بخش سوم و پایانی گفتگوی هنرآنلاین با علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به شیوه‌های درست انتخاب کتاب، ارتباط هنر و کتاب و اشاره‌ای مختصر به جشنواره‌ها و جوایز ادبی، اختصاص دارد که توسط این موسسه برگزار می‌شود.
شما می‌توانید بخش‌های قبلی این گفتگو را در لینکهای زیر پی‌گیری بفرمایید.
رمضانی: باید در شناسایی پدیدآورندگان و تولیدکنندگان درجه یک و معرفی مسیرهای امن خرید کتاب، اهتمام لازم را به خرج دهیم
آقای رمضانی در این بخش از گفتگو، کتاب را هم مثل دیگر کالاها دانست که نوع بی کیفیت و تقلبی آنها در بازار یافت می شود و بیان نمود که باید راه انتخاب کتاب خوب را به مردم نشان دهیم و اضافه کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی که مسئول صدور مجوز نشر و کتاب هستند، موظفند مطابق قانون عمل کنند. در قانون مصادیق عدم اجازه به انتشار کتاب مشخص است. توهین‌های قومی، توهین‌های دینی، نقض امنیت ملی و دیگر مصادیقی که در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی آمده، مبنای تصمیم‌گیری مراکز صدور مجوز است. اما اینجا می‌خواهم مسئله دیگری مطرح کنم؛ در کدام صنعت حتی در صنایع فرهنگی، جنش تقلبی وجود ندارد. اما سوال اینجاست، برای اینکه مردم محصول با کیفیت و مناسب تهیه کنند چه باید کرد؟ بایستی ملاک‌های انتخاب مناسب را به مخاطبان ارائه کرد. برای مثال بایستی روش تشخیص اصالت و کیفیت اثرهای مختلف را عنوان و منابع اصیل را به مخاطب عرضه کنیم. ما در مراکز ذی‌ربط به مردم آموزش می‌دهیم که دارو، گوشی همراه و دیگر کالاهای تقلبی را تهیه نکنند؛ البته در برخی موارد پیش می‌آید که سر مخاطب کلاه می‌رود و کالای نامناسب تهیه می‌کند. ما باید قدرت نقادی، تشخیص و ارزیابی عمومی را بالا ببریم و همچنین مسیر امن خرید کالای مناسب را فراهم کنیم.
گاهی ناشران گلایه می‌کنند که کتاب پرفروششان توسط یک مرکز پخش به شکل تقلبی عرضه شده است که این مسئله موجب می‌شود سرمایه ناشر از بین برود. بنابراین باید در شناسایی پدیدآورندگان و تولیدکنندگان درجه یک و معرفی مسیرهای امن خرید کتاب، اهتمام لازم را به خرج دهیم. برای این کار ابتدا بایستی تدابیر لازم جهت مبارزه با قاچاق کتاب و مواردی مثل مدیریت دستفروشان انجام شود و از طرف دیگر فعالیت‌هایی ایجابی مثل عرضه کتاب در سکوهای دیجیتال، مطابق با بانکِ اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران انجام شود. مطابق قانون نمی‌شود مسیر تولید کتاب را سخت کرد اما می‌توان مسیر انتخاب و ذائقه مردم را ارتقا داد. خوشبختانه اجزای نامطلوب حوزه کتاب که با اصطلاحاتی مثل ناشران کپی‌کار و پخته‌خوار و نویسندگان کپی‌کار و کتابساز از آنها یاد می‌شود، سهم قابل توجهی از بازار کتاب ندارند. گاهی مردم یک کتاب بی‌کیفیت را از این اجزا تهیه می‌کنند و متوجه کیفیت پایین آن می‌شوند و سپس به چرخه اصیل و استاندارد عرضه کتاب باز می‌گردند.
مدیر عامل خانه کتاب: حدود سه درصد سبد خرید کتاب مردم کتابهای هنری است.
رمضانی در باب ارتباط هنر و کتاب به تعدد چاپ کتابها با موضوع هنر اشاره و عنوان کرد: می‌توان ارتباط هنر و کتاب را از چند بعد بررسی کرد. یکی از این ابعاد، انتشار کتاب با موضوعاتی هنری است. طبق آماری که در دسترس ماست، تاکنون60 هزار عنوان کتاب با موضوع هنر توسط 5736 ناشر تولید شده است؛ شایان ذکر است سال 1398 تا 1399، 3500 عنوان، سال1400 ، 4000 عنوان، سال1401، 4100 عنوان و از ابتدای 1402 تاکنون حدود 2700 کتاب هنری تولید شده است. نزدیک به 4 درصد کتابهای منتشر شده در کشور در حوزه هنر هستند. اغلب این کتابها هم کتابهای تالیفی هستند. در نمایشگاه‌های مجازی چند سال گذشته مردم بین 35 تا 40 هزار نسخه کتاب هنری در هر سال خریده‌اند که این آمار حدود 2.6 تا 3 درصد سبد خریدِ کتابِ مردم محسوب می‌شود. درخواست ما این است که خبرگزاری هنرآنلاین بیشتر به این کتابها بپردازد. نکته دیگری که پیرامون ابعاد هنری کتاب قابل ذکر است، درباره مولفه‌های هنری است که در شکل‌گیری کتاب بسیار موثرند. برای مثال تصویرگری در کتب کودکان و نوجوان بسیار تاثیرگزار است و تصویرگران ما هم در جشنواره‌های بین‌المللی حائز جوایز مختلفی می‌شوند و با دیگر کشورها رقابت جدی دارند. ما فقط در زمینه تکنولوژی چاپ کتاب مقداری عقب هستیم. اجزای دیگر مثل طراحی جلد و قلم هم از عناصر ارتباط هنر و کتاب است. ضلع سوم ارتباط هنر و کتاب، مسئله معرفی کتاب به واسطه جلوه‌های هنری است. تمامی اجزای هنر اعم از سینما، هنرهای تجسمی و موسیقی می‌توانند به افزایش اقبال به کتاب و در گام بعد اقبال به کتاب مناسب عمل موثر باشند. چقدر خوب است عناصر کتاب مثل کتابخانه‌ها در دکوپاژ فیلم‌های سینمایی حضور داشته باشد و یا هنرمند اصلی آن اثر هنری، با کتاب مانوس باشد. این مصادیق نشان‌دهنده عرصه مغفول ارتباط هنر و کتاب هستند. در گذشته نه چندان دور، پیش از نمایش فیلم‌های سینمایی و با استفاده از ظرفیت بازیگران، نماهنگ تبلیغاتی برای کتاب های دفاع مقدس تولید و پخش می‌شد و با همین ابتکار، موجی جهت اقبال بیشتر به آن کتاب ایجاد می‌شد. در همین راستا ما همکاری خودمان را با مجموعه‌های هنری مثل انجمن سینمای جوان شروع کرده‌ایم و خانه کتاب و ادبیات ایران در جشنواره فیلم کوتاه تهران جایزه اقتباس ادبی را اهدا می‌کند. این مسئله هم می‌تواند حوزه نقش آفرینی خبرگزاری هنرآنلاین باشد.
جوایز ادبی و جشنواره‌هایی که ذیل خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار می شود، بخش پایانی گفتگوی هنرآنلاین با آقای رمضانی را رقم زد که در باب همین موضوع، ایشان عنوان کرد: مجموعه جوایزی که خانه کتاب و ادبیات ایران دارد از جشنواره کتاب و رسانه، جشنواره بین‌المللی شعر فجر جایزه ادبی جلال‌آل‌احمد، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و جایزه جهانی کتاب سال همگی در سه ماه پایانی سال برگزار می‌شود. از بین این جوایز، اختتامیه جایزه ادبی جلال 6 دی ماه برگزار شد. درباره جشنواره شعر فجر هم باید اشاره کنم احکام اعضای هیئت علمی صادر و به زودی هیئت علمی، داوران این جشنواره را انتخاب می‌کنند؛ این جشنواره امسال با سبک متفاوتی برگزار خواهد شد. ما تلاش داریم آداب و آیین جشنواره را به شکلی برگزار کنیم که دوباره ارجمندی و ارزشمندی این حوزه به چشم همگان بیاید. کما این که تجلیلی سال گذشته از استاد فرید انجام شد، در همین راستا بود.
در پایان هم از مدیر عامل خانه کتاب درباره تاثیرگزاری جشنواره شعر فجر و تفاوت تاثیرگزاری این جشنواره به نسبت جشنواره فیلم فجر سوال کردیم که وی در پاسخ به این سوال گفت: اینجا تفاوت قابل توجهی وجود دارد؛ فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر برای اولین بار اکران می‌شوند و در معرض مخاطبین قرار می‌گیرند. اما اگر چاپ شدن اشعار، همزمان با سروده شدن باشد، یکسال پس از پخش و بعد از اقبال عمومی، داوری می‌شود. اثری که به دبیرخانه جشنواره می‌رسد، یکسال است که توسط محافل مختلف و همچنین خود مردم ارزیابی شده است. از این جهت جشنواره فیلم و شعر قابل قیاس نیست. جشنواره‌های ادبی از دل مردم شروع می‌شود و به قله می‌رسد اما جشنواره فیلم فجر سیاق متفاوتی دارد. ضمنا تفاوت تعداد آثار تولید شده در ادبیات، به نسبت هنرهای نمایشی، قابل توجه است. شکل برگزاری جشنواره‌ها و توجه رسانه‌ها به آنها هم می‌تواند تفاوت را ایجاد کند. بعلاوه باید اشاره کنم که فیلم برای جمع است و کتاب در خلوت فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گفتگو: محمدحسین خدایی