سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: "تفنن و سرگرمیهای مهاجران آلمانی" اثر یوهان ولفانگ فون گوته، به ترجمه سعید پیرمرادی کتابی است که شما میتوانید به وقت اضطراب و خدای ناکرده تنش روحی به سراغش بروید. فکر کنید دارید میروید مطب یک روانشناس، چرا که قرار است این کتاب شما را از شرایط روحی نامناسب به سوی روانی آسوده سوق دهد. ان شاءالله.
تاریخ تا آنجایی که به یاد میآورد، آدمی در شرایط وخیمی سیر و سلوک میکرده. یا جنگ بوده وُ خون وُ خونریزیِ عینی و عملی، یا صلح بوده به ظاهر وُ در کنه ماجرا باز هم جنگ بوده وُ خون وُ خونریزی. بعد از جنگ جهانی دوم، گزاره دوم بیشتر از همیشه برای شرایط انسانی ِ بشر امروز صدق میکرده. تنشهای ذهنی-روانی و پدیدهای به نام اضطراب جزوی شد لاینفک از زندگی روزمره و معمول آدمی. هر چند این نکبتِ بزرگ همیشه با آدمی همراه بوده و بیشتر از شادی وُ خوشبختی با انسان موانست داشته. شاید یکی از دلایل به وجود آمدن قصه (Story) همین باشد و فلسفه وجودی تاریخ هم (hi-story) همین. اما آنچه مسلم است این است که در میان همه نوع داستان، قصههای به هم پیوسته ، نوول و غیره، گروهی از روایتهای داستانی خصوصا برای آسودگی و رفع تنش از ذهن و روان آدمی آفریده شدهاند. میگویید کدامها؟ باید گفت معروفترینشان "هزار و یک شب" است و "دکامرون" اثر بوکاچیو.
"دکامرون" بوکاچیو شامل مجموعه قصههایی ست که صرفا روایت میشود برای رهایی ذهنی و آسوده خاطری مخاطبان، چرا که در جایی نه چندان دور از آنها (مخاطبان داستان) طاعون بر شهر چنبره زده است. اما از آن شیواتر و تامل برانگیزتر و ساختمندتر، داستانهای هزار و یک شب است؛ داستانهایی که شهرزاد قصه گو روایت میکند تا جان سالم از تیغِ شمشیرِ شاهِ زن کُش هزار و یک شب به در بَرَد.
کاتارینا مُمزن در نوشتاری بر این کتاب، مینویسد: "زمانی که گوته 45 ساله بین سالهای 1794 و 195 مجموعه داستانهای کوتاه حاضر را آفرید، اروپا تحولات سیاسی بزرگی را پشت سرمیگذاشت. پس از انقلاب فرانسه در 1789 بسیاری کشورهای اروپایی دستخوش آشوبهای سیاسی شدند و عملیات نظامی لرزههای عظیمی بر پیکر این جوامع انداخت..."
پس بی ربط نبوده که گوته هم در "تفنن و سرگرمیهای مهاجران آلمانی" به شیوه هزار و یک شب روی آورده و داستانها را در پس زمینه تیرگی روایت میکند، آن هم به طرزی که این پس زمینه تا حدود زیادی کم رنگ شود.
خود گوته درباره شرایط اجتماعی- سیاسی آن روز و روزگار (زمان داستانی "تفنن و سرگرمیهای مهاجران آلمانی") و در آغاز این کتاب مینویسد:"در آن برهه تاریخی ملال انگیز که برای آلمان، اروپا و چه بسا سایر نقاط دنیا عواقب بسیار وخیمی در برداشت، آن هنگام که قشون فرانسه در بزنگاه ضعف دفاعی دردناکی به سرزمین پدری ما هجوم آوردند، یک خانواده اصیل آلمانی همه دارو ندار خود را رها و از رودخانه راین عبور کرد تا به این شکل از مهلکه خطرناکی بگریزد که گریبان همه افراد سرشناس را گرفته بود؛ آنان که جنایتی جز این مرتکب نشده بودند که از نیاکان خویش به نیکی و سرور یاد نمده و به دیده احترام به آنها مینگریستند. افرادی که از امتیازهایی بهرهمند بودند که هر پدر نیک اندیشی آرزو داشت برای فرزندان خود و نسل آتی فراهم آورد." کاتارینا ممزن میگوید که منظور گوته در اینجا پیش روی لشکر تحت فرماندهی ژنرال کاستین در 1792 به لنداو است، اما آنچه بیش از این واقعیت تاریخی به کار مخاطب ایرانی این کتاب میآید، مسئله ماهوی و روان شناسیکی است که مولف کتاب پیش میکشد.
در این اوضاع نا به سامان گوته چاره کار را داستان میبیند، نه به این معنا که مخاطبان داستان او مطلقا بدبختیهای خود را به ورطه فراموشی بسپارند، بلکه به مثابه استراحتگاهی که آنها را برای مبارزه دوباره آماده نبرد کند.
این کتاب به 11 قسمت تقسیم میشود: یک؛ نوشتار خانم پروفسور کاتارینا مُمزن بر ترجمه فارسی اثر.
دو؛تفنن و سرگرمیهای مهاجران آلمانی.
سه؛ آنتونلی و آوازه خوان.
چهار؛ داستان ضربههای اسرار آمیز.
پنج؛ داستان باسومپیر درباره فروشنده دل ربا.
شش؛ داستان باسومپیر درباره روسری.
هفت؛حقوق دان.
هشت؛ فردیناند و اتیلیه.
نه؛افسانه.
ده؛توضیحات.
و یازده؛ تشکر مترجم.
"تفنن و سرگرمیهای مهاجران آلمانی" اثر یوهان ولفانگ فون گوته که در نشر چشمه منتشر شده، کتابی است شامل 170 صفحه، با قیمت 12 هزار تومان.