سرویس مد و لباس هنرآنلاین: نشست علمی "نمادگرایی و نشانه‌شناسی در طراحی پارچه و لباس اقوام ایرانی" از سلسله نشست‌های علمی هفتمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر، یکشنبه 29 بهمن در خانه کتاب تهران برگزار شد.
شمسی کاکاوند، محقق، پژوهشگر و مدرس حوزه لباس اقوام در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: نشانه‌شناسی در طراحی پارچه و لباس اقوام ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد و در تعریف نشانه‌شناسی علمی است که به بررسی انواع نشانه‌ها، عوامل حاضر در فرایند تولید و مبادله و تعبیر آن‌ها، و نیز قواعد حاکم بر نشانه‌ها می‌پردازد.
او با اشاره به چالش‌های بنیادین این عرصه بیان کرد: نشانه‌شناسی پوشاک اقوام ایرانی، جایگاه نشانه‌ها در پوشاک اقوام ایرانی و محدودیت‌های موجود در قلمرو نشانه‌ها در میان اقوام موضوعات مهمی است که باید به آن‌ها بپردازیم.
کاکاوند ادامه داد: لازم است هر طراح لباس ایرانی از این رهیافت و روش پژوهی نشانه‌شناسی به بازخوانی نشانه‌ها در پوشاک اقوام ایرانی بپردازد و دو ابزار مهم مورد نیاز در ایده روش پژوهی مربوط به دال و مدلول سوسوری است (فردینان دو سوسور زبان‌شناس و نشانه‌شناس سوئیسی).
او به نام "رولان بارت" به‌عنوان یکی از پژوهشگران علم نشانه‌شناسی اشاره کرد و گفت: بارت، نویسنده، فیلسوف، نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی، نشانه‌شناس معروف فرانسوی بود که از جمله مؤلفه‌های مهم آثار و ساختارگرایی و پساساختارگرایی و همچنین تحلیل نشانه‌شناسانه متون ادبی و پدیده‌های فرهنگی‌اند و پوشاک هم به عنوان یک پدیده فرهنگی در این باب مورد توجه است.
این پژوهشگر لباس اقوام به رابطه بین نماد و نشانه در بحث نشانه‌شناسی پوشاک اقوام ایرانی اشاره کرد و گفت: حروف یا علامتى که براى نمایش یک فعالیت یا یک شیء طراحى شده باشد، نماد است. نماد ممکن است تصویرى یا انتزاعى باشد و در زمینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسى یا تجارى بکار رود. نشانه یا آرم بیان مفهوم یا شکل چیزى است که در قالب شکلى دیگر در ذهن متجلى می‌شود و آن را باید روى کاغذ ثبت کرد و تماماً بیانگر چیزى است که عینیت پیدا کرده است.
او گفت: زنان و مردان اقوام ایرانی از قرون متمادی با لباس خود پیوندی عاطفی و اعتقادی پیدا می‌کنند و علاقه بسیاری به نگهداری پوشاک به عنوان نماد هویت فرهنگی خود دارد.
کاکاوند ادامه داد: پوشاک یکی از بارزترین نمونه‌های فرهنگی در جامعه است و از جمله عوامل مؤثر بر پوشاک اقوام ایرانی، شرایط جغرافیایی و محیطی، نحوه زندگی، اعتقادات، نظام طبقاتی حاکم بر جامعه، روابط فرهنگی و سیاسی و پیشرفت‌های تکنولوژیکی هستند.
او همچنین به شاخصه‌های تغییر در اجزاء و دال‌های پوشاک اقوام ایرانی اشاره کرد و گفت: سن، مکان و زمان، منطقه و مسائل اقتصادی در این حوزه حائز اهمیت است و تمامی موارد شیوه نگرش جدیدی را پیش روی طراح می‌گشاید.
کاکاوند در خاتمه با اشاره به اینکه برای توجه کردن به جایگاه نشانه لباس، آگاهی از تمام ابزار یا روش‌های ارتباطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اظهار داشت: علاوه بر این نشانه‌ها در پوشاک اقوام ایرانی می‌توان با نشان دادن ساختار یک واقعیت پیچیده تاریخی آن را به آسانی مورد بررسی قرار داد.