ایرانی، نوازنده سنتور و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز سنتور، گفت: وقتی قرار است تعدادی از نوازندگان را برای حضور در مرحله نهایی جشنواره موسیقی جوان انتخاب کنیم، چند صد ویدئو از اجراهای نوازندگان جوان را مشاهده می‌کنیم. هرچقدر هم زمان صرف شود از طریق این ویدئوها یا موسیقی‌ها نمی‌شود به‌خوبی تعدادی را به‌عنوان نفرات راه‌یافته به مرحله نهایی انتخاب کرد. به همین دلیل این بخش برای هیئت داوران بسیار مشکل است. زمانی این مشکل حل می‌شود که ما از همان مراحل مقدماتی به‌صورت حضوری حدود 300 نوازنده حضور یابند و هرکدام مقابل هیئت داوران قرار گیرند و اجراهای آن‌ها توسط هیئت داوران مورد ارزیابی قرار گیرد.
وی ادامه داد: از نظر من هدف از برگزاری این جشنواره، مقام آوردن نیست. سازمانی می‌خواهد از جوانان حمایت و آن‌ها را تشویق به حفظ موسیقی فرهنگی و ملی خودشان کند. متأسفانه گاهی اوقات مسائلی پیش می‌آید که ما را گمراه می‌کند. اینجا مسابقه ورزشی نیست بلکه مسابقه روح، روان و احساس است و این چیزی است که نمی‌شود آن را سنجید.
کیانی در پایان بیان کرد: به نظر من تمام شرکت‌کنندگان برنده هستند اما به‌هرحال شرایط به‌گونه‌ای فراهم شده که باید از بین تمام نوازندگان سه نفر را به‌عنوان نفرات اول تا سوم انتخاب کنیم. از نظر من نفر اول شخصی است که این اولین بودنش را در سال‌های آینده نیز حفظ کند و اگر بتواند این کار را انجام دهد، آن نوازنده نسبت به بقیه نوازندگان بهتر است.
مینا افتاده
سپس مینا افتاده نوازنده سنتور، موسیقی‌دان و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز سنتور گفت: خوشبختانه تعداد نوازندگان ساز سنتور همانند سال‌های گذشته زیاد بود اما نمی‌دانم به چه دلیل نوازندگان خانم در این جشنواره بسیار کم بود و حضور آقایان در این بخش از جشنواره پررنگ‌تر بود. سعی ما بر این است که قطعات و دستگاه‌های موسیقی تکراری نباشد و شاید این موضوع انگیزه‌ای باشد تا بتوانید قطعات و دستگاه‌های بیشتری را حفظ کنید و یاد بگیرید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این نکته را هیچ‌وقت فراموش نکنید که شما هرزمان در هر زمینه موسیقایی که می‌خواهید فعالیت کنید، باید الفبای ردیف را یاد بگیرید و به آن اهمیت دهید که در آینده بتوانید نوآوری داشته باشید.
سیامک آقایی
در بخش دیگری از این نشست سیامک آقایی آهنگساز و نوازنده سنتور و عضو دیگر هیئت داوران در مورد اجراهای روز یازدهم بخش موسیقی دستگاهی گفت: اجراهای بسیار خوبی را شاهد بودیم و به تمام شرکت‌کنندگان خسته نباشید می‌گویم. اما نکته‌ای که می‌خواهم عرض کنم این است که حتی اگر در این جشنواره یا هر جای دیگری که مشغول آموزش هستید در صورتی که معلم و یا استاد شما نتواند برای آینده شما برنامه‌ریزی کند، از همین حالا به این فکر باشید که بعد از این که ردیف‌هایی را نزد اساتید خودتان فرا گرفتید، چه اتفاقی قرار است برایتان رخ دهد. در حال حاضر این مسئله یکی از مشکلات جدی است که با نوازندگان جوان داریم.
وی در پایان گفت: یکی از مسائلی که در ردیف‌های موسیقی یاد می‌گیریم، حالت‌ها است؛ در نوازندگی بسیاری از شرکت‌کنندگان چیزی که بیشتر مشاهده می‌کنیم و البته این موضوع طبیعی هم است این است که ما با زبانی سروکار داریم که از لهجه فارغ است.
پشنگ کامکار
در بخش پایانی این نشست پشنگ کامکار نوازنده سنتور و دیگر عضو هیئت داوران در مورد اجراها گفت: به نظر من تکنوازی مانند سخنرانی است و اگر شخصی صحبتی می‌کند و در صحبت‌هایش سکوت نکند و همچنین نوازنده‌ای اگر از ابتدا تا انتهای تکنوازی خود محکم بنوازد، شنونده خسته می‌شود یا اگر ساز نوازنده کوک نباشد، مانند این است که فردی صدایش گرفته باشد و با همان صدای گرفته صحبت کند. مسلماً صحبت‌های آن فرد به دل نمی‌نشیند. شما تنها نباید به ردیف اکتفا کنید و حتماً باید در کنسرت‌های مختلفی که به‌صورت تکنوازی و گروه نوازی برگزار می‌شود شرکت و تجربه کسب کنید. همچنین باید کار گروهی انجام دهید و صرفاً به تکنوازی نپردازید.