سرویس موسیقی هنرآنلاین: هفته گذشته سومین جایزه باربد در اختتامیه سی و سومین جشنواره موسیقی فجر به برندگان بخش‌های مختلف اهداء شد تا جشنواره موسیقی فجر هم مثل جشنواره‌های فیلم، تئاتر و... از اهدای جایزه بی‌بهره نباشد.

همه جشنواره‌های فجر درنهایت به‌گزینش بهترین‌ها منجر می‌شوند و در مراسم اختتامیه هم جوایزی به برگزیدگان داده می‌شود. جشنواره موسیقی فجر هم در دوره‌هایی به‌صورت رقابتی برگزار می‌شد و در مراسم اختتامیه از گروه‌های برگزیده تقدیر می‌شد ولی به هر دلیلی بخش رقابتی از جشنواره حذف شد و حالا در دوره‌های اخیر در اختتامیه جشنواره به برگزیدگان آثار استودیویی در یک بازه زمانی مشخص جایزه داده می‌شود.

در مورد لزوم رقابتی شدن یا نشدن اجراهای جشنواره موسیقی فجر، برخی از موزیسین‌ها معتقدند که هیچ سنجش و معیار صحیحی برای گزینش اجراهای جشنواره موسیقی فجر وجود ندارد، به‌ویژه این‌که گروه‌های شرکت‌کننده در جشنواره معمولاً رپرتواری را روی صحنه می‌آورند که قبلاً هم همان رپرتوار را خارج از قالب جشنواره روی صحنه برده‌اند. با این وجود بازهم به نظر می‌رسد که رقابتی کردن اجراهای جشنواره ممکن است. حداقل می‌شود اجرای گروه‌های نوپا و گروه‌هایی را که برای اولین بار در جشنواره موسیقی فجر روی صحنه می‌روند مورد ارزیابی قرار داد و داوری کرد تا این گروه‌ها انگیزه بیشتری برای اجرا در جشنواره موسیقی فجر پیدا کنند.

به هر ترتیب، جشنواره موسیقی فجر با انتخاب شورای سیاست‌گذاری این جشنواره به‌صورت رقابتی برگزار نمی‌شود و علیرغم این‌ که در یکی دو دوره اخیر از گروه‌های جوان و ناشناخته‌ بیشتری برای حضور در جشنواره دعوت به عمل آمده است ولی مسئولین برگزاری جشنواره ترجیح داده‌اند به‌جای اجراهای گروه‌های تازه‌کار که در جشنواره موسیقی فجر به روی صحنه می‌روند، آثار تولیدی که در بازه زمانی مهرماه سال قبل تا مهرماه سال جاری به‌صورت رسمی و با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده ارزیابی کرده و به برگزیدگان آن‌ها جایزه‌ای تحت عنوان جایزه باربد اهداء کنند.

اولین جایزه باربد در اختتامیه سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر به برگزیدگان موسیقی اهداء شد و پس از آن در دوره‌های سی و دوم و سی و سوم جشنواره موسیقی فجر هم تداوم یافت و حالا به بخش ویژه و اصلی اختتامیه این جشنواره مبدل شده و تبلیغات زیادی هم در مورد آن می‌شود. خود اهالی موسیقی هم تا حدودی آن را به‌عنوان یک جایزه معتبر پذیرفته‌اند و از وجود چنین بخشی در اختتامیه جشنواره موسیقی فجر ابراز خوشحالی می‌کنند.

کارشناسی و داوری کردن آثار موسیقی در سطح بین‌المللی یک امر مرسوم است و هر ساله جوایزی ازجمله جایزه گرمی و جوایز موسیقی آمریکا به بهترین‌های حوزه موسیقی اهداء می‌شود که از اعتبار ویژه‌ای در نزد موزیسین‌های آمریکایی و جهانی برخوردارند. اما در کشور ما وضعیت به گونه‌ دیگری است و موسیقی همچنان نتوانسته جایزه‌ای معتبر داشته باشد و این جایزه مورد پذیرش اکثریت قریب به‌اتفاق موزیسین‌های کشور قرار بگیرد؛ هرچند باربد می‌توان شروع خوبی برای این اتفاق باشد.

تا چند سال پیش‌داوری آثار موسیقی در حد نظرخواهی از برخی موزیسین‌ها توسط مجلات مختلف انجام می‌شد و بعضی از مجلات معتبر به‌نوبه خودشان بهترین آثار سال را انتخاب می‌کردند که گرچه این رتبه‌بندی‌های فاقد اعتبار بود ولی برای طرفداران خواننده‌ها و بعضاً برای خود خوانندگان و موزیسین‌ها جذابیت داشت و آن‌ها را با خود همراه می‌کرد. بااین‌حال پای هیچ جایزه‌ای در میان نبود و داوری‌ها هم به شکل محدودی انجام می‌شد و خیلی وقت‌ها برندگانی که اعلام می‌شد، همه را متعجب می‌کرد.

بعضی از مجلات هم‌روی آثار منتشر شده کارشناسی نداشتند بلکه سعی می‌کردند از طریق نظرسنجی و پرسیدن نظر مخاطبان، بهترین‌های سال را انتخاب کنند که این شیوه هم در اکثر مواقع شیوه قابل استنادی برای گزینش بهترین‌ها نبود چون هم تعداد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی‌ها کم بود و هم امکان هرگونه تقلب و تحریفی در آن‌ها وجود داشت و هرچقدر هم که مجلات و سایت‌ها سعی می‌کردند امکان تقلب را به حداقل برسانند، موفق به انجام این کار نمی‌شدند.

در سال‌های اخیر شرایط تا حدی متفاوت شده و اهمیت جایزه در موسیقی بیش از گذشته احساس شده است. جشن خانه موسیقی اقدام به شناسایی بهترین‌های موسیقی می‌کند و جوایزی را هم برای آن‌ها در نظر می‌گیرد که البته این اتفاق بیشتر جنبه تشریفاتی دارد و تمام حوزه‌های موسیقی را هم در برنمی‌گیرد. جشن موسیقی‌ما هم تاکنون چهار دوره برگزار شده  و اگر تداوم پیدا کند، حتماً انگیزه و اشتیاق بیشتری را در بین موزیسین‌ها ایجاد خواهد کرد. جشن حافظ نیز همچون همه دوره‌های اخیر خود جایزه‌ای را برای بهترین تیتراژ تلویزیونی و سینمایی در نظر می‌گیرد که آن‌هم جایزه معتبری محسوب می‌شود.

از سه سال پیش جایزه باربد نیز به جوایز موسیقی اضافه شد تا حالا تعداد جوایز مربوط به موسیقی بیش از زمان دیگری باشد. اما شاید چیزی که مهم‌تر از تعداد جوایز حوزه موسیقی باشد، اعتبار این جوایز است که باید به آن افزوده شود. جایزه باربد در سه سال اخیر عملکرد خوبی داشته ولی خیلی بهتر از این‌ها می‌تواند باشد چرا که هنر موسیقی گنجایش و ظرفیتش بیش از این‌هاست.

جایزه باربد به خاطر پرداختن به فرم‌ها و سبک‌های مختلف موسیقی از جمله پاپ، دستگاهی، معاصر و تلفیقی و از جهت داوری شدن توسط موزیسین‌های برجسته هر یک از این سبک‌ها و نیز اهدای آن در قالب جشنواره موسیقی فجر می‌تواند یک جایزه معتبر باشد و به هر جهت، وجودش کمک‌کننده و انگیزه‌بخش است. البته به جایزه باربد هم مثل هر جایزه دیگری انتقاداتی وارد است که از جمله این انتقادات می‌توان به کم بودن تعداد داورهای هر بخش اشاره کرد یا همین‌که جایزه‌ها به جای اهداء شدن به همه عوامل آلبوم‌ها فقط به آهنگسازها و خواننده‌ها اهداء می‌شود هم یک نقطه ضعف است.

تجربه نشان داده که معمولاً سیاست‌های برخی جشنواره‌ها با تغییر مدیریت دچار دگرگونی می‌شود و مدیران جدید با تفکراتی کاملاً متفاوت روی کار می‌آیند و سعی می‌کنند همه چیز را از نو بسازند که امیدواریم این موضوع در آینده باعث حذف جایزه باربد نشود چون با توجه به ماهیتی که جایزه باربد دارد، به نظر می‌رسد اگر این جایزه در دوره‌های بعد نیز ادامه پیدا کند و توسط مدیران مختلف جشنواره مورد حمایت قرار بگیرد، حتماً جایگاه خودش را در بین موزیسین‌ها و مخاطبان موسیقی پیدا خواهد کرد.