سرویس فرهنگ و ادبیات: آیین سپاس از شب چله به همراه رونمایی از کتاب "آیا فردوسی محمود غزنوی را هجو گفت؟" اثر ابوالفضل خطیبی عصر روز گذشته 28 آذرماه در موزه فرش استاد رسام عرب زاده برگزار شد.
مراسم سپاس شب چله که به همت باشگاه شاهنامه پژوهان و موزه فرش استاد رسام عرب زاده برگزار شد، با همراهی و چکامه خوانی هما ارژنگی، شاهنامه خوانی کیخسرو دهقان، نقالی سارا عباسپور، شاهنامه خوانی دو زبانه دو نوجوان هنرمند مهدیس و مهبد کرمی پور، سعدی خوانی یسنا کیانی و اجرای موسیقی گروه مهرنوا به سرپرستی نازلی بخشایش همراه بود.
همچنین طی این مراسم ابوالفضل خطیبی شاهنامه پژوه و نویسنده کتاب " آیا فردوسی محمود غزنویی را هجو گفت؟" در مقدمه‌ای درباره این کتاب اظهار کرد: هجونامه قطعه‌ای است منسوب به فردوسی که می‌گویند در هجو سلطان محمود غزنوی سروده شده است. این بیت‌ها در مقدمه شاهنامه در شرح زندگانی فردوسی در بخش روابط شاعر با سطان محمود غزنوی یا در پایان شاهنامه درج شده است اما تاجایی که من درباره این موضوع تحقیق کرده‌ام، کمترین بیت‌های هجونامه 6 بیت در چهارمقاله نظامی عروضی و بیشترین آنها، 140 بیت در نسخه مجلس دیده می‌شوند.
او ادامه داد: بیت‌های هجونامه در گذشته چنان پرآوازه بود که بنا بر گزارشی در نیمه اول قرن یازدهم هجری، خنیاگران آنها را در برخی دستگاه‌های موسیقی می‌خواندند. برخی پژوهندگان هجونامه را سروده فردوسی دانسته‌اند و برخی دیگر نه و برخی دیگر راهی میانه را رفته‌اند و بخش‌هایی از آن را سروده فردوسی دانسته‌اند و بخش‌های دیگر را سروده دیگران.
این شاهنامه پژوه خاطرنشان کرد: در این کتاب نخست به بررسی هجونامه در نسخه‌های گوناگون شاهنامه از کهن‌ترین نسخه‌ها تا نسخه‌های جدیدتر پرداخته شده که از آن میان 25 نسخه شاهنامه برگزیده و بر اساس آنها تحریرهای متفاوت هجونامه، هم به لحاظ زمانی و هم به لحاظ محتوایی ذیل سه تحریر طبقه‌بندی شده است و پس از آن بر اساس تحریرهای مختلف، بررسی تحلیلی هجونامه انجام شده است.
خطیبی با یادآوری این نکته که رویدادهای مربوط به هجونامه، مانند بخش‌های دیگر زندگانی شاعر پرآوازه ایران چنان در هاله‌ای از افسانه‌ها فروپیچیده شده است که به دشواری می‌توان حقایق تاریخی را از لابه‌لای این افسانه‌ها بیرون کشید، گفت: بنابراین پژوهشگر در بررسی این رویداد، گویی در سرزمین مه‌آلودی گام برمی‌دارد و هر لحظه بیم آن می‌رود که به دامان خیالات خود فروغلطد. مهم‌ترین پرسشی که رو به روی پژوهشگر قرار می‌گیرد، این است که آیا هجونامه اساساً سروده فردوسی است؟ هجونامه از موضوعات بحث انگیز میان پژوهندگان شاهنامه بوده و هست. تا آنجا که برخی چون قزوینی، تقی زاده و... باور دارند که اصل هجونامه را فردوسی خود سروده است اما در برابر، پژوهندگان دیگری چون ملک الشعراء بهار، حافظ شیرازی، مجتبی مینوی، دبیرسیاقی، احمد آتش و شاپور شهبازی بر آن هستند که هجونامه جعلی است و فردوسی آن را نسروده است.
این نویسنده و شاهنامه پژوه همچنین افزود: در کتاب " آیا فردوسی سلطان محمود غزنوی را هجو گفت؟" پس از معرفی هجونامه و پیشینه آن، نظریات پژوهندگان شاهنامه درباره این قطعه عرضه شده و پس از آن بررسی انتقادی این نظریات آمده است. در پایان فصل به این دلایل نتیجه‌گیری شده که قطعه هجونامه نمی‌تواند سروده فردوسی باشد.
درپایان این مراسم کتاب "آیا فردوسی محمود غزنوی را هجو گفت؟" با بیست درصد تخفیف در اختیار دوستداران آن گذاشته شد.