به گزارش هنرآنلاین، سخنران نخست این مراسم شهرام صارمی از کانون چاووش بود. وی در ابتدای سخنان خود زادروز لطفی را به حاضران تبریک گفت.
صارمی با ذکر این مطلب که لطفی که بیش از ۴ دهه خدمترسان عرصه موسیقی ایرانی بوده است گفت : دوران پربار زندگی لطفی شامل نوازندگی، تدریس، برگزاری کنسرت های متعدد و در نهایت فرهنگ سازی است هنرمندان بسیاری وجود دارند که در عرصه هنر کارهای تاثیرگذاری انجام دادهاند، اما اینکه این تاثیر زنجیروار ادامه یابد، فقط از هنرمندی همچون لطفی بر میآید، تاثیری که او از خود در موسیقی به جای گذاشت همچنان برجاست.
وی بدعتگذاری در ترجمان هنر را از ویژگیهای آثار لطفی دانست و افزود: تاسیس کانون چاوش، مکتبخانه میرزا عبدالله و خانه شیدا از جمله فعالیتهای بسیار تاثیرگذار لطفی است.
صارمی با اشاره به فعالیتهای لطفی در عرصه پژوهش موسیقی گفت: لطفی مقالهای با عنوان بنیان‌های نوازندگی تار دارد، با مطالعه این مقاله میتوان به قوانین حاکم بر دستگاههای موسیقی ایران به خوبی آشنا شد.
وی همچنین با اشاره دوباره به تاسیس کانون چاوش پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط لطفی، ابتهاج و علیزاده افزود: این کانون تاثیرات شگرفی بر موسیقی داشته که امروز هم ادامه دارد. نگاه نو و به روز به موسیقی ایران همراه با دیگر هنرها و همراهی با اتفاقات اجتماعی ایران از دستاوردهای این کانون است.
صارمی در پایان سخنان خود گفت: لطفی در خارج از مرزهای ایران بسیار تاثیرگذار بود و فعالیتهای گستردهای چه در محیطهای عمومی و چه محیطهای دانشگاهی داشت، و این فعالیتها منجر شد تا در خارج از ایران شناخت صحیحی از موسیقی ایران به وجود آید.
پس از صحبتهای صارمی، پویان بیگلر از هنرمندان پرورش یافته در محضر محمدرضا لطفی به اجرای موسیقی پرداخت.
در ادامه برنامه امیر حسین رائی، از بنیانگذاران مکتب شیدا، ضمن بر شمردن ویژگیهای موسیقی دستگاهی، موسیقی را از جمله هنرهای اجتماعی دانست که چندوجهی است. وی فعالیتهای لطفی را در چندین مورد برشمرد و افزود: نخستین فعالیت لطفی تعلیم و تعلم موسیقی است. این هنرمند همواره تلاش داشت تا موسیقی دستگاهی به نسلهای بعد انتقال دهد.
امیر حسین رائی همچنین افزود: لطفی به حضور منظم هنرجویان در کلاس، کوک دقیق، تشریح گرامر ردیف و ... بسیار اهمیت میداد. وی همواره اصرار داشت تا تمام دانستههایش را به نسل بعد انتقال دهد، و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمیکرد.
رائی دیگر فعالیت برجسته لطفی را نوازندگی دانست و ادامه داد: نوازندگی لطفی به دو بخش تکنوازی و گروهنوازی تقسیم میشود. این هنرمند همواره از پرچمداران شورانگیزترین تکنوازی ها بوده است. وی همچنین بداههنوازی را نیز احیا کرد.
وی افزود: گروهنوازی این هنرمند کاملا تحت تاثیر رخدادهای اجتماعی بود، وی همواره همگام با روح زمانه حرکت میکرد. لطفی همچنین بدنه موسیقی دستگاهی را تقویت کرد و کوشید دستگاههای مهجورمانده همچون نوا را ارائه و زنده کند.
امیر حسین رائی لطفی را پرچمدار موسیقی معاصر ایران دانست و افزود: در حوزه پژوهش هم لطفی به موسیقی بسیار خدمت کرد. جلسات نقد و پرسش و پاسخ، انتشار کتابهای سال شیدا، نقد جریان نوگرایی در موسیقی ایرانی، بازتالیف و احیای هنر بداههنوازی از جمله فعالیتهای ماندگار محمدرضا لطفی بوده است.
در ادامه برنامه، سید عباس سجادی مدیرعامل بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران در سخنانی با ذکر این مطلب که هنر بدون مخاطب چیزی نیست گفت : اگر هنرمند مخاطب نداشته باشد گویی در دالان تاریکی به تنهایی نشسته است و مینوازد.
وی در ادامه با طرح سئوالی گفت: چرا باید مقام لطفی را گرامی داشت؟ در دنیایی که سلبریتیها و فضای مجازی خود را به ما تحمیل میکنند بزرگ داشتن بزرگان از واجبات است.
وی افزود: دیروز یک هواپیمایی حامل تعداد بسیاری از هنرمندان موسیقی از تهران با به بم رفت تا یکی از آرزوهای محمدرضا شجریان یعنی گشایش فاز نخست باغ هنر بم انجام شود. در این وانفسایی که هواپیماهای ما با مشکلات عدیدهای رو به رو هستند، چه چیزی باعث میشود که حدود هشتاد نفر از بزرگان موسیقی به بم سفر کنند، حسین علیزاده و گروهش به اجرای برنامه بپردازند و بعد بدون استراحت بازگردند. همه اینها از عشق است. نقشه این راه را خردمندی به نام محمدرضا شجریان کشیده، خردمندی که برآمده اندیشههای بزرگانی همچون محمدرضا لطفی است. از مهمترین خصوصیات لطفی جریان سازیو شخصیت سازی در موسیقی با ایجاد کانون های آموزشی و تربیت شاگردانم بود . با نگاهی به تمامی این عوامل درمییابیم که چرا باید یاد لطفی، کسایی، شهناز، وزیری، صبا ، شجریان و ... را گرامی بداریم.
سجادی در پایان سخنانش گفت: لطفی چراغ راه است، حتی اگر در بین ما نباشد ما موظفیم قدر داشته‌هایمان را در عرصه هنر و فرهنگ بدانیم.
در ادامه مراسم بابک خضرایی استاد دانشگاه، لطفی را نادره دوران دانست که گستره فعالیتهایش از موسیقی فولکلوریک تا کار با ارکستر سمفونیک است. خضرائی گفت: لطفی موسیقی کلاسیک تا موسیقی خانقاهی را میشناخت و با شعر و انواع آن آشنا بود. او جانش را به این فرهنگ پیوند میداد. لطفی هیچ گاه کار پیش پا افتاده انجام نداد. این روحیه اش با صبا هماهنگ بود.
وی افزود : مهمترین وجه کار لطفی آشنا کردن نسل روشنفکر جامعه با موسیقی دستگاهی ایرانی بود. بسیاری میپنداشتند که این موسیقی محفلی است. اما آثار لطفی تمام این تفکرات را عوض کرد. لطفی و دیگران، همچون علیزاده و مشکاتیان نشان دادند که در دشتی و ماهور، با تار و سنتور هم میشود سرودهایی پر شور ساخت. لطفی رموز نوازندگی را میدانست. وی عارف و عامی را شیدای موسیقیاش کرد. لطفی گروهنوازی را هم دگرگون کرد. لطفی همچنان که شجریان گفت خود هماورد یک گروه بود.
مجید درخشانی آخرین سخنران آیین یادبود محمدرضا لطفی بود. درخشانی گفت: دوست داشتم امشب ساز بزنم ولی آمادگی جسمی ندارم. من در محضر لطفی آموزش دیدم، از اخلاق و منش او خاطرات بسیاری دارم. لطفی در همه امور به ویژه تدریس به شاگردانش بسیار دقت داشت. این یک ویژگی بارز و برجسته است.
در پایان مراسم محمود مختوم (خواننده) و محمدامین اکبرپور (نوازنده تار) قطعهای را به یاد لطفی در ابوعطا نواختند.
این چهارمین سال پیاپی است که در آستانه زادروز محمدرضا لطفی مراسمی به همت مکتبخانه میرزا عبدالله و بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران در فرهنگسرای نیاوران برگزار میشود.