سرویس مد و لباس هنرآنلاین: آیین اختتامیه بخش بین‌الملل هشتمین جشنواره مد و لباس فجر با حضور سید مجتبی حسینی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عبدالرحیم کردی، مدیرعامل منطقه آزاد تجاری چابهار، علی جنتی وزیر سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمید شاه‌آبادی معاون صدای رسانه ملی، مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر و تعدادی از نمایندگان مجلس، هنرمندان و طراحان، عصر روز یکشنبه 28 بهمن‌ماه در چابهار برگزار شد.
اعطای نخستین نشان مهتاب در راستای تقدیر سوزن‌دوزی
در ابتدای این مراسم، عبدالرحیم کردی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد و تجاری چابهار بر لزوم توجه به هنر سوزن‌دوزی تأکید کرد و دراین‌باره گفت: همان‌طور که همه می‌دانند، سیستان و بلوچستان علی‌رغم دشواری‌های بسیار، دلپذیری‌های بسیاری نیز دارد. در این استان، هنرهای ناب و دلپذیری نظیر سوزن‌دوزی وجود دارد که صرفاً یک هنر تزئینی نیست و با کاربری‌های بسیار در زندگی مردم سیستان و بلوچستان داشته و دارد.
او ادامه داد: به لطف تعاملات انجام‌شده، امروز هنر سوزن‌دوزی، آهسته‌آهسته در تمام جهان، شناخته شده و مورد استقبال هنرمندان، هنر دوستان و طراحان لباس قرار گرفته است. مهارت سوزن‌دوزی به حدی در این منطقه از ایران پررنگ است که بیش از 200 هزار بانوی استاد در این کار فعال هستند و تبحر دارند، اما متأسفانه هنر دست آن‌ها به نظم و نظام عرضه و توزیع نمی‌شود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری چابهار افزود: گردش مالی نزدیک به 40 میلیارد تومان در صنعت پوشاک در کشور و تأکید مقام معظم رهبری بر سبک زندگی، موجب می‌شود که ما به موضوع طراحی لباس و مد و ورود هنرمندان به عرصه اقتصاد هنر پوشاک توجه ویژه‌ای داشته باشیم. دسترسی به اقیانوس و صنعت پوشاک، این استعداد را به چابهار می‌دهد که صنعت مد و لباس و هنرهای وابسته را به بخشی جدی و تأثیرگذار تبدیل کنیم.
کردی تصریح کرد: ما با این رویکرد تفاهمی را با معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد در ابتدای سال جاری منعقد و بنا را بر این گذاشتیم که بخش بین‌الملل جشنواره مد و لباس را در چابهار میزبانی کنیم زیرا سازمان منطقه آزاد چابهار در کنار مأموریت‌های اصلی خود در حوزه اقتصاد، سند مسئولیت اجتماعی را در 4 حوزه محیط زیست، توانمندسازی، آموزش و بهداشت تنظیم و ترسیم کرده است. در همین راستا و با هدف توانمندسازی زنان این مرز و بوم ما بر هنر سوزن‌دوزی متمرکز شدیم.
او ادامه داد: هنر و فرهنگ اصیل ایرانی نیازمند احیاء، ثبت و ترویج است. بنابراین ما تلاش کردیم با برقراری ارتباط و پیوند با بازارهای جهانی و آموختن شیوه‌های نوین تجاری‌سازی هنرمندان و صنعت گران، این میراث تاریخی و اصیل ایرانی را که در شرق کشور و در بلوچستان دست‌نخورده و اصیل باقی مانده است پیوند و ارتباط دهیم و ضمن توانمندسازی نیمی از جامعه این منطقه به تجاری‌سازی و حضور آن در صنعت مد و لباس دنیا اقدام کنیم. در واقع با این فلسفه و رویکرد جشنواره مد و لباس را در چابهار میزبانی کردیم که خوشبختانه از 19 کشور جهان نیز در این دوره حضور داشتند.
کردی برگزاری کارگاه‌های آموزشی را بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: مهم‌ترین بخش این جشنواره کارگاه‌های جنبی بود که در کنار نمایشگاه برپا شد زیرا آنچه امروز در اختتامیه و قبل از شروع برنامه در بخش کارهای تولیدشده دیدیم، فراتر از انتظار هم اساتید و هم عزیزان بازدیدکننده بود. امیدواریم که با تداوم و پیوستگی که برای ترویج هنر اصیل ایرانی انجام می‌دهیم، یکی از اصالت‌های ارزشمند در منطقه را بتوانیم توسعه دهیم.
او درباره بخش نشان مهتاب گفت: نشان مهتاب، مسابقه‌ای است که پس از همفکری با معاونت هنری ارشاد و در راستای گرامیداشت یاد بانوی هنرمند مهتاب نوروزی طراحی شده است تا هر سال در بخش بین‌الملل جشنواره مد و لباس فجر به سوزن‌دوزهای برجسته و ادامه‌دهنده راه این بانوی هنرمند اعطاء شود. در این دوره نخستین برنده این مسابقه توسط هیئت داوران معرفی خواهد شد و شبی به‌یادماندنی را برای هنرمندان این عرصه خواهد ساخت. باور و اعتقاد ما بر این است که با تکیه بر ریشه، تاریخ و اصالتمان زبان بین‌المللی را بیاموزیم و این تمام انگیزه، هدف و راهبرد ما برای حضور در این جشنواره بوده است.
امروز توجه و نگاه بین‌المللی به عرصه چابهار دو صد چندان شده است و این باعث افتخار و امتنان ماست.
هنر از ورای نمادها و نشانه‌ها سخن می‌گوید
در این مراسم، سید محمد مجتبی حسینی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابتدا حادثه تروریستی چند روز گذشته در منطقه سیستان و بلوچستان را تسلیت گفت و افزود: به قول خانم توران میرهادی، ما غم‌های بزرگ را سرمایه کارهای بزرگ می‌کنیم؛ تاریخ عزتمند کشور ما سرشار از این دلاوری‌ها و سلحشوری‌ها است چنان که عارف گفت: از خون جوانان وطن در این خاک لاله دمیده.
او در ادامه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را تهنیت گفت و افزود: انقلابی که برای استقلال، عزت و آزادی شکل گرفت و بالید و امروز در آغاز روزهای دهه پنجاه امیدواریم که با استمرار و همدلی، با کوشش و دانش، بتوانیم آینده‌ای روشن‌تر و باشکوه‌تر بسازیم.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: چهار بهار ایران، امروز میزبان آیین اختتام بخش بین‌الملل هشتمین جشنواره مد و لباس فجر است و ما در کنار یکدیگریم تا در این ضیافت که به اهتمام منطقه آزاد چابهار، طراحان خارجی و داخلی که از 19 کشور برای این رویداد خجسته حضور به هم رسانده‌اند، با هم دریچه نغزی از طرح و نقش و رنگ به ضیافت دیگری برویم و به مهمانی تاریخ به گردهمایی جغرافیا، به مجلس هنر و خلاقیت، به جمع هنرمندانی که به جادوی جمال، این فراخنا را در طرحی و در گرهی جای می‌دهند.
حسینی هنر را دریچه روح خواند و گفت: اگر هنر دریچه و آیینه است که هست، از ورای نمادها و نشانه‌ها سخن می‌گوید، چه فرق می‌کند که از چابهار باشد یا ایرانشهر و سراوان یا کاشان و نائین و کرمان که هر کدام یک سینه سخن دارند. حتی آنگاه که تاریخ خاموشی گزیده و سرآغاز داستان سوزن‌دوزی را نمی‌گوید، می‌توان اشکال شبیه را، در نقوش هزاره‌های پنجم و ششم قبل از میلاد بر سفالینه‌ها سراغ گرفت و سیر آن را پی گرفت تا کتیبه‌های ساسانی و دوران اسلامی رسید؛ که آورده‌اند مردمان این سامان چالاک، قوی و رشید بودند و زنان نستوهش اگر فراغتی می‌یافتند، از مسئولیت سنگین تدبیر زندگی به رشته‌های نازک رنگین و دستی نقش‌آفرین، پارچه ساده را بهشت رنگ و نگار می‌کردند. زنان این سامان به سنت نقاشان ایران در طبیعت خیره می‌شدند و آنگاه که تصویر گل و پرنده در ذهنشان جان می‌گرفت، چشم می‌بستند از خانه خاطر، نقش دگرگون می‌آفریدند. گل سهر، کتار پادک، گل تک و هزار نقش دیگر همه در کارخانه ضمیر توانای ایشان از هر غبار ساده می‌شد و بر پارچه قرار می‌گرفت.
او ادامه داد: در خطوط شکسته و مستقیم نقوش سیستان و بلوچستان، با رنگ‌های گرم و صمیمی، نشانه‌هاست از طبیعتی سخت و دشوار اما سرشار از کیمیای خلاقیت، کیمیایی که توانسته مرزهای دوران را بپیماید و با استمرار به نسل‌های بعد ارمغانی یگانه ارائه دهد. استمرار سنت بدون نوآوری امری محال است و شگفت اینکه در جان تمامی هنرهای سنت‌مند کشور ما، همین نو شدن در عین اصیل ماندن، رمز ماندگاری و در عین حال استمرار فرهنگی ماست. کم نیستند کشورهایی که حتی متون مشهور پنج قرن قبل خودشان را نمی‌توانند دریابند اما هنوز و همچنان از پس هزاره‌ای، ما با شاهنامه سرمست می‌شویم و هم پس از هشتصد سال شعر سعدی به وجدمان می‌آورد. این استمرار حاصل سنت نو شدن و نو شدن سنت است.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برقرار ارتباط بین بخش‌های مختلف مد و لباس را از تبعات جشنواره دانست و گفت: بخش بین‌الملل هشتمین جشنواره مد و لباس فجر در چابهار، پیامی ارزشمند دارد و حکایتی بدون تکدر تکرار، و آن اینکه برای برآمدن در عرصه جهانی و برای سخن گفتن به زبان و به سبک خود باید به گفتگو بنشینیم، گفتگو میان طراحان، گفتگو با صنعتگران، گفتگوی متخصصان داخلی و خارجی و استفاده از آموزه‌ها و داشته‌های فرهنگی و آموختن دستاوردهای نوین.
حسینی خاطرنشان کرد: جشنواره چابهار فرصت مغتنم و کانون این گفتگو می‌تواند باشد و مجالی برای نوآوری در عین اصالت که تداوم آن در گرو اهتمام همه ماست. اهتمام برای تشکیل کارگاه‌ها و صنایع مرتبط، برای توسعه بازار و کسب‌وکار، توسعه آموزش و مستندنگاری اصالت‌ها و ایجاد موزه‌ای برای نشان دادن توانمندی‌ها.
او ضمن تشکر از مدیرعامل منطقه آزاد چابهار و مسئولان و فعالان در این حوزه سخنرانی خود را با شعری از فرخی پایان داد.
در این مراسم قطعاتی از موسیقی سنتی سیستان و بلوچستان برای حاضران اجرا شد.
بهره‌برداری از تئاتر در راستای معرفی هنر سوزن‌دوزی
ستاره اسکندری، بازیگر سینما و تلویزیون نیز در ادامه این مراسم گفت: آنچه ما را گرد هم آورده زیبایی است. به بهانه این جشنواره از جای‌جای ایران‌زمین و کشورهای دیگر گرد هم آمدیم تا یاد بگیریم دست‌به‌دست هم دهیم به مهر و میهن خویش را کنیم آباد.
او افزود: سال‌های طولانی مدیریت‌های آماری که به شعار بسنده کرده‌اند، سر آمده است. در این سال‌ها که فرهنگ ما تکه‌پاره شده، ذره‌ذره هویتمان را از دست داده‌ایم؛ برگزاری چنین جشنواره‌ای در چابهار این روزنه امید را در دلمان باز می‌کند که مدیری با حفظ ارزش‌های بومی و منطقه‌ای خود، به عمل می‌خواهد این هنر را نهادینه و صادر کند.
این هنرمند ادامه داد: بسیاری از ما به‌عنوان افراد مستقل و وابسته به این مرز و بوم در کنار شما بوده‌ایم و هستیم زیرا به جادوی طبیعت و مردمان سیستان و بلوچستان گرفتار شده‌ایم.
اسکندری خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما استمرار جشنواره در چابهار است زیرا این اتفاق نیازمند تکرار است تا بتواند میراث خود را ارتقاء دهد. ما باید نیاز فرهنگی را ایجاد کنیم بنابراین اجازه دهید که هنرهای نمایشی به شناساندن این فرهنگ کمک کند.
لوکا گیرا دوزی، مدرس آکادمی هنرهای زیبای بررا در میلان ایتالیا، از حضور در ایران ابراز خرسندی کرد و گفت: ایتالیا یکی از کشورهای مطرح در زمینه مد است، بنابراین ما سعی داشتیم که درباره موقعیت لباس بلوچ و پیوند با جامعه جهانی مباحثی را در این کارگاه‌ها ارائه کنیم. ما در بدو امر حاضران در این جلسات را با یک سری کلیدواژه‌های دنیای مد آشنا کردیم و در روز پایانی آثار قابل توجهی را از این کارگاه‌های عملی برداشت کردیم.
او افزود: از جانب خودم و همکارانم، می‌توانم بگویم که از روند کار در این جشنواره بسیار راضی بودیم و جا دارد که از آقایان مهدی افضلی و عبدالرحیم کردی و بسیاری از افراد دیگر در این عرصه تشکر کنم. همچنین از 35 زن ارزشمندی که طی این سه روز در کارگاه‌ها با ما همراه بودند و توانستیم کارها و آثار آن‌ها را ببینیم و ارزیابی کنیم، تشکر می‌کنم.
لباس ایرانی نیازمند بازگشت رنگ است
مرضیه برومند، کارگردان عرصه سینما و تلویزیون، برگزاری جشنواره مد و لباس فجر در چابهار را مایه خرسندی دانست و گفت: به دبیر و طراح این جشنواره بسیار تبریک می‌گویم که همه چیز را سرشار از ذوق و سلیقه اما سرشار از سادگی طراحی کرده است. من 42 سال پیش در چابهار حضور داشتم اما حسرت می‌خورم که چرا بیشتر به این منطقه زیبا سفر نکرده‌ام.
او افزود: بسیار خرسندم که به سرزمین رنگ و هنر آمده‌ام و این همه زیبایی را از نزدیک لمس کردم. در ادامه به زن‌های سیستان و بلوچستان تبریک می‌گویم که لباس سنتی خود را حفظ کرده‌اند اما این بسیار باعث تأسف است که ما این همه لباس زیبا در تمام ایران را فراموش کرده‌ایم و زندگی روزمره ما خارج از رنگ لباس‌های محلی ماست.
این هنرمند ادامه داد: نمی‌دانم چه کسی رنگ را از ملت ما گرفت و کدری را به ما تحمیل کرد؟ ما ملت رنگ و زیبایی هستیم بنابراین امیدوارم که فکری به حال رنگ سیاهی شود که بر منظر و نگاه ما حاکم شده است و بر دل‌های ما تأثیرگذار است. امیدوارم که همه چیز رنگی شود.
برومند از اقدامات انجام‌شده در حوزه احیای عروسک‌های سنتی ایران خبر داد و گفت: طی اقدامی عروسک‌های اقوام ایرانی در حال احیاء است. کار این افراد بسیار زیبا و ارزشمند است زیرا هر کدام از این عروسک‌ها لباس فرهنگ و ملیت خود را به تن دارند و توسط زن‌ها دوخته و درست می‌شود. حیف است که بچه‌های ما با وجود چنین گنجینه‌هایی باربی را به دست بگیرند و این نیز از جمله مشکلات امروز است. طبیعتاً باید بر روی این عرصه کار شود اما قطعاً این بخش همراهی و همکاری و پشتیبانی نیاز است. بنابراین امیدوارم که لباس زیبای اقوام ایرانی به تن عروسک‌ها برود و وارد عرصه فروش شود.
در بخش پایانی این مراسم، زرخاتون عظیمی، هنرمند سوزن‌دوزی و مهلا زمانی، طراح بین‌الملل و بانوی کارآفرین مورد تقدیر و تشکر قرار گرفتند.
مقام اول در نخستین نشان مهتاب به مریم ریگی، هنرمند سوزن دوز خطه جنوب کشور اعطاء شد.
در این بخش به فرین نوروزی پناه، طراح و جمع آورنده مجموعه لباس اقوام به‌عنوان نفر دوم و فریبا حسینی به‌عنوان نفر سوم در این بخش انتخاب شد.
در بخش زیورآلات مریم سادات طبایی، پرناز شاکری و مهسا دهقانی اشک زرین به ترتیب اول تا سوم شدند و در ادامه از ریتا نیک فرجام نیز و رعنا پرگاسی در این بخش تقدیر شدند.
در این مراسم سفیر مالزی در ایران و هنرمندانی چون: مرضیه برومند، بهاره رهنما، افسانه چهره آزاد، شاهرخ فروتنیان در کنار رسانه‌های داخلی و خارجی حضور داشتند.
احسان قاضی‌زاده هاشمی، سید فرید موسوی، طیبه سیاوشی و خانم ساعی، نمایندگان مجلس، سید علی پاکدامن، مدیر دیپلماسی وزارت امور خارجه، مینو خالقی، مشاور معاون وزیر کشور، فرماندار چابهار از دیگر افراد حاضر در این مراسم بودند.
بخش بین‌الملل هشتمین جشنواره مد و لباس فجر با حضور نمایندگان و طراحانی از کشورهایی چون: فرانسه، اسپانیا، سنگاپور، تونس، چین، قزاقستان، روسیه، ایتالیا، سوریه، عمان، آذربایجان، ارمنستان، عراق، پاکستان، هند، افغانستان، لبنان و اندونزی در چابهار برگزار شد.