گروه معماری هنرآنلاین: زندگی در یک محیط شهری، سبک زندگی پرمشغله و رقابتی را می‌طلبد که در نهایت بر اثر افزایش استرس در افراد به مشکلات و ناهنجاری‌هایی همچون افسردگی، کرختی و احساس خستگی منتج می‌شود بنابراین ساکنین مناطق شهری بیشتر در معرض مشکلات بهداشت روانی قرار دارند.
آسمانخراش‌ها، نورپردازی، روشنایی معابر، سازه‌های شهری و مواردی از ایندست باعث بالا رفتن سطح استرس در افراد جامعه شهری می‌شوند و این مسئله یک پرسش اساسی را برای معماران مطرح می‌کند و آن اینکه فضاها چگونه بر سلامتی افراد تأثیر می‌گذارند؟
طی سالیان متمادی، تکنیک‌ها و راه‌حل‌هایی به منظور درمان استرس رواج پیدا کرده که در این بین، یوگا به معنای اتحاد و هماهنگی، به عنوان یک راه‌حل درمانی، جسم، ذهن و روح را با هم پیوند می‌دهد و یکی از راه‌حل‌های درمان استرس در حال گسترش در جوامع به شمار می‌رود.
از سوی دیگر فیلسوفان بر این باورند آرامش درونی را می‌توان در هر جایی به دست آورد و در نهایت ضروری به نظر می‌رسد که هر فرد چنین آرامشی را در درون خودش بیابد؛ با این حال معماران و محققان ورزش یوگا بر تأثیر عمیق محیط فیزیکی بر وضعیت روانی فرد تأکید دارند.
یوگا ورزشی است که به سلامتی جسمانی و روحی کمک می‌کند و استرس‌های حاصل از زندگی پر چالش امروزی را کاهش می‌دهد. همه ساله و در تقویم جهانی، ۲۱ ژوئن با هدف کمک به افزایش آگاهی مردم و ایجاد تغییرات مثبت در زندگی جوامع مختلف با عنوان روز جهانی یوگا نام‌گذاری شده است.
شاید در وهله نخست چنین به نظر رسد که معماری و یوگا هیچ‌گونه نقطه تلاقی با یکدیگر ندارند اما در واقع این دو مقوله اشتراکات زیادی در تأثیرگذاری بر افراد در راستای خودشناسی با هم دارند حال آنکه معماری و یوگا مسیری برای دستیابی به خودآگاهی، رشد روحانی، انعطاف‌پذیری و قدرت هستند و معماری مانند یوگا این قدرت را دارد که به‌زیستن، ذهن آگاهی و ارتباط میان بدن و محیط اطراف کمک کند.
در طراحی های سالن‌های ورزشی و به ویژه ورزش‌های ذهنی که نیاز به تمرکز بالا دارند باید از طراحی داخلی و رنگ و نور مناسب با فعالیت ورزشی بهره برد بنابراین در مراکز یوگا که فعالیت‌های جسمی و فکری و در نهایت مدیتیشن انجام می‌شود، باید طراحی سازه به شکلی باشد که ورزشکار حس رهایی و آرامش را از محیط اطراف دریافت کند و این دریافت آرامش و انرژی از محیط، به وسیله طراحی مناسب، استاندارد و شناخت فضاها به انجام می‌رسد.
و اما نکته حائز اهمیت در طراحی مراکز ورزشی یوگا و ورزش‌هایی از این دست اینکه هر کدام از این فضا نیازمند مجهز شدن به پارامترهایی هستند که در نهایت بتوانند آنگونه که باید و شاید خدمات در خور توجهی به مخاطبان خود ارائه دهند که از جمله این مؤلفه‌ها می‌توان به نور، رنگ، متریال مورد استفاده و تعهد سازنده به اهمیت تأمین حریم خصوصی اشاره کرد.
نخست آنکه نور طبیعی یکی از عناصر تأثیرگذار در معماری و یکی از عوامل اصلی در کنار سایر ویژگی‌های دیگر به شمار می‌رود. معماران می‌توانند با تغییرات در الگوهای نور و سایه، علاوه بر ایجاد فضای یکپارچه بدون استفاده از مصالح جدا کننده، برای کاربران، تجارب جدید محیطی و حتی معنوی رقم بزنند و در این میان قرار گرفتن در معرض نور طبیعی، افزایش انرژی، تغییر رفتار کاربر و ایجاد یک فضای انگیزشی را به همراه دارد.
به طور معمول مراکز یوگا با ساختاری ساده، فضاهای آرام و نور کم طراحی می‌شوند و بنابراین تنظیم کردن نور روز و در عین حال حفظ ارتباط با خورشید در بسیاری از سبک‌های یوگا ضروری به نظر می‌رسد.
در توضیح مؤلفه دوم یعنی رنگ می‌توان گفت روانشناسی رنگ مدت‌های مدیدی است که در فرایند طراحی برای درک بهتر محیط پیرامون مورد استفاده قرار می‌گیرد. رنگ‌ها علاوه بر ایجاد آرامش صوتی، حرارتی و نورانی می‌توانند تجربیات حسی را به مخاطب القا کنند و طراحان در هنگام طراحی چنین فضاهایی برای تمرکز حواس، به رنگ‌های موجود در طبیعت تمایل بیشتری دارند تا محیطی به مراتب آرام‌بخش‌تر ایجاد کنند.
سایه‌های سفید، کرم، خرمایی، آبی و سبز در طراحی، ذهن و بدن را آرام می‌کنند و فشار آثار روحی و روانی را کاهش می‌دهند. رنگ‌های ساده و خنثی مانند رنگ های سفید و بژ برای اتاق‌های یوگا و مدیتیشن توصیه می‌شود تا علاوه بر افزایش تمرکز فرد در طول تمرین، آرامش ذهنی او را نیز تقویت کند.
انتخاب رنگ مناسب می‌تواند چالشی دشوار برای یک باشگاه ورزشی باشد چرا که تمایل افراد برای ماندن در فضا و تجربه رشته‌های مختلف ورزشی را کاهش یا افزایش می‌دهد.
متریال به عنوان یکی دیگر از پارمترهای اثرگذار در طراحی فضا با ویژگی‌های لمسی و بصری خود هویت یک فضا را تعریف می‌کند و از آنجا که حس لامسه می‌تواند باعث شود فرد ارتباط عمیق‌تری با محیط برقرار کند بنابراین مواد اولیه می‌توانند حواس را از طریق تجربه ویژگی‌های ذاتی خود درگیر و توجه فرد را به خود جلب کنند.
نکته جالب این است که استفاده از موادی مانند خاک در ساخت چنین فضاهایی می‌تواند حس بودن در دامان طبیعت را تداعی کند و آرامش ذهن را به ارمغان آورد. برخی باشگاه‌های ورزشی یوگا بر مبنای میزان حس آرامشی که منتقل می‌کنند، طراحی می‌شوند و معماران با هدف سوق دادن ظاهر فضا به سمت سادگی از مصالحی همچون چوب، بتن و آجر به همراه تأسیسات سبک صنعتی استفاده می‌کنند.
و در توضیح مؤلفه مهم دیگر می‌توان گفت از آنجا که ایده تأمین حریم خصوصی و دور بودن از شرایط محرک می‌تواند باعث تمرکز حواس شود، خودآگاهی فرد را ارتقاء دهد و فرصتی برای جلوگیری از پراکندگی‌های ذهنی باشد، بنابراین معماران با استفاده از ترفندهایی همچون تفکیک فضاها، کاربر را از پارازیت‌های محیطی دور و آنها را به تمرین مراقبه ترغیب می‌کنند.
همچنین از آنجا که معماری می‌تواند فضایی بهینه به منظور خوداندیشی و کسب آگاهی بیشتر از خود و محیط اطراف ایجاد کند، می‌تواند به دستاوردهایی همچون ذهن آگاهی نائل آمده و توجه به این مهم می‌تواند در طراحی‌های تمامی مقیاس‌ها و برنامه‌های حوزه معماری مورد استفاده قرار گیرد و به‌گونه‌ای استراتژیک بر تجربیات انسانی تأثیر گذارد.
و سرآخر آنکه معماری نیز همانند ورزش یوگا می‌تواند به عنوان ابزاری برای دستیابی به سلامت روح و روان مورد استفاده قرار گیرد و نیرویی متحدکننده میان فرد و فضا باشد.