سرویس موسیقی هنرآنلاین: آیین رونمایی از تازه‌ترین تولید حوزه هنری با موضوع عاشورا عصر دیروز با حضور محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری، فاضل نظری معاون هنری حوزه هنری، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست خبری محسن جلیلی آهنگساز کار گفت: موسیقی در تمام ادیان نقش بسزایی داشته است. چرا که هنر موسیقی بی واسطه ترین هنرهاست. بسیاری از آثار و نغماتی که به یادگار و جاودانه شده‌اند، پیوند و رابطه نزدیکی با ادبیات آیینی و موسیقی آیینی دارد.
وی افزود: در سال‌های اخیر و در بحث موسیقی آیینی دچار رکود هستیم و این اتفاق منجر به این شده که مداحی، که حتما باید آن را به عنوان نوعی از موسیقی آئینی پذیرفت نیز دچار آسیب شود. سالیانی بود که اساتید و هنرمندان بزرگ موسیقی آثار جامع و ماندگاری را در فضای آئینی به یادگار گذاشتند و این آثار، تاثیر مستقیمی بر هنر مداحی داشت. اما به هر حال چند سالی است که این عرصه کمی خالی‌تر شده است. شاهد نغمات و ملودی‌هایی هستیم که برای اهل بیت (ع) خوانده می‌شود؛ بدون این که در شان آنها باشد.
او ادامه داد: شاهد این هستیم که برخی مداحان برخی ملودی‌ها را استفاده می‌کنند و بر آن شعری می‌گذارند و می‌خوانند . این کار هم درست نیست. چرا که هر ملودی، پیام‌هایی را به شنونده منتقل می‌کند و به صرف این که قطعه ملودی را بپسندید و بخواهید آن را به عنوان قطعه آئینی ارائه کنید درست نیست. همچنین بدون این که اجازه‌ای از آهنگساز گرفته شود، قطعه برداشته می شود و این هم اشتباه است.
جلیلی همچنین گفت: متاسفانه این روند در این سال‌ها اتفاقی را منجر شده که مخاطب به جای این که جنبه صلح طلبی از واقعه عاشورا را ببینیم، متاسفانه به دلیل بار حسی و روانشناختی برخی ملودی ها نتیجه معکوس گرفته‌ایم. در چنین شرایطی با مسئولان مرکز موسیقی حوزه هنری نشست هایی داشتیم و در بین بیش از یک هزار شعری که این دوستان رصد کرده بودند، گزینش کردیم و به 15 قطعه شعر رسیدیم و آنها را با هدف ارائه شکل صحیح موسیقی آئینی در این آلبوم به کار بردیم.
او در پایان نیز گفت: ما به این موضوع در معماری توجه کردیم، اما در موسیقی آئینی کمتر به آن پرداخته ایم. در آلبوم "سربلندان" از این تکنیک استفاده کردیم و از سازهایی استفاده کردیم که در این سال‌ها کمتر در آلبوم‌های آئینی استفاده شده است. هدف ما در ساخت آلبوم این بوده که اثری را به علاقه‌مندان تقدیم کنیم که در طول سال قابل شنیدن باشد. امیدوارم این اتفاق باعث شود جریان تازه‌ای رقم بخورد و اثر قابل توجهی خلق شده باشد و نظر مخاطبان را جلب کند.
محمد معتمدی دومین سخنران برنامه گفت: بخش زیادی از موسیقی و آواز ایرانی که در من نهادینه شده است، به واسطه نواهای آئینی محرم و مداحان خوش صدایی بوده که در دستگاه‌های ایرانی روضه می‌خواندند و مداحی می‌کردند و از کودکی می شنیدم. همیشه معتقد بوده ام که موسیقی کشورمان زیر پرچم امام حسین (ع) از گزند حوادث تاریخی حفظ شده است.
مسعود فروتن، مجری و برنامه‌ساز تلویزیونی نیز در این مراسم در سخنان کوتاهی گفت: حرفی ندارم و آمده‌ام تا شنونده موسیقی نابی باشم که در این آلبوم تولید شده و چقدر این موسیقی خوب است و به درد این روزها می‌خورد که روحیه انسان با این موسیقی تلطیف می‌شود.
سپس فریدون شهبازیان پشت تربیون قرار گرفت و گفت: در سرزمین ما هر گروه از جامعه با نوعی از موسیقی سرگرم می شود و بر مبنای سلیقه خود، از موسیقی هایی که دوست دارند بهره می جویند. بسیاری از شهرستانی‌های مقیم تهران، ضمن توجه به موسیقی اصیل ایران، همچنان نسبت خود را با موسیقی محلی و مقامی حفظ کرده‌اند. حتی کسانی که از شنیدن موسیقی پرهیز دارند، ناخودآگاه نیاز خود را با آواهای تعزیه، نوحه خوانی و مجالس مذهبی اغنا می کنند. در عین حال گروهی همچنان موسیقی بازاری و پاپ را گوش می دهند و این نشان دهنده نیاز انسان به موسیقی است.
وی افزود: وظیفه موسیقی‌دانان و تهیه‌کنندگان موسیقی در این ارتباط، وجدانی بیدار و مسئولیتی سنگین را طلب می کند که مهمترین هدف آن، پیشرفت و اعتلای موسیقی، به ویژه موسیقی اصیل ایران و آئینی است. موسیقی آئینی خود برگرفته از موسیقی اصیل ایران، یعنی ردیف آوازی و موسیقی محلی و مقامی است. آلبوم "سربلندان" نتیجه چنین تلاشی است.
او ادامه داد: آلبوم سربلندان در 15 بخش تولید شده که خوانندگان جوان کشورمان در کنار خوانندگان نسل بالاتر خود بخش های مختلف آن را اجرا می‌کنند. بخش های بداهه خوانی آن بسیار جذاب و شنیدنی است. در کنار این آوازها، تصنیف‌های مختلفی را می شنویم که ملودی آنها بر روی شعر ساخته شده و در کنار این آوازها، برای شنیدن دلنشین است.
شهبازیان تاکید کرد: در موسیقی اصیل ایران، دو پدیده و جذابیت بالا، یعنی بداهه خوانی و بداهه نوازی وجود دارد. در شاخه بداهه نوازی باز هم دو عامل مختلف وجود دارد. یکی تک نوازی و دوم جواب آواز. در این آلبوم جواب آواز در برخی قسمت‌ها با ساز ترومپت اجرا شده و البته نوازنده ترومپت را نمی شناسم، اما بسیار دلنشین، گیرا و خوب جواب آواز داده اند و حتی در ساز ترومپت از ربع پرده های موسیقی ایرانی به بهترین شکل ممکن استفاده کرده‌اند که قابل ستایش است.
او در پایان نیز گفت: نوشتن ملودی‌های جدید برای موسیقی آئینی کاری ارزشمند است که در این آلبوم انجام گرفته است. چرا که موسیقی آئینی در نوحه خوانی و مجالس مذهبی خلاصه شده که ملودی اکثر آنها از تصنیف های قدیمی گرفته شده و تکراری است و برای مخاطبان هم جذابیتی ندارد. نکته مهمی که در این ارتباط وجود دارد، این است که اگر برای بزرگان آئین و دین سرزمینمان احترام قائل هستیم، برای موسیقی آئینی باید آهنگ‌های جدید سفارش بدهیم و از تکرار ملودی ها دست بر داریم. کاری که در آلبوم سربلندان انجام شده است و شما اشعار آئینی را با ملودی های زیبا می شنوید.
حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی ایران نیز در اواسط برنامه روی سن آمد و گفت: واقعیت این است که به دلایلی در حوزه موسیقی آئینی کمتر اثری تولید شده و مانند این اثر سراغ ندارم که این تعداد هنرمند خوب و صاحب کسوت و با صلاحیت، در کنار هم آلبومی را برای عرض ارادت به ساحت یکی از بزرگترین سرچشمه های فیض تولید کنند.
وی افزود: موسیقی عاشورایی یا آئینی نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد، امروز نغمه‌ها و ملودی‌هایی که رایج می‌شود و رسانه ملی هم خیلی به آن دامن می‌زند، آثار ضعیفی است که می‌شنویم و مداحی به سمت و سویی رفته که گاهی تبدیل به وهن ساحت معصومین می شود. در حوزه شعر هم اوضاع شاید بدتر از موسیقی باشد.
او ادامه داد: یکی از راه‌های حفظ و انتقال موسیقی کشورمان، همین مجالس تعزیه و مداحی و... بوده است. از این فضاها خیلی می توان استفاده کرد. امروز هم در گوشه و کنار کشور، هنوز هم نوحه های قدیمی و اصیل وجود دارد و با شنیدنشان متوجه می شویم که این نواها چقدر دلنشین هستند و چه موسیقی غنی دارد. این موسیقی قرن ها سینه به سینه جلو آمده است. در همین آلبوم چند قطعه برگرفته از نوحه های قدیمی تنظیم شده بود و می توان بر روی این گونه آثار کار کرد و فضا را تغییر داد.
نوربخش همچنین گفت: در گذشته یکی از شروط اساسی کسی که می خواست مداحی کند، صوت خوش بود. متاسفانه امروز این شرط هم از بین رفته است. متاسفانه برخی به این عرصه وارد شده‌اند که صدای درستی ندارند و این ها بر روی ذائقه مردم تاثیر می گذارند. باید آثاری مانند آلبوم "سربلندان" گسترش پیدا کند و بیش از این تولید شود.
او در پایان نیز گفت: علت این که برخی از هنرمندان عرصه موسیقی وارد فضاهایی همچون موسیقی عاشورایی و آئینی نمی شوند، این است که برخی دوست دارند این فضاها را سیاسی کنند. امام حسین (ع) را نباید سیاسی کرد. این‌ها بزرگانی هستند که متعلق به همه بشریت و تاریخ هستند و همه از این سرچشمه به قدر ظرفیت خود استفاده کرده‌اند و می کنند. هنرمندان ذاتا در چهارچوب قواعد سیاسی قرار نمی گیرد و فکر می کنم این که هنرمندان بزرگ ما کمتر وارد این فضا شده‌اند به دلیل همین نگرش بوده است. این گونه آثار باید خودجوش باشد و مانند این اثر، که نوازندگان و خوانندگان با اخلاص ارادت خود را ابراز و ابلاغ کرده اند، تولید شود.
سپس کلیپی از نادر گلچین بر روی نمایشگر داخل سالن به نمایش درآمد.
علیرضا قزوه شاعر سخنران بعدی برنامه و مدیر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری گفت: در کلیپی که از مرحوم نادر گلچین پخش شد صحبت عمیقی شنیدم مبنی بر این که شعر بر موسیقی اولویت دارد و باید به شعر توجه شود. همچنین از زبان محمدعلی کشاورز شنیدم که شعر را باید بر سینما ترجیح داد. باید حق بزرگانی مانند فردوسی، حافظ و ... را نگه داریم و آنها را ارج بنهیم و به شعر بیش از پیش توجه کنیم.
در انتهای برنامه، علی اصغر شاه‌زیدی به همراه عود شهرام میر جلالی به اجرای قطعه کوتاه موسیقایی پرداخت.
همچنین حسین علیشاپور قطعه "سربلندان" را بر ای حضار خواند و محمد معتمدی نیز در این برنامه قطعاتی اجرا کرد.
سعید نبئی نیز با نواختن ترومپت پایان بخش این مراسم بود.
آلبوم "سربلندان" به مناسبت ماه محرم با آهنگسازی محسن جلیلی و صدای خوانندگان نام آشنایی چون علی‌اصغر شاه‌زیدی، قاسم رفعتی، مظفر شفیعی، محمد معتمدی، حسین علیشاپور، بامداد فلاحتی، اشکان کمانگری، سروش بخشش و امیرحسین مدرس و ... بر اساس اشعاری از حافظ، مولوی، فاضل نظری، سید علی موسوی گرمارودی، عمران صلاحی، قادر طهماسبی (فرید)، سعید بیابانکی، علیرضا قزوه، عمران صلاحی و حبیب‌الله چایچیان (حسان) منتشر شده است.