سرویس موسیقی هنرآنلاین: هر سال با فرا رسیدن دهه فجر انقلاب اسلامی، رسانههای مکتوب، شنیداری و تصویری سعی میکنند محور اخبار و مطالبشان را به سمتی ببرند که یادآور سالهای انقلاب باشد. آنها این کار را از طریق پخش فیلم و سریال، ویدئوهای تظاهرات سال 57، سخنرانیها، یادداشتها، گفتوگوها و... انجام میدهند ولی شاید هیچکدام از مدیاها به اندازه پخش سرودهای انقلابی تأثیرگذار نباشد چرا که سرودهای انقلابی به زعم خیلیها نماد و شناسه دهه فجر هستند.
"خمینی ای امام"، "ایران ایران"، "آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو"، "بهمن خونین جاویدان"، "به لاله در خون خفته"، "بهاران خجسته باد"، "بانگ آزادی" و "بوی گل و سوسن و یاسمن آید" از جمله سرودهای انقلابی هستند که کمتر ایرانی آنها را نشنیده است. پیر و جوان همه این سرودها را شنیدهاند و هر عقیده سیاسی هم که داشته باشند، نمیتوانند منکر زیبایی این سرودهای ماندگار شوند.
تعداد سرودهای برجسته انقلابی به بیش از 50 سرود میرسد که یک آمار شگفتانگیز است چون عمدتاً این تعداد سرود برجسته فقط در طی دو سال 57 و 58 ساخته شدهاند. از میان سرودهای برجسته انقلابی، برخی ماندگاری بیشتری داشتند و پس از گذشت حدود چهار دهه از اول انقلاب همچنان نیز برای مخاطب ایرانی جذابیت دارند و به شکوه دهه فجر میافزایند.
بعضی سرودهای انقلابی شناسنامه کاملی دارند و برخی نیز باید پژوهشهای بیشتری در موردشان بشود تا مستندنگاری دقیقتری در موردشان صورت بگیرد. سرود "خمینی ای امام" برای اولین بار در روز 12 بهمن 57 و در لحظه ورود امام خمینی (ره) در حضور جمع میلیونی استقبالکنندگان در فرودگاه مهرآباد توسط یک گروه کر به صورت زنده خوانده شد. این سرود اخیراً پس از دو بار رد شدن در همایشهای ثبت آثار ملی بالأخره توانست مجوز ثبت در فهرست آثار ملی میراث ناملموس را بگیرد. سرود "ایران ایران" اولین سرود پخش شده از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بود. این سرود پس از در اختیار گرفتن مرکز صدا و سیما توسط نیروهای انقلابی، از رادیو ملی پخش شد. "بهمن خونین جاویدان" سرود ماندگاری است که در دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در مرکز صدا و سینمای استان فارس تولید شد.
ویژگی مشابهی که سرودهای انقلابی دارند این است که همه در شرایط سختی ساخته شدهاند. وقتی خالقان این سرودها در مورد چگونگی ساخت آنها صحبت میکنند، متذکر این نکته میشوند که در بدترین شرایط، بهترین سرودها را خلق کردهاند. خیلی از این سرودها در زیرزمین منازل ضبط شدند و پخششان هم با دردسرهای مختلفی انجام شده است. حسین علیزاده در مستند برنامه "بزم رزم" در همین مورد میگوید: من و محمدرضا لطفی در طول روز کاستها را بین میدان انقلاب و چهارراه ولیعصر تقسیم می کردیم که به چشم برهم زدنی نایاب می شد، مردم تشنه موسیقی بودند.
عدهای در مورد سرودهای انقلابی معتقدند که پخش مکرر این سرودها از رسانهها باعث ماندگاری آنها شده است ولی حقیقت این است که ماندگاری این سرودها دلایل محکمتری از پخش تلویزیونی دارد. واقعیت این است که در دهههای 70، 80 و 90 هم سعی شد سرودهای انقلابی ساخته شود و اتفاقاً تجربیات متعددی که در این زمینه رخ داد هم بارها روی آنتن تلویزیون رفت ولی هیچوقت این سرودها به اندازه سرودهای بدو انقلاب زیبا نبودند و همه گیر نشدند. بنابراین، این خود مردم ایران بودند که سرودهای سالهای اول انقلاب را ترجیح دادند و این سرودها همچنان در تلویزیون باقی ماندند.
حضور عینی خالقان سرودهای انقلابی در متن انقلاب هم دلیل مهم دیگری است که باعث شده سرودهای آنها شنیدنی و ماندگار باشد و از طرفی، ماندگاری این سرودها به بازه زمانی تولیدشان هم بی ربط نیست. این سرودها زمانی ساخته شدند که اوج شکوفایی هنر و موسیقی در ایران بود؛ زمانی که بهترین شعرها و ملودیها را بهترین خوانندهها اجرا میکردند و از آن دوران صدها قطعه ماندگار موسیقی ایرانی و پاپ هم به جا ماند.
پیامی که در دل شعر این سرودها نهفته است هم باعث میشود که سرودهای انقلابی محدود به زمان نشوند. اشعار سرودهای انقلابی از درونمایه بسیار خوبی برخوردارند و در مورد ایرانی صحبت میکنند که متعلق به همه اقشار جامعه است. شاید آنچه باعث شده سرودهای جدید خیلی مورد استقبال قرار نگیرند، در هم آمیخته شدن آنها با سیاست و حزبگرایی است، در حالیکه همچین چیزی در سرودهای ابتدای انقلاب وجود نداشت و اولین و آخرین چیزی که در آن سرودها شنیده میشد، ایران و انقلاب جمهوری اسلامی ایران بود.
امروز با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، همچنان این سرودهای انقلابی هستند که بیش از هر چیزی یاد انقلاب را زنده نگه میدارند و مخاطبان را متوجه انقلاب میکنند. تأثیری که این سرودها در مدارس به روی دانشآموزان میگذارند، شگرف و انکار ناپذیری است. خیلی از دانشآموزان اولین تصاویری که از انقلاب در ذهنشان پدید میآید از همین سرودهای انقلابی است و با همین سرودهاست که یاد میگیرند چطور امام راحل را دوست داشته باشند. بنابراین میشود با اطمینان گفت سرودهایی که در سالهای اول انقلاب ساخته شدند، ضمن اینکه همان زمان شور خاصی را بین مردم ایجاد میکردند، امروز هم به عنوان یک یادگار از انقلاب، پر شور و پویا هستند و به عنوان نقطه اتصالی برای نسل سوم و چهارم انقلاب با آرمانهای امام راحل به شمار میروند.