سرویس مد و لباس هنرآنلاین: زیست جامعه دانشگاهی در کشور سالهاست که در مسیری نامتعارف سپری میشود و هرکجا که به نظر آمده زمان مناسب برای استفاده از فرصتهای علمی کشور فرارسیده، ظرفیتهای بالقوه و پویا به دلیل مشکلات متعدد و نبود زیرساختهای و امکانات لازم سرخورده شده و از ادامه تحصیل در ایران سر باز زدهاند.
ریشه مشکلات نظام علمی کشور در سطوح عالی را باید در ساختمانهایی جستجو کرد که بر سردرشان، تابلوی دانشگاه نصبشده اما شاید در معنا، اطلاق عنوان "نادانشگاه" برایشان مناسبتر باشد.
متأسفانه در موارد بسیاری، ابتکار عمل از دست گروههای علمی و فرهنگی نخبه کشور خارج شده و حضور بخشهای پیشرو در ذیل سایه مدیریت غلط سنتی کمرنگ و کمرنگتر شده است.
عرصه مد و لباس هم بههیچعنوان از این قائله مستثنا نیست. عرصهای که از منظر نگاه بسیاری از صاحبنظران، نهتنها نیازمند اصلاحات عدیده و جدی است، بلکه تقلاها و تلاشهای زیرپوستی جامعه نخبه هم برای نفوذ به این جریان مهم اما همچنان مغفول مانده در بسیاری از موارد نمیتواند راه بهجایی برد.
در چنین شرایطی، دانشجو بیش از همه دچار عقبماندگی میشود؛ دانشجویی که گاه با هزار و یک امید و آرزو و گاه بهزور و حربه پول پدر موفق میشود یک صندلی در این نظام را از آن خود کند اما دانشگاه ناکارکرد، او را سرخورده و امیدهایش را نقش بر آب میکند.
از تنبلی و عجله بیخود و بیجهت دانشجوی امروز بگذریم، نبود قدرت تفکر، تحلیل و نقد در بسیاری از مدرسان دانشگاه برای سروسامان دادن به اوضاع فعلی و قد علم کردن در راستای درخواست مطالبات سبب شده که فرایندهای دانشگاه و آموزش عالی در ایران، کیان و هستی دانشگاه را در مقام نازل فرصت سوزی و ابطال اوقات ارزشمند جوانی قرار دهد.
امروز صحبت از چالشی در میان است که بودن یا نبودن صورت مسئله را هدف قرار داده؛ فضایی که استعدادها و نخبگان یکی پس از دیگری در آن میسوزند و دارندگان سرمایههای مالی، جای همهچیز را با پول پر میکنند.
به هر تقدیر، روز دانشجو را بهتمامی دانشجویان مستعد و نخبه کشور که نان هوش سرشارشان را میخورند تبریک گفته و در ادامه، گزیدهای از اظهارنظر برخی فعالان حوزه فرهنگ درباره چالشها و معضلات نظام دانشگاهی کشور منتشر میشود:
سهراب رحیمی از معدود متخصصان مدیریت مد در ایران است و فعالان عرصه مد و لباس او را بهعنوان مشاور برندسازی مد و پوشاک میشناسند.
او دراین رابطه میگوید دانشجوی امروز به طرق مختلف بهویژه از مسیر شبکههای اجتماعی و به مدد اینترنت، تلاش میکند تا تمامی اتفاقات مهم عرصه فشن در جهان را رصد کند و وقتی در دانشگاه با یک سری سرفصل تاریخ گذشته مواجه میشود، سرخورده شده و انگیزه لازم و کافی برای ادامه تحصیل دانش در ایران را از دست میدهد. دانش بهسرعت در حال تغییر است اما دانشگاههای ما از زمان عقب هستند. حتی بهجرئت میتوان گفت تغییرات در بازار مد و لباس ایران جلوتر از دانشگاهها به نظر میرسد.
مینو کریمنیا از چهرههای پژوهشگر حوزه مد و لباس و مدرس دانشگاه معتقد است غفلت دیرینه صنعت و دانشگاه از یکدیگر در عرصه مد و لباس همچنان کار دست این حوزه میدهد و دانشگاههای ایرانی حوزه مد و لباس، هیچ حرفی برای گفتن در سطح جهان ندارند. در چنین شرایطی، روزی که یک دانشجو ایدهای برای خلق یک طرح جدید نداشت، باید عطای عرصه مد و لباس را به لقایش ببخشد زیرا ممکن است اسیر جریاناتی همچون کپی کاری شود و اینگونه نهتنها همراهی مؤثری با جریان مد و لباس نخواهند داشت بلکه اگر نام خود را طراح لباس بگذارد به این جامعه خیانت کرده است.
شهرزاد اخگر عراقی مدرس دانشگاه در زمینه بازاریابی مد است. موضوعی که در عرصه مد و لباس از اهمیت ویژهای برخوردار است.
اخگر عراقی در این باره میگوید خروجی دانشگاهها در حوزه مد و لباس اغلب کارآفرین یا فرد مناسب بازار و صنعت و یا متخصص و نیروی کار ماهر نیستند به همین سبب به حل مشکلات جامعه پاسخ مناسبی داده نمیشود. باگذشت تقریباً یک دهه از ورود رسمی مقوله مد و لباس در دانشگاههای کشور، هنوز جایگاه و رتبه واقعی دانشگاههای ایران در این حوزه در مقایسه با سایر کشورها و یا حتی در منطقه مشخص نیست. به دلیل نبود فرصتهای کاری ویژه رشتههای مرتبط با رشتههای مد و لباس، دیده میشود که ادامه تحصیل بهنوعی جایگزین شاغل بودن شده است و از طرفی بسیاری از شاغلین هم در رشته غیر مرتبط تحصیلی خود فعال هستند و تنها عدهای توانستهاند در رشته خود فعال و یا در مجموعههای مرتبط جذب و به اشتغال درآیند. بسیاری از فعالان در عرصه مد و لباس از طریق مراکز دانشگاهی به بازار کار وارد نشدهاند. ارتباطات، سرمایه، تجربه، درک زبان بازار و صنعت نیز چیزی نیست که آن را در مراکز دانشگاهی به افراد منتقل کنند. این موارد سبب میشود تا بسیاری از افرادی که منابع سرمایهای و ارتباطات و اطلاعات بازار و صنعت را داشته باشند، گوی سبقت را از فارغالتحصیلان دانشگاهی ربوده و عملاً فضای رقابت را برای آنان سخت و طاقتفرسا کنند و انگیزههای آنان را از بین برده و آنان از ادامه مسیر دانشگاهی منصرف شوند.
محبوبه الهی پژوهشگر، مدرس دانشگاه و عضو هیئتعلمی دانشگاه فنی و حرفهای نیز معتقد است وزارت علوم باید از توان حداکثری خود در امر بهکارگیری کارشناسان خبره برای اصلاح سرفصلها بهره گیرد؛ اتفاقی که تا اندازه بسیار زیادی در دانشگاه فنی و حرفهای انجامشده است. در بسیاری از کشورهای مترقی، دانش طراحی پارچه و لباس در کنار حوزههای دیگر همچون گرایشهای علوم انسانی، محیطزیست، پزشکی، مکانیک و حتی الکترونیک قرار میگیرد و ضمن تلفیق با این گرایشها، نگاه جامعتری به سمت جریانات حوزه مد و لباس معطوف میشود. فاصله ما با مد جهان بسیار زیاد است، اما اگر ضلع دانشگاه بهعنوان یکی از مهمترین اضلاع این عرصه بتواند خود را به استانداردهای موجود نزدیک کند، امیدوار میتوان بود که این عرصه، زمانی به جایگاه واقع خود برسد؛ جایگاهی که با مطالعه برهههایی از تاریخ درمییابیم لباس ایرانیان به مدد و پشتوانه طراحان و دوزندگان ماهر، زبانزد جهانیان و شاخص بود.
مهناز ترابیان مدرس دانشگاه و عضو هیئتعلمی دانشگاه شریعتی بر این باور است که سالها است که جامعه دانشگاهی از این موضوع گلهمند هستند که به چه دلیل این بخش نسبت به فراموششدن این ثروت بزرگ ملی و تاریخی بیتفاوت است، اما به نظر میرسد ما هرقدر هم که بخواهیم به موضوع لباس اقوام در فضای دانشگاه بها دهیم، امکان و توان اقتصادی پرداختن به این بخش وجود ندارد و به همین دلیل است که در جشنوارههای دانشجویی، ژوژمانها و فرصتهایی از این دست، شاهد آثاری تکرار شده در بخش لباس اجتماع هستیم. حفظ سنتها، آدابورسوم و در یک کلمه فرهنگ غنی ایرانی، نیاز به ایجاد زیرساختهای کلان از سوی بخش دولتی و حمایت مدیران ردهبالا است اما متأسفانه روز به روز شاهد آنیم که جریان فرهنگ و هنر کشور بیشازپیش به حاشیه میرود و مسائل اقتصادی، محکمتر از همیشه گریبان مردم و مسئولین را میفشارد.
محمدرضا رسولی معاون دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه گروه علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی تهران به نمایندگی از جریان رسانه ای مرتبط با عرصه مد و لباس کشور معتقد است به لحاظ تئوریک رسانهها مد آفرین هستند و حتی میتوانند نقش حمایتی از عرصه مد در ارتباط مستقیم با سبک زندگی را ایفا کنند اما تا به امروز نه رسانههای رسمی و نه غیررسمی نتوانستهاند بهدرستی در این مسیر گام بردارند و چه بسا مشکل اساسی اینجا بوده که بسیاری از این رسانهها، اتفاقاً کار غلط را به درستی انجام دادهاند و این روند پیامدهای منفی بسیاری در سطوح مختلف جامعه به دنبال داشته است. به هر تقدیر گروه سنی نوجوان و جوان با قرار داشتن در معرض اطلاعات متعددی که شبکههای اجتماعی در اختیارشان قرار میدهند، بهشدت نیازمند تولید محتوا در این زمینهها هستند تا تحت تأثیر رسانههای بدون شناسانه قرار نگیرند و تصمیمات احساساتی و مطالعه نشده در باب مد و سبک زندگی خود را اتخاذ نکنند.
مرجان خسروشاهی هم که تمرکز خود را معطوف به بخش آموزش حوزه مد و لباس در حیطه دانشگاه ساخته است در اینباره میگوید یکی از مهمترین مسائل و چالشهای فعلی عرصه مد و لباس در نظام دانشگاهی، اجباری بودن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مرتبط برای عضویت در هیئت علمی دانشگاهها است درحالیکه افراد تحصیلکرده در رشتههای غیر مرتبط بسیاری هستند که با کوله باری از تجربه و دانش میتوانند حرفهای بسیاری را در مقام هیئت علمی دانشگاهها داشته باشند اما حتی اگر مدرک کارشناسی آنها هم مرتبط باشد، به دلیل مدرک تحصیلی ارشد، این فرصت را از دست میدهند و به زعم من در اسرع وقت نحوه انتخاب اعضای هیئت علمی دانشگاههای مد و لباس باید اصلاح شود. به هر تقدیر، پیشرفتهای چشمگیر ما در حوزه مد و لباس مرهون زحمات بسیاری از اساتید کار بلد و باتجربه است که شاید به تعداد انگشان دست هم نرسند و اگر فرصت حضور در جمع هیئتهای علمی را پیدا کنند، تحولات چشمگیری را در این عرصه رقم خواهند زد.