سرویس موسیقی هنرآنلاین: تالار رودکی در روز سه‌شنبه میزبان نوازندگان ساز دف شد که در سه رده سنی الف، ب و ج در بخش موسیقی دستگاهی این دوره جشنواره ملی موسیقی جوان به رقابت پرداختند. (اینجا)
در ادامه روز داوران بخش ساز دف شامل مسعود حبیبی، فرزاد عندلیبی، مهرداد کریم خاوری و حسین رضایی‌نیا با حضور در یک نشست اجراها را مورد بررسی قرار دادند. هومان اسعدی دبیر جشنواره نیز در این نشست حضور داشت. در ادامه نظر داوران را می‌خوانید.
کوبیدن زیاد بر روی ساز باعث خسته شدن مخاطب می‌شود
در ابتدا مسعود حبیبی نوازنده، مدرس دف و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: آنچه از شرکت‌کننده‌ها مشاهده کردیم، جنبه‌های مثبت زیادی داشت. تعدادی از نوازندگان خلاقیت‌های مثال‌زدنی داشتند و قطعات بسیار خوبی را اجرا کردند که البته پیشرفت آن‌ها جای گسترش نیز دارد، اما مشکل اکثر نوازندگان، ریزنوازی، فشار زیاد به جسم آوردن و کوبیدن روی ساز است. انگار این موضوع در کشور یک اپیدمی است و اگر فردی روی ساز شلاق نزد، نامشان را دف‌نواز نمی‌گذارند! در صورتی که ممکن است هنگام تک‌نوازی، تنها بخشی از اجرای شما به این هیجان نیاز داشته باشد. اگر شما بیش از اندازه محکم روی ساز بکوبید، مسلماً گوش مخاطب خسته می‌شود و ناخودآگاه از دیدن و شنیدن اجرای شما سیر می‌شود و ارتباطش را با شما قطع می‌کند.
وی ادامه داد: ریتم، یک زبان است. باید حتماً درک عمیق‌تری از ریتم و سازتان پیدا کنید. پس از آن مشاهده می‌کنید که می‌توانید با نواختن این ساز با مخاطب صحبت کنید. امیدوارم تمام نوازندگان جلوی این ضعف آشکار را بگیرند، اما نکته مثبت اجراها این بود که تعدادی از نوازندگان نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت زیادی داشتند و در کل تکنیک‌های نوازندگی آن‌ها رشد چشمگیری داشته است.
حبیبی در پایان خاطرنشان کرد: شما در موسیقی حتماً باید به اشعار بسیار زیادی گوش دهید. باید شعر و ادبیات را بیش از اندازه فرا بگیرید و درک عمیقی نسبت به ملودی داشته باشید.
دف ساز سماع است
فرزاد عندلیبی نوازنده دف و دیگر عضو هیئت داوران در مورد اجراهای روز پانزدهم جشنواره موسیقی جوان گفت: دف ساز سماع است و سماع یک نوع رقص است. رقص نیز از تکرار یک کلمه به وجود می‌آید. این نظم هنگام اجرا ناخودآگاه در ذهن انسان ارتباط به وجود می‌آید. صدای اجرای دف‌های امروزی جمله، اجرا و تکنیک دارد، اما نمی‌دانیم این‌ها را چگونه در کنار هم بچینیم. از نظر من تک‌نوازی انشاء ذهنی است و انشاء ذهنی چیزی است که به زبان می‌آورید و با خودکار روی کاغذ پیاده می‌کنید.
وی افزود: از نظر من موسیقی به معنای زیبایی است، اما شما این زیبایی را بعضی اوقات می‌توانید روی دف اجرا کنید. پیشنهاد می‌کنم نوازندگانی که دوره آموزش دف را به پایان رسانده‌اند و به نقطه‌ای رسیده‌اند، ساز دیگری را انتخاب کنند. با این کار آرامشتان بیشتر می‌شود.
عندلیبی در پایان بیان کرد: همان‌طوری که آقای حبیبی نیز اشاره کردند، حتماً لازم نیست که دستتان را محکم روی ساز بکوبید. این کار در درازمدت باعث بیماری‌های عضلانی می‌شود.
نوازندگان نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت کرده‌اند
سپس مهرداد کریم خاوری نوازنده و مدرس دف و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: بنده داوری جشنواره دف؛ نوای رحمت را در سه دوره نخست را بر عهده داشتم. نوازندگانی که در آن جشنواره ساز می‌نواختند امسال بسیار پیشرفت کرده‌اند که این موضوع جای خوشحالی دارد. تمام نکاتی که اعضای محترم هیئت داوران به شما گفتند، به این دلیل بود که در نواختن دف متبحر شوید و درک بهتری از این ساز داشته باشید. باید از کمترین انرژی شما بیشترین صدا از سازتان بیرون بیاید. متأسفانه تعدادی از نوازندگان فقط به کوبیدن دستان روی ساز اکتفا می‌کنند. ضمن این که باید قطعات قدیمی را گوش دهید تا حس و حال ملودی را به دست آورید.
یادگیری تئوری موسیقی الزامی است
حسین رضایی‌نیا نوازنده دف و سازهای کوبه‌ای و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراها گفت: اجراهای خوبی را شاهد بودیم و تمام نوازندگان بهترین اجراهای خودشان را ارائه کردند. عده‌ای از شرکت‌کنندگان رده سنی الف به دلیل این که نخستین بار بود مقابل هیئت داوران اجرا می‌کردند، کمی دچار استرس شده بودند، اما حضور در جشنواره تجربه خوبی برای آن‌ها و ادامه کار خود در سال‌های آینده شد. شما از همین جا می‌توانید درس بگیرید و به آرزوهایی که دارید برسید. گروه سنی ب در قسمت تک‌نوازی نقاط ضعف زیادی داشتند. ضعف اصلی این بود که وقتی می‌خواستند تک‌نوازی کنند، به جزوات و نت‌هایی که اساتیدشان به آن‌ها آموزش داده بودند فکر می‌کردند و خلاقیتی نداشتند. البته مسلماً به‌مرور زمان و با تلاش و تمرین بیشتر بهتر خواهند شد.
وی افزود: یکی دیگر از ضعف‌هایی که در اجراها بسیار مشهود بود، بحث تئوری موسیقی است. این موضوع را بسیار جدی بگیرید. تئوری موسیقی از نان شب هم واجب‌تر است. اگر در تئوری ضعیف باشید، اما دف را به‌خوبی اجرا کنید، مانند فردی هستید که راننده خوبی است اما گواهینامه ندارد و آئین‌نامه راهنمایی و رانندگی را نمی‌داند.
رضایی‌نیا در پایان خاطرنشان کرد: در تک‌نوازی و همچنین در ضربه زدن‌های زیاد به ساز مشکلاتی وجود داشت که امیدواریم در دوره‌های آینده برطرف شود.
سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در سه بخش موسیقی نواحی، موسیقی دستگاهی و موسیقی کلاسیک برگزار می‌شود. بخش موسیقی نواحی از 5 مرداد آغاز شد و پس از 11 روز در 17 مرداد به کار خود پایان داد. با اتمام بخش موسیقی نواحی، اجراهای بخش موسیقی دستگاهی از 19 مرداد در تالار رودکی آغاز شد که تا جمعه اول شهریور ادامه دارد. در ادامه بخش موسیقی کلاسیک از 2 تا 4 شهریور برگزار خواهد شد.
مراسم اختتامیه و اعطای جوایز سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان سه‌شنبه پنجم شهریور از ساعت 18 در تالار وحدت برگزار می‌شود.
هومان اسعدی دبیر این رویداد هنری است که توسط انجمن موسیقی ایران و با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و با همکاری بنیاد رودکی برگزار می‌شود.