سرویس موسیقی هنرآنلاین: نشست خبری دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی صبح روز شنبه ۱۱ آذرماه با حضور امیر مردانه دبیر اجرایی، بابک خضرایی نماینده بخش پژوهشی و نسترن هاشمی نماینده بخش اجراهای صحنه ای در تالار وحدت تهران برگزار شد.
امیر مردانه، مدیر اجرایی دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی، در ابتدای این نشست گفت: دومین دوره جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی طی روزهای ۱۷ تا ۲۴ آذرماه در تالار رودکی برگزار می‌شود. این جشنواره در دو بخش اجراهای "صحنه‌ای" و بخش پژوهشی میزبان علاقمندان موسیقی ایرانی خواهد بود. بسیار خوشحالم که امروز در کنار هم درباره دومین دوره این رویداد موسیقایی صحبت می‌کنیم. به هر حال امید است این جشنواره در سالهای بعد نیز استمرار داشته باشد.
وی در مورد این دوره گفت: این دوره در حالی برگزار می‌شود که با توجه به انتخابات ریاست جمهوری نیازمند این بودیم تا ابتدا تغییرات مدیریتی در سطح کلان انجام شود تا متوجه شویم این جشنواره برگزار می‌شود یا خیر؟ پس از اینکه برای برگزاری جشنواره به توافق رسیدیم سعی کردیم کارها را به سمت جلو ببریم و خوشبختانه در این زمینه اتفاقات بسیار خوبی افتاد، به طوری که شاهد حضور استادان بزرگی چون علی‌اکبر شکارچی، داریوش طلایی و مجید کیانی در این دوره از جشنواره هستیم که نشان‌دهنده روند رو به رشد جشنواره است.
دبیر جشنواره در ادامه توضیح داد: ما برای ارتقای سطح کیفی جشنواره بخش دیگری را نیز به جشنواره اضافه کردیم که با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته امسال شاهد برگزاری بخش "پژوهش" جشنواره به دبیری خانم مریم قره‌سو خواهیم بود. به هر صورت با توجه به اینکه رشته اتنوموزیکلوژی (قوم‌موسیقی‌شناسی) در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود باید مجالی وجود داشته باشد که پژوهشگران این عرصه محلی برای حضور و ارائه کارهاشان داشته باشند. همچنین در بخش اجراهای صحنه‌ای نیز تمام اعضای شورای سیاست‌گذاری نسبت به دوره گذشته تغییر کرده‌اند تا بتوانیم از تمام سلیقه‌ها در حوزه موسیقی ایرانی استفاده کنیم.
مردانه افزود: تغییر شورای هنری بخش اجراهای صحنه‌ای این شائبه که عده‌ای فقط افراد نزدیک و مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند تا حدّ زیادی دور کرد و نشان داد هنرمندان فعالِ زیادی در عرصه موسیقی ایرانی داریم که می‌توانند سطح کیفی جشنواره را بالا ببرند. ما با تمام این برنامه‌ریزی‌ها امیدواریم که مخاطبان نیز از این جشنواره استقبال کنند.
تنها موسیقی غربی کلاسیک است
بابک خضرایی، نماینده بخش پژوهشی جشنواره نیز گفت: اهمیت بخش پژوهشی از آن جهت است که یکی از مهم‌ترین عواملی که این موسیقی مبتنی بر نظام دستگاهی را کلاسیک کرده، مربوط به منابع مکتوب هزار ساله آن است؛ یعنی اگر این موسیقی چنین منابع هزار سالهای نداشت به موسیقی کلاسیک تبدیل نمی‌شد.
وی افزود: ممکن است عده‌ای تصور کنند تنها موسیقی غربی کلاسیک است، در حالی که در بسیاری از نقاط جهان مثل هند، چین و البته ایران موسیقی کلاسیک داریم.
خضرایی در ادامه توضیح داد: ممکن است این پرسش پیش بیاید چرا از اصطلاح کلاسیک استفاده می‌شود. چرا از کلمات دیگری چون اصیل، سنتی، دستگاهی، فاخر، هنری و جدی استفاده نمی‌شود؟ موضوع این است که این اصطلاح یا جامع و مانع نیستند یا بار ارزشی با خود دارند؛ مثلاً اصطلاح اصیل برای توصیف این موسیقی این اشکال را دارد که اگرچه این موسیقی اصیل است، اما موسیقی‌های دیگری هم در ایران مثل موسیقی فلکلوریک ایران هم اصیل است، بنابراین به‌کاربردن اصیل دقیق نیست و همین‌طور دیگر اصطلاحاتی از این دست مانند اصطلاح سنتی هم دقیق نیستند چون دیگر انواع موسیقی را هم در برمی گیرند. اصطلاحات فاخر و هنری و جدی هم ارزشگذارانه است و ممکن است این توهم پیش آید مگر دیگر انواع موسیقی مبتذل است .
او همچنین گفت: اصطلاح دستگاهی هم جامع نیست، برای اینکه صرفاً به نظام مدال این نوع موسیقی اطلاق می‌شود، یعنی موضوع قرارگرفتن مدها و گوشه‌ها در کنار یکدیگر. موسیقی کلاسیک ایرانی نظام ریتمیک‌متریک خود را دارد، از اشعاری استفاده می‌کند که جزو اشعار کلاسیک ایرانی هستند و نیز موضوع سازها و سنت های آوازی و نیز گونه های موسیقی کلاسیک ایران مانند پیش درآمد و غیره هم مطرح است. بنابراین موسیقی کلاسیک ایرانی، فقط به نظام مدال آن برنمی‌گردد. درست است که نظام مُدال آن برجسته است اما تمام این موسیقی به مفهوم دستگاه خلاصه نمی‌شود، بنابراین کلمه دستگاهی جامع نیست. نیز باید گفت ما صدها سال این مفهوم کلاسیک را داشته‌ایم و اگرچه این اصطلاح را به‌کار نمی‌بردیم، خود مفهوم وجود داشته است و وارداتی نیست.
وی اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که این نوع موسیقی دارد مبتنی بر منابع مکتوب هزارساله است، هرچند که همه این منابع از یک درجه اعتبار برخوردار نیستند و فراز و فرودی دارند، اما همین که همیشه در همه دوران به موسیقی پرداخته شده و مکتوب شده نشان‌دهنده حضور موسیقی کلاسیک است.
نماینده بخش پژوهشی جشنواره بیان کرد: اگر خواستید موسیقی کلاسیک را بشناسید می‌توانید آن را با یک بنای بزرگ مثل کاخ مقایسه کنید. ساخت کاخ نیازمند دانش است. باید متکی به دانش و تجربیات پیشینیانش باشد. و نکته دیگر اینکه یکی از منابع قدرت باید از آن حمایت کند.
او در پایان خاطرنشان کرد: گروه پژوهش جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی می‌کوشد تا مجالی فراهم کند که پژوهش‌هایی که در این چند سال انجام شده اما در کتابخانه دانشکده‌ها باقی مانده، امکان ارائه پیدا کنند.
تلاشمان را کردیم تا انتخاب‌ها عادلانه باشد
نسترن هاشمی، نماینده بخش اجراهای صحنه‌ای دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی نیز در این برنامه گفت: شورای هنری بخش اجراهای صحنه‌ای متشکل از چند هنرمند است که از نسل میانی هنرمندان موسیقی کشورمان انتخاب شده‌اند. طبق تصمیماتی که گرفته شد دیگر دبیر هنری وجود ندارد و این شورای هنری است که در زمینه انتخاب آثار اظهار نظر می‌کنند. این شورا دارای دیدگاه‌های متفاوتی در حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی است که می‌خواهد معرف جریان‌های فعال در حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی باشند. ما در این حوزه جلسات بسیاری را برگزار کردیم و سعی شد تا هنرمندانی برای شرکت در جشنواره غربال‌گری شوند که پایبندی مستمری در زمینه موسیقی دستگاهی ایرانی دارند.
هاشمی توضیح داد: در این فضا معدود افرادی حضور دارند که پایبندی زیادی به ارزش‌های موسیقی ایرانی دارند و علاقه‌مند بودیم چنین افرادی در جشنواره حضور مؤثری داشته باشند. از سوی دیگر توجه به حضور نداشتن هنرمندان در جشنواره گذشته و تمرکز روی نسل میانی موسیقی ایرانی که در مسیر درستی قدم گذاشتند از دیگر اولویت‌های ما برای انتخاب آثار بود. ما در این دوره سعی کردیم نوازندگان و گروه‌هایی را دعوت کنیم که در جشنواره‌های مشابه نیز حضور کمتری داشتند، به عبارتی این رویداد می‌تواند سکویی برای معرفی هنرمندان جوان و پایبندی باشند که می‌توانند خود را به‌درستی در حوزه موسیقی اصیل ایرانی معرفی کنند. به هر حال با توجه به محدودیت‌هایی که در انتخاب‌ها داشتیم و قطعاً ایده‌آل شورای هنری هم نیست امیدوارم کارمان را به‌درستی انجام داده باشیم.
وی در مورد انتخاب گروه‌ها گفت: بخش موسیقی کلاسیک ایرانی آنقدر برای انتخاب گروه‌ها و هنرمندان وسیع نیست، اما تمام تلاشمان را کردیم تا انتخاب‌ها عادلانه باشد. ما این امید را داریم که این جشنواره سکویی برای حضور گروه‌های مستعد در حوزه موسیقی ایرانی باشد که فقط با استمرار می‌توانند فضا را به سمت ارتقا و کیفیت ببرند.
در پایان نشست رسانه‌ای از پوستر دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی در حضور خبرنگاران رونمایی شد.
دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی از 17 تا 24 آذرماه سال جاری در تالار رودکی برگزار خواهد شد.