سرویس مد و لباس هنرآنلاین: زمانی ایران به اقصی نقاط جهان پارچه صادر میکرد، زمانی که اروپا با انقلاب صنعتی مواجه نشده بود و پارچه ایرانی به لحاظ نقشمایه و تاروپود زبانزد خاص و عام بود.
دوره صفوی به اذعان بیشتر مورخان، دوره اوج و شکوفایی صنعت نساجی بوده و پارچههایی با طرحهای زیبا و چشمنواز تولید میشدند که علاوه بر مصرف داخلی به اکثر کشورهای دنیا نیز صادرات داشت.
این روند رو به رشد و منحصربهفرد سالیان سال ادامه داشت بطوری که شاهعباس صفوی شیفته صنایع نساجی بود و برای احیای این صنعت بسیار کوشش میکرد. وقتی خبر آوردند هندیان دست به رقابت با پارچههای ایرانی زدهاند و ترمههایی با استفاده از پشم بزهای آنقوره که در کوههای هیمالیا زندگی میکردند و پارچههای نرمتر از ترمه ایران به دنیا عرضه و ترمه کشمیری را جایگزین ترمه ایرانی کردهاند بهسرعت برای احیای صنعت نساجی ایران دست به کار شد و با کلیه امکانات به ترمیم جاده ابریشم و استفاده از سرمایه خود و ایجاد 28000 هزار کارخانه نساجی جدید در اصفهان، کاشان، یزد و شوشتر پرداخت.
اما صنعت نساجی و پارچهبافی در دوره قاجار، با انقلاب صنعتی در اروپا مصادف بود و ماشینی شدن صنعت پارچهبافی سبب شد تا هنر پارچهبافی با یک دوره رکورد مواجه شده و پیشرفتهای چشمگیری در رابطه با طراحی پارچه صورت نگیرد. این روند تا به امروز ادامه داشته و کافی است سری به بازار پارچهفروشان زد تا جولان پارچههای خارجی را در ایران ببینید.
سلسله صفوی در دوره شاهعباس اول به اوج قدرت خود رسید. او اصفهان را پایتخت خود قرار داد و آن را یکی از زیباترین شهرهای خاورمیانه ساخت. رونق اقتصادی ایران در این زمان، تقاضای داخلی کالاها را افزایش داد. لباسهای گرانقیمت و ساختمانهای آراسته با پردههای زیبا، موجب تحسین سیاحان شد. استفاده ماهرانه از بافتهای پیچیده، ترکیب رنگهای مختلف با یکدیگر و نوآوری در طراحی پارچه موجب تولید منسوجات بینظیری شد و علاقه شاهعباس به تجارت و بازرگانی، صنعت نساجی کشور را رونق داد.
تأسیس کارگاههای متعدد بافندگی در اصفهان و شهرهای دیگر که در آنها منسوجات و شالهای ابریشمی تحت نظارت دقیق ناظران بافته میشد، میزان تولید پارچههای نفیس و گرانبها را افزایش داد. گفته شده که دستگاههای بافندگی دربار، تمامی فاصله بین میدان مرکزی شهر و چهلستون را که حدود نیم کیلومتر بود، میپوشاندند.
پارچههای این دوره بهخوبی نشان میدهند که روشهای فنی کاملاً مستقر شده بودند و از روی نقاشیهای آن دوره میتوان دریافت که نقشههای بدیع و ظریف اسلیمی پیشرفت شگفتانگیزی داشتند.
از این رو، بسیاری از مورخین و سیاحانی که در دوره صفوی به ایران سفر کردهاند معتقدند که دوره صفویه درخشانترین دوره صنعت نساجی از آغاز تاریخ ایران تا به امروز بوده است.