به گزارش هنرآنلاین، شرح ابن ابی الحدید یکی از مهم‌ترین شرح‌های نوشته‌شده بر نهج‌البلاغه است. هر چند که در شیعه بودن یا اهل تسنن بودن ابن ابی الحدید در میان شیعیان و اهل‌تسنن اختلاف نظرهای متعددی وجود دارد اما به‌طور مشخص و در آرای دو طرف این مسئله مشهود است که وی ارادت خاصی به امام علی (ع) داشته و به پیروی از مکتب معتزله، این امام را از دیگر خلفای راشدین برتر می‌دانسته است، تا جایی که در کتابش تصریح میکند که امام علی (ع) هم در کثرت ثواب و هم در فضایل و خصال حمیده، از دیگران برتر است. مجموعه بیست جلدی شرح نهج البلاغه که تا پیش از این به صورت عربی محل رجوع بوده است در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را به همراه ترجمه آن ذکر کرده و در بخش دوم بر اساس تقسیم‌بندی موضوعی، موضوعات و مباحث مهم را با سرفصل‌های موضوعی بیان کرده است. لایقی در انجام ترجمه خود برای این کتاب نیز همین ترتیب را رعایت کرده است و بر همین اساس ترجمه کتاب نیز مطابق فصل‌بندی و تقسیم‌بندی متن عربی انجام شده و مترجم تنها با بازنگری و ویرایش جدید ترجمه خود، این کتاب را آماده استفاده کرده است. در نتیجه نویسنده در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را توضیح و در بخش دوم بر اساس موضوعات مطرح شده شرحی بر خطبه‌ها یا بیانات را ارائه کرده است. از آنجا که سخنان امام علی علیهالسلام را مهری است که آن را از سخنان سایر خطبا متمایز می‌سازد، و دارای سبک ویژه‌ای است که سخنان آن حضرت را از سخنان سایر بلغا و سخن‌رانان جدا می‌نماید بسیاری از ادیبان و دانشمندان در طی اعصار کوشش کرده‌اند تا دربارۀ سخنان وی کتب جداگانه و دیوان‌های مستقلی تالیف کنند. در طی زمان و گذشت اعصار انتساب مطالب کتاب نهج البلاغه به امام علی در نزد علما و محققین، خواه متقدم و خواه متاخر محل شک و تردید واقع شده است که ابن ابی الحدید این مطلب را مورد بحث قرار داده است. و اگر در نهج البلاغه تامل کنی، جمله آن را زلالی واحد و نفسی واحد و اسلوبی واحد می‌یابی؛ مثل جسم بسیطی که بعضی از آن با بعضی دیگر در ماهیت اختلافی ندارند یا مانند قرآن عزیزی که اول آن همانند وسط آن، و وسط آن شبیه آخر آن است. غلامرضا لایقی توضیحات خود در مورد این کتاب و متن ترجمه شده‌اش و یا اظهار‌نظرهایی که درباره کتاب مورد نیاز بوده است را در متن به گونه‌ای قرار داده است که مخاطب به راحتی می‌تواند توضیحات تکمیلی مترجم را از متن اصلی تفکیک کند. این کتاب همچنین از دو فهرست مجزا بهره می‌برد. فهرست اول کتاب بر‌اساس خطبه‌ها و شماره خطبه‌ها تنظیم و در کتاب درج شده است و فهرست دوم بر اساس موضوعات مطرح شده در نهج البلاغه مهیا شده است. بر همین اساس مخاطب نیز به راحتی می‌تواند بر اساس شماره خطبه و نیز بر اساس موضوع خطبه به طور جداگانه، به راحتی خطبه مورد نظرش را پیدا کند.آنچه در جلد سوم بر اساس ترتیب خطبه ها خواهید خواند عبرت است از:و از سخنان اوست علیه السلام چون مصقله بن هبیره به سوی معاویه گریخت، و چنین بود که اسرای بنی ناجیه را از کارگزار امیرالمومنین علیه السلام خریداری کرده و…
و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام درباره زهد و بزرگداشت خداوند و کوچک شمردن دنیا.
و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام، هنگامی که آهنگ حرکت به سوی شام کرد.
و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام در ذکر کوفه.
و از خطبه‌های اوست علیهالسلام در هنگام حرکت به سوی شام.
و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام در تمجید و تحمید خداوند سبحان.
و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام که در آن وقوع فتنه ها را وصف میکند.
و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام چون یاران معاویه در گرفتن شریعه فرات در صفین بر یاران او غلبه کردند و آب را از آنان بازداشتند.
و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام که برگزیدهای از آن پیشتر گذشت، آنچه در اینجا یادآور میشویم به سبب اختلاف در روایت، روایتی دیگر از آن است.