سرویس سینمایی هنرآنلاین: "به روایت کمانچه" ساخته کیوان کیانی که با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ساخته شده است، روز گذشته برای اولین بار در خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد.
کیانی که از مستندسازان پیشکسوت است، در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین دراین‌باره، گفت: "به روایت کمانچه "، مستندی است درباره ساز کمانچه در استان لرستان که ساز ملی ماست و ساز اول مردم لرستان است. علاقه‌ای که در مردم لرستان نسبت به این ساز وجود دارد را در جای دیگری ندیدم و چون دستی هم در موسیقی دارم، علاقه‌مند شدم تا درباره آن به تحقیق و پژوهش بپردازم.
وی ادامه داد: پیش‌ازاین به سراغ مباحث موسیقی رفته‌ام. طرحی داشتم درباره استاد نورعلی خان برومند نوازنده چیره‌دست تار، سه‌تار، سنتور و تنبک که بسیاری از موسیقیدانان معاصر کشور از شاگردان وی محسوب می‌شوند. ولی در مرحله برآورد هزینه به مشکلاتی برخوردم که کار را متوقف کرد و بودجه لازم را به من ندادند؛ بنابراین به سراغ کمانچه رفتم و به تحقیق درباره این ساز ملی پرداختم. طرحی دیگر نوشتم و آن را به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ارائه دادم و پس از تائید وارد مرحله پژوهش و بازبینی میدانی شدم. از مرحله تحقیق تا مرحله تولید و به سرانجام رسیدن این طرح چیزی حدود دو سال زمان صرف کردم.
کیانی درباره چرایی انتخاب ساز کمانچه توضیح داد: کمانچه را در موسیقی سنتی دنبال می‌کردم و به آن علاقه داشتم و بعد از مدتی تبدیل به دغدغه من شد. موسیقی نواحی و استان لرستان همواره برایم دلپذیر بوده است.
وی همچنین افزود: موسیقی لرستان خیلی گسترده است و تنوع زیادی دارد و از قدمت بالایی برخوردار است. این موسیقی شاخه‌های مختلفی را در برمی‌گیرد از موسیقی و ترانه‌های غنائی و عاشقانه، موسیقی و ترانه‌های حماسه رزمی، موسیقی و ترانه‌های سوگواری، موسیقی و ترانه‌های فصول، موسیقی و ترانه‌های کار، موسیقی و ترانه‌های طنز و سرودهای مذهبی همه را شامل می‌شود؛ اما می‌شود گفت بیشتر محور اصلی موسیقی استان لرستان حماسه و شور و موسیقی کار است.
این مستندساز اظهار کرد: در استان لرستان بیشتر در سوگواری‌ها از سرنا و دهل استفاده می‌کنند و کمانچه موسیقی شاد و عاشقانه‌ای است و چون ساز کاملی به نسبت سازهای دیگر است، توانست به‌خوبی جایگزین سازهای دیگر شود. کمانچه، سازی است که وسعت پرداخت بیشتری دارد و عصاره همه سازهایی بود که قبلاً در منطقه وجود داشت. از سوی دیگر صدای زخمی این ساز روی ناخودآگاه مردم تأثیر گذاشته و آن‌ها را شیفته خودکرده است و باوجوداینکه ساز جدیدی است، اما باعث شد تا مردم منطقه همه سازها را کنار گذاشته و امروز نوازندگان مطرح بسیاری را به سمت خود جلب کند.
کیانی درباره پرداخت به نوازندگان برجسته این ساز در مستند "به روایت کمانچه " گفت: این ساز از سال 57 به بعد بار دیگر احیا شد و از موسیقی محلی صرف بودن خارج شد و امروز وجه ملی پیداکرده است. علی‌اکبر شکارچی نقش بسیار مهمی در احیای این ساز پس از انقلاب داشته است و موسیقی لرستان را از نابودی نجات داد. در ادامه چند نوازنده مثل فرج علی پور، فرشاد فیضیان، علی‌رضایی، سیف‌الدین آشتیانی، محمد باجلاوند و ... نوازندگانی هستند که در این حوزه بسیار فعالیت کردند. به‌گونه‌ای که امروز در منطقه لرستان در هیچ خانه‌ای نیست که صدای این ساز شنیده نشود.
این هنرمند در پاسخ به این سؤال که همواره در تلویزیون نمایش‌ساز با مشکلاتی همراه بوده است. آیا این مسائل را برای پخش فیلم خود در نظر گرفته است یا خیر. عنوان کرد: متأسفانه به دلیل مسائلی که در جامعه ما وجود دارد موسیقی همواره مهجور واقع‌شده است و برای نمایش‌ساز هم مشکلاتی داریم، از جمله آن‌که ما هرگز در تلویزیون نتوانستیم ساز را نمایش دهیم و این کار را برای نمایش فیلم و پخش آن نیز با مشکل همراه می‌کرد. درحالی‌که در بسیاری از زمان‌ها موسیقی حرمت نداشت، ولی در حال حاضر خوشبختانه از حرمت بسیار زیادی برخوردار است.
کیانی که خود از بازنشستگان تلویزیون است، درباره جایگاه فیلم مستند در میان مردم گفت: این موضوع که مستند در حال حاضر از چه جایگاهی برخوردار است به علاقه مردم عادی برمی‌گردد، چراکه مردم عادی علاقه کمتری به سینمای مستند دارند و کشش مستند بیشتر در میان نخبگان است و مردم عادی بیشتر دوست دارند آثار داستانی را ببینند، اما سینمای مستند هم باید کار کند تا جاذبه‌ای که برای مخاطب عام دارد را به وجود آورد. اگر مسائلی را مطرح کند که درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی باشد و با ریتم و جاذبه همراه باشد قطعاً مردم مخاطب سینمای مستند می‌شوند. سینمای مستند درراه رشد است و چند سالی است که در سینمای هنر و تجربه فیلم‌های مستند نمایش داده می‌شوند و گاهی با استقبال خوبی هم مواجه شده‌اند، اما هنوز آن‌طور که باید جا نیفتاده است. در این میان تلویزیون نقش مهمی دارد و تولیدات محدودی را به نمایش درمی‌آورد درحالی‌که تولیدات سینمای مستند بسیار گسترده است. بایدها و نبایدها وقفه‌ای را ایجاد کرده است و نقش خود را پیدا می‌کند.
وی در خاتمه درباره زمان اکران این فیلم اظهار کرد: هنوز صحبت‌هایی که برای اکران این فیلم جدی باشد صورت نگرفته است و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی باید مجوزهای لازم را برای اکران این فیلم صادر کند.