سرویس موسیقی هنرآنلاین: نشست رسانه‌ای چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار با حضور احسان رسول‌اف رئیس و علی مغازه‌ای دبیر هنری فستیوال برگزار شد.
در شروع این نشست مغازه‌ای به سه دوره قبلی فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار اشاره کرد و گفت: خوشبختانه در سالهای گذشته توانستیم طی سالهای گذشته سه دوره موفق را برگزار کنیم که در سال اول گروه‌هایی از خراسان و سیستان، سال دوم گروه‌هایی از مناطق جنوبی ایران و سال سوم هنرمندانی از دامنه‌های زاگرس به اجرای آثار خود پرداختند که خوشبختانه این اجراها نیز با استقبال بسیار خوب مخاطبان مواجه شد.
وی افزود: امسال نیز طبق سیاستگذاری‌های انجام گرفته بنا بر این شد که موسیقی منطقه شمال غرب ایران با تمرکز روی موسیقی مناطق آذربایجان، اردبیل، زنجان و قم و به طور کلی قوم آذری زبان و همچنین اقوام دیگر ساکن این مناطق مانند آسوری ها و ارمنی‌ها را تحت پوشش قرار دهیم که هم اکنون مراحل پایانی انتخاب گروه‌ها انجام گرفته و از 29 آذر تا دوم دی شاهد برگزاری چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار در تالار رودکی تهران خواهیم بود.
احسان رسول‌اف رئیس چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار نیز در این نشست رسانه‌ای تاکید کرد: آینه‌دار یک سالانه هنری است که جنبه‌های فرهنگی آن بسیار ارزشمند است و روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و این باعث افتخار گروه اجرایی ماست که می‌توانیم به این رویداد به‌عنوان یک کار افتخارآمیز حرفه‌ای که می‌تواند یک کار خاص فرهنگی نیز تلقی شود، نگاه کنیم. به هر حال این پروژه بسیار دشواری است که ما آن را از سال ۹۲ آغاز کرده‌ایم و از همان ابتدا تصمیم داشتیم که این رویداد به‌صورت دوسالانه در خدمت هنرمندان موسیقی نواحی ایرانی باشد.
وی ادامه داد: از سال ۹۴ بعد از برگزاری دو دوره فستیوال فضا را به سمتی بردیم که بتوانیم بهترین پوشش را از فعالیت‌های هنرمندان موسیقی اقوام ایران انجام دهیم. به عبارتی آنچه مدنظر ما در این حوزه بود، رسیدن به یک شکل اجرایی منسجم از رویدادی بود که می‌تواند در دوره‌های آینده مساحت کشور را پوشش دهد. علاوه بر این رویکرد، روی این نکته نیز متمرکز بودیم که بتوانیم خروجی‌های ارزشمندی را نیز از آثار به صحنه رفته داشته باشیم که بر این اساس آرشیو ضبط شده آثار به صحنه رفته در فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار در قالب چند بسته صوتی ارزشمند به مخاطبان ارائه خواهد شد.
رسول‌اف درباره برگزاری چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار گفت: این فستیوال طی سه روز میزبان علاقه مندان موسیقی نواحی در تالار رودکی تهران خواهد بود و ما بر اساس برنامه ریزی‌هایی که در این مورد انجام دادیم، بنا داریم که غیر از اجرای آثار، هر روز مرور تصویری از دوره‌های اول تا سوم فستیوال را برای مخاطبان نمایش دهیم.
مغازه‌ای بعد از صحبت‌های رسول‌اف در پاسخ به پرسشی درباره نحوه انتخاب آثار این دوره از فستیوال گفت: معمولاً در برگزاری فستیوال‌ها و جشنواره‌های موسیقی نواحی ماجرا به گونه‌ای برنامه ریزی می‌شود که انتخاب هنرمندان و گروه‌ها را به افراد دیگری واگذار می‌کند اما ما در فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار چنین کاری را انجام نمی‌دهیم بلکه در چند مرحله سفر با تک تک هنرمندان موسیقی قومی در منطقه‌ای که مدنظرمان است، آشنا شده و به کنکاش در روایت‌های موسیقایی می‌پردازیم که در حال از بین رفتن هستند. به عبارتی تلاش ما این است که آخرین بازمانده‌های موسیقی قومی ایران شناسایی شوند که بتوانیم از آنها در اجراهای فستیوال استفاده کنیم و بسیار هم خوشحال هستیم که در این زمینه آرشیو مناسبی را تهیه و تولید کرده‌ایم.
وی ادامه داد: همان طور که گفتم ما در این دوره از اردبیل تا منطقه قره پاپاق وارد آذربایجان شرقی شدیم و بعد از شناسایی هنرمندان این منطقه، به شهرهای غربی کشور و حتی روستاهای مختلف آن نیز سفرهایی را انجام داده و نسبت به انتخاب هنرمندان اقدام کردیم. همچنین فضای کار به سمت روستاهای ارمنی نشین نیز کشیده شد که با کمال تأسف می‌توانیم اعلام کنیم موسیقی ارمنی و هنرمندان این عرصه تقریباً در حال از بین رفتن هستند. ما با هزاران مشقت و صحبت و مذاکره بالاخره توانستیم با هنرمندی به نام اوهان داوودیان که یکی از بازماندگان این نوع موسیقی است، وارد گفتگو شده و او را راضی کنیم که او به‌عنوان نماد موسیقی ارمنی با اینکه توانایی اجرای برنامه ندارد، در کنار ما حضور داشته باشد. در حوزه موسیقی آسوری نیز که یکی از کهن‌ترین اقوام تاریخ هستند متأسفانه فقط با یک نماینده با نام یوسف اوحانس مواجه شدیم که بیش از ۹۰ سال سن دارد و به نوعی تنها بازمانده موسیقی این منطقه هستند که در این دوره از جشنواره حضور پیدا می‌کنند.
دبیر هنری چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار ادامه داد: متأسفانه در حوزه قوم قره پاپاق هم نوازنده‌های زیادی باقی نماندند و ما فقط موفق شدیم از هنرمند ۹۱ سالهای به نام اکبر یزدانی برای حضور در فستیوال دعوت کنیم. البته همان‌طور که پژوهشگران و علاقه‌مندان موسیقی می‌دانند، موسیقی آذری زبان‌ها در سه حوزه "موسیقی موقاماتی"، "موسیقی عاشیقی" و "موسیقی توی" محدود می‌شود که ما تلاش کردیم از تک‌تک این حوزه‌ها افرادی را به‌صورت جداگانه دعوت کنیم که بتوانند به بهترین شکل ممکن روایتگر موسیقی موردنظرشان باشند و جای این نکته هم خالی نماند. متأسفانه موسیقی موقامی ما تحت تأثیر کم‌کاری در داخل کشور و پرکاری در کشور آذربایجان در حال از بین رفتن است و آنچه ما به‌عنوان اصالت از آن در این زمینه یاد می‌کنیم بسیار کمرنگ و شکل و شمایلی شبیه به موسیقی کشور آذربایجان پیدا کرده است. به هر حال در این حوزه نیز ما از استاد جوانشیر رازی دعوت کردیم که با تسلط خود در حوزه موسیقی موقامی، اصیل‌ترین برنامه‌ها را برای ما اجرا کند.
این پژوهشگر شناخته‌شده حوزه موسیقی اقوام ایران در بخش پرسش و پاسخ این نشست رسانه‌ای درباره غیبت محمدرضا درویشی و مریم قرسو در این دوره از فستیوال توضیح داد: مطمئن باشید که محمدرضا درویشی همواره یار آینه‌دار است. ما همیشه استاد محمدرضا درویشی را دوست داریم و همواره از کمک‌های او برای سیاست‌های راهبردی فستیوال استفاده می‌کنیم اما همان‌طور که در سخنرانی‌های قبلی این هنرمند بزرگ عرصه موسیقی شنیدید، ایشان اصولاً به همه جشنواره‌ها انتقاداتی دارند که من در قالب تعدیل‌شده‌تر آن، همه این نظرات را قبول دارم. آقای درویشی معتقد به این‌گونه برگزاری فستیوال‌ها نیست، اما جالب است بدانید که وی همواره از فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار حمایت می‌کند و بر این باور است که این رویداد منطقی‌ترین فستیوال موسیقی قومی ایران است. از همین جهت می‌توانم به این نکته اشاره کنم که محمدرضا درویشی در کنار ما قرار دارد و هیچگاه از بدنه فستیوال آینه‌دار خارج نمی‌شود.
وی با تأکید بر این نکته که فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار به هیچ عنوان رقابتی نخواهد شد، به غیبت مریم قرسو که سال گذشته به‌عنوان دبیر علمی فستیوال فعالیت داشت، اشاره کرد و گفت: خانم قرسو در سال گذشته به‌عنوان دبیر علمی فستیوال با قدرت کارشان را انجام داده و در این بخش در ارزشمندترین شکل ممکن کنار ما قرار گرفتند اما ما بعد از یک دوره آزمون‌وخطا در برگزاری فستیوال، متوجه شدیم که نیازی نیست تا بستر علمی را روی فضای هنری فستیوال سوار کنیم و این دانشگاه‌ها و مجموعه‌های علمی هستند که می‌توانند کارهای پژوهشی و علمی حوزه موسیقی نواحی را هدایت کنند، به همین خاطر ترجیح دادیم که فضای کار به سمتی کشیده شود که بخش علمی به نهادهای علمی و بخش هنری در قالب فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار برگزار شود. حتی ما در این دوره نشست‌های تخصصی را برگزار نمی‌کنیم و به‌جای آن تصمیم داریم از آثار دوره قبل در قالب نمایش فیلم بهره‌مند شویم.
احسان رسول‌اف نیز در تأیید صحبت‌های مغازه‌ای گفت: اولویت‌های ما بحث کردن علمی نیست، ما در این فستیوال فقط نگران آرشیوی از موسیقی اقوام ایران هستیم که در حال از دست رفتن است. ما به سهم خود تلاش داشتیم تا از همان ابتدا که برخی از رویدادها و جشنواره‌های دولتی حوزه موسیقی نواحی بنا به دلایل مختلف به تعطیلی و توقف کشیده شد، با برگزاری این فستیوال، دوباره احیا شده و فضا به سمتی کشیده شود که میراث فرهنگی نامحسوس ما ثبت و ضبط شود.
وی ادامه داد: تمام تمرکز فستیوال آینه‌دار به سمت ثبت موسیقی‌هاست. موسیقی قدیمی‌ترین جلوه تمدن بشری ماست که ما تصمیم داشته و داریم که در قالب این رویداد سالانه که به‌صورت کاملاً خصوصی برگزار شده و حتی عواید حداقلی آن صرف موسیقی نواحی می‌شود ادای دینی به آن داشته باشیم. این رویداد به‌نوعی یک زکات فرهنگی برای ما به‌حساب آید و امیدوارم در این راه توانسته باشیم به سهم خود در گسترش توجه مخاطب به موسیقی اقوام ایران کارهایی را انجام داده باشیم.
مغازه‌ای هم بعد از صحبت‌های رسول‌اف گفت: در این دوره از برگزاری فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار تمام تلاش و کوشش را انجام دادیم تا با برجسته‌ترین عاشیق‌های منطقه آذربایجان در ارتباط باشیم و جالب است بدانید بستر موسیقی عاشیقی همین قهوه‌خانه‌های شهرها و روستاهایی است که نوازندگان و هنرمندان این عرصه به اجرای برنامه می‌پردازند. وقتی که این زمینه فرهنگی در جریان است، ما چرا باید درگیر مسائل دفتری باشیم و از اتاق اداره یا شرکتمان نسبت به دعوت این گروه‌ها اقدام کنیم؟ ما به این نکته هم دست پیدا کردیم که این عزیزان نیازمند حمایت‌های بسیاری از سوی دولت از جمله دریافت مقرری ماهانه هستند که بتوانند به حیات خود ادامه دهند. شما مطمئن باشید همکاران من در فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار معتقد به انجام بهترین کار نیستند اما تفاوت ما با جشنواره‌ها و رویدادهای دیگر این است که اشتباهات دیگران را نداشته باشیم، گرچه شاید خودمان هم در این زمینه دارای اشکالاتی باشیم.
وی تصریح کرد: متأسفانه طی سالهای گذشته اتفاقاتی در برگزاری جشنواره‌های موسیقی نواحی ایران افتاد که فضا را به سمت رقابتی کردن موسیقی اقوام ایران و دور کردن آن از مخاطبانی که با موسیقی نواحی آشنایی چندانی ندارند برد.
دبیر هنری چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار در بخش پایانی این نشست رسانه‌ای با اشاره به موضوع دوره بعدی فستیوال گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته سال آینده بنا داریم موسیقی و آیین‌های شمال کشور به‌ویژه حاشیه دریای خزر را پوشش دهیم که شامل تنوع موسیقایی بسیار متنوعی است و می‌تواند برای علاقه‌مندان موسیقی اقوام ایران جالب توجه باشد.