سرویس موسیقی هنرآنلاین: نشست خبری پروژه چندرسانه‌ای "سی" به تهیه‌کنندگی مشترک سهراب پورناظری و همایون شجریان و خوانندگی همایون شجریان روز گذشته 28 خرداد در هتل اسپیناس برگزار شد.
در ابتدای این برنامه، دکتر ماهوزی، دراماتورژ پروژه "سی"، در ابتدا گفت: ما در جمع دوستانه‌ای که با سهراب عزیز و دوستان دیگر داشتیم درباره شاهنامه صحبت می‌کردیم و بحث درباره این بود که چقدر در شرایط ضروری کنونی پرداختن به شاهنامه ضروری است. نتیجه نشست‌ها این بود که باید بیشتر به شاهنامه در عرصه‌های گوناگون هنری پرداخته شود و به این نتیجه رسیدیم که باید کار جدی را آغاز کنیم و از همان جا پروژه ما آغاز شد. بحث ما این بود که ضرورت نگاه مجدد به شاهنامه چیست؟ شاهنامه در یک دوره آشوب ایران فرهنگ و زبان فارسی را زنده نگه داشت.
وی افزود: فردوسی با پاسبانی از فرهنگ اساطیر ایران توانست فرهنگی را ایجاد کند که تا اکنون باقی مانده است. آیا هم‌اکنون هم با پرداختن به شاهنامه می‌توانیم در شرایط آشوب منطقه فرهنگ ایران‌زمین را بازسازی کنیم؟ به نظر می‌رسد در توفان‌های این سرزمین که در طول تاریخ کم نبوده هر شاعری که بازسازی انسان را مدنظر قرار داده باز هم روی شاهنامه فردوسی تکیه کرده است. ما سعی کردیم تعارضی که شاهنامه مطرح می‌کند را در این پروژه به آن بپردازیم. شاهنامه کتاب جنگ نیست و در آن فرهنگ این سرزمین را به گونه‌ای بازتعریف کرده و کسانی که با شاهنامه آشنا می‌شوند متوجه می‌شوند که همه چیز در آن بر مهر استوار است.
دومین سخنران برنامه حسین توتونچیان مدیرعامل شرکت "ققنوس" بود، او درباره این کار گفت: این پروژه از 15 مرداد در کاخ سعدآباد تهران آغاز می‌شود که فروش بلیت آن در هفته آتی انجام می‌گیرد. قیمت بلیت‌های پروژه از 25 تا 195 هزار تومان است و چیدمان صندلی‌ها در این مجموعه طوری است که هیچ نقطه کوری وجود نداشته باشد.
ثمینی: این کار نه به اُپرا و نه به تئاتر موزیکال شباهت دارد
نغمه ثمینی نویسنده این کار درباره "سی " نیز گفت: حدود 10 ماه پیش برای نخستین بار سهراب پورناظری درباره‌ی ایده‌ای با من صحبت کردند که پروژه‌ای بر روی شاهنامه بود. بعد از مدت‌ها کار به شکلی به نام درام موسیقایی رسیدیم یعنی جایی که موسیقی و تئاتر به هم نزدیک می‌شوند. در میان همه انتخاب‌ها به داستان زال و رودابه رسیدیم. پاییز و زمستان بخش تحقیق بود و در بهار مرحله نهایی به سرانجام رسید. این دومین اقتباسی است که من از شاهنامه می‌کنم که اقتباس نخستم بر روی داستان رستم و سهراب بود.
وی افزود: این کار نه به اُپرا و نه به تئاتر موزیکال شباهت دارد. در این کار موسیقی در درام نقش ایجاد می‌کند. امیدوارم وقتی این کار را ببینید شما بگویید که این کار بدون موسیقی ناقص بود و بدون موسیقی کامل نمی‌شد. اساطیر امکان بی‌نهایتی برای بازخوانی‌شان به ما می‌دهند. به طور حتم بازخوانی کاملاً آزادی از داستان‌های شاهنامه خواهیم داشت.
دشتی: آغاز تمرینات از اول تیرماه
اصغر دشتی کارگردان کار هم گفت: این پروژه برای من تفاوت اساسی با دیگر پروژه‌ها داشته است. در کارهای دیگر ما به عنوان کارگردان همه چیز در حوزه اختیار ماست. اینجا برای نخستین بار تعدادی هنرمند گرد هم آمده‌اند و در یک تعامل سعی می‌کنند اثری واحد را با رسانه‌های مختلف ارائه کنند. از دی‌ماه پیش‌تولید اثر آغاز شده و از روز اول تیرماه وارد مرحله نخست تمرین می‌شویم تا زمان اجرا برسد.
وی افزود: تمام تلاش تیم این بود که هماهنگی و همگونی در میان بخش‌های مختلف شکل بگیرد. در دیالوگ‌نویسی‌ها آهنگی هست که تلاش می‌کنیم در اجرا و از نظر شنیداری فضای خوبی را برای مخاطب ایجاد کنیم. یعنی دیالوگ‌ها را بازیگران بدون آواز اجرا می‌کنند.
او ادامه داد: در زمینه ویدیو مپینگ بیش از بیست شرکت را بررسی کردیم و در نهایت یک شرکت را برگزیدیم. از یک مدیر تکنیکی از هلند دعوت کردیم تا با ما همکاری کند.
سحر دولتشاهی بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر نیز گفت: من دغدغه‌مند کنار این گروه هستم و باعث افتخارم است در این پروژه حضور دارم.
مهدی پاکدل بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر هم گفت: خوشحال هستم که بالاخره چنین پروژه‌ای در کشور اجرا می‌شود. این چیزی است که در خیلی مواقع ما از آن غافل بودیم.
دولتشاهی در پاسخ به سؤال خبرنگار هنرآنلاین درباره تفاوت این نقش با دیگر نقش‌های تئاتری‌اش گفت: من هنوز متن را ندیدم و چیزی از آن نمی‌دانم و تجربه جدیدی برایم محسوب می‌شود.
پاکدل در پاسخ همین سؤال گفت: من نیز بسیار خوشحالم و برای بازی در این کار لحظه‌شماری می‌کنم.
بازیگر سریال "ستایش" در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار هنرآنلاین درباره دکلمه در این اثر گفت: باور کنید من تازه اصول و قواعد موسیقی را یاد گرفتم چند کار دکلمه‌ای که کردم هم از روی علاقه بود و در این کار این تجربه تکرار نخواهد شد.
امیر جدیدی بازیگر دیگری است که قرار است در "سی" نقشی را ایفا کند. او نیز بیان کرد: امیدوارم این کار حرکتی باشد تا مردم ما با سرزمین و ادبیات خودشان بیشتر آشنا شوند.
نماینده سامسونگ در ادامه متنی را قرائت کرد که در بخشی از آن آمده بود: فرهنگ ایرانی چندین هزار سال فراز و نشیب را از سر گذرانده و یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای این روزگار پرتلاطم، شاهنامه است. پدربزرگان و شاید خیلی از پدران ما اشعار شاهنامه را از نقالان پیر و پرده‌های نقاشی شنیدند. دنیای ما امروز دنیای فناوری‌هایی است که هر روز تغییر می‌کند و هر روز وسایل جدیدی را برای روایت فرهنگ در اختیار داریم. امروزه در هر مرحله از هنر از به‌روزترین فناوری‌ها استفاده می‌شود. ترکیب هنر و فناوری را به بهترین شکل می‌توان در پروژه سی دید. چون بهترین‌های موسیقی و نمایش در کنار یکی از بهترین‌های فناوری قرار می‌گیرند.
پوریا سوری نماینده سازمان میراث فرهنگی هم گفت: این سازمان تنها نهادی در ایران است که کار اصلی‌اش فرهنگ است. در حوزه میراث فرهنگی دو نوع ثبت ملموس و ناملموس داریم. این پروژه از نوع ناملموس است. در کنوانسیون جهانی یونسکو بر میراث ناملموس تأکید ویژه‌ای شده است. ما هم امیدواریم حمایت ویژه‌ای از کنسرت‌های موسیقی داشته باشیم که با اصالت‌ها و ریشه‌ها ارتباط دارند و در بخش میراث ناملموس قرار می‌گیرند.
شجریان: هدف ما این است نسل‌های مختلف را کنار هم بنشانیم
در اواسط نشست خبری، همایون شجریان درباره حضورش در این کار گفت: مرکز این پروژه شاهنامه فردوسی است که در اشعار و چه در متنی که خانم ثمینی نوشته‌اند. اینجا تفاوتی هست و آن هم این که ما موسیقی‌های مختلف و تصنیف‌های بسیاری داریم که برخی با اشعار فردوسی و برخی هم با اشعار دیگر بزرگان. "ابر می‌بارد" و "آهای خبردار" را هم اجرا می‌کنیم.
وی افزود: پروژه "سی" پروژه نو و بزرگی است و با کنسرت‌هایی که تاکنون داشتیم تفاوت دارد. بسیار هیجان‌زده هستم که ببینیم چه اتفاقی برای آن خواهد افتاد. در این پروژه نقش‌های زال، رودابه، رستم، اسفندیار و با نگاهی به رستم و سهراب و همچنین حضور یک منجم و یک پری خواهد بود.
شجریان اضافه کرد: هدف من و سهراب پورناظری در وهله اول این بود که بتوانیم نسل‌های مختلف را کنار هم بنشانیم و کاری را خلق کنیم که از چند نسل شنونده داشته باشد و بتوانیم پیام شاهنامه را برسانیم. برای همین انتخاب فرم‌های موسیقی و نمایشی در این راستا بوده که افراد با سلایق و فرهنگ‌های مختلف از آن لذت ببرند و نگاهی به شاهنامه داشته باشند و با این گنجینه فارسی بیشتر آشنا شوند. بهترین مکان اجرا هم کاخ سعدآباد بود.
پورناظری: از اشعار مرتبط استفاده می‌کنیم
سهراب پورناظری در تشریح این کار گفت: ما در ادامه تورهای کنسرتی که در تهران و شهرهای مختلف داشتیم همواره دنبال پروژه‌هایی بودیم که صرفاً اجرای یک موسیقی نباشد و بتواند روی جامعه نیز تأثیرگذاری خود را داشته باشد. حتی بعد از اینکه برای ثبت ملی "ربنا" استاد شجریان به سازمان میراث فرهنگی رفته بودیم مدیران این نهاد حمایت‌های بسیار خوبی داشتند تا بتوانیم این برنامه‌های فرهنگی را گسترش دهیم. اتفاقاً ما در همین راستا دنبال برگزاری ویژه‌های برنامه‌هایی چون "شب حافظ"، "شب سعدی"، "شب مولانا" بودیم که بتوانیم در چارچوب آن علاوه بر اجرای موسیقی اصیل ایرانی از جلوه‌ها و روایت‌های تصویری نیز استفاده کنیم.
وی افزود: برنامه‌هایی داشتیم که در نهایت با مشورت با حمید نعمت‌اله قرار شد که تئاتر را به کنار خودمان بیاوریم. جلسه‌ای با حضور خانم ثمینی گذاشتیم و با ایشان هم مشورت کردیم. قرار بود هنر سینما هم در کنار این کار باشد اما فیلم "شعله‌ور" نعمت‌اله در زمان مقرر تمام نشد و هنوز هم کارهایش ادامه دارد. به همین دلیل حضور سینما در کنار ما ناممکن شد.
او ادامه داد: تمام هدف ما بازسازی هویت ملی است. همان طوری که توانستیم در سال‌های اخیر مقداری از موسیقی ایرانی و شعر ایرانی و غزل معاصر را در میان مردم امروز ترویج دهیم، امیدوارم در این کار هم موفق باشیم. البته دیکته ننوشته غلط ندارد، اما ما این کار را آغاز کردیم و بی‌شک چون کار اول است بی ایراد نیست. موسیقی پروژه "سی" از موسیقی نواحی، سنتی و معاصر ایران گردآوری شده است. آواز کلاسیک غربی و موسیقی کلاسیک غربی هم روی صحنه اجرا می‌شود.
پورناظری تأکید کرد: شاهنامه پتانسیل کنسرت شدن را از نظر من ندارد. کلاً داستانی روایی است. مگر توسط خنیاگری که خودش ساز می‌زند و روایت می‌کند. وقتی شاهنامه در قالب موسیقی دستگاهی می‌آید کار مشکلی است که یک ساعت و نیم را با اشعار شاهنامه مدیریت کرد. به همین دلیل ما از اشعار مرتبط استفاده می‌کنیم. سازهایی مانند تنبور، دوتار، چنگ، بالابان و دودوک، سه‌تار، تار و ارکستر غربی قطعه در برنامه ما هستند.
او در پایان هم گفت: یک تفاهم‌نامه میان سازمان میراث فرهنگی و ما در جهت اجرای برنامه‌های زنده موسیقی مناسب در فضاها و اماکن تاریخی با مشارکت موسسه "بارانا" و موسسه "دل آواز" همزمان با ثبت ملی مناجات "ربنا" محمدرضا شجریان شکل گرفته که به زودی جزئیات آن اطلاع‌رسانی خواهد شد.
شجریان در پایان برنامه در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره ثبت "ربنا" گفت: وقتی همراه با سهراب و تهمورس پورناظری به سازمان میراث فرهنگی برای ثبت ملی ربنا مراجعه کردیم واقعاً سورپرایز شدیم چرا که از مدت‌ها قبل بسیاری از دوستان دنبال ثبت ملی این مناجات بودند که به هر دلیلی اتفاق نمی‌افتاد و خوب به خاطر دارم در عرض ۳۰ ثانیه تمام مسائل مربوط به این ماجرا از ذهنم گذشت اما با تمام این احوال بسیار خوشحالم که بالاخره این اتفاق افتاد.
وی افزود: قبلاً بارها از سمت پدر گفته شده که این کار متعلق به همه مردم است که به نظرم اتفاق خوبی است.
عکس ها : کاوه کرمی