گروه فرهنگ و ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین: آیین اختتامیه سومین دوره جایزه ادبی شهید سید علی اندرزگو با رویکرد مقابله با تحریف تاریخ و تطهیر پهلوی‌ها روز دوشنبه 2 آبان 1402 در تالار وحدت برگزار شد و برگزیدگان سومین دوره معرفی شدند. یکی از آثار برگزیده در حوزه کتاب کودک و نوجوان کتاب «بزرگ‌شدی‌ریزه‌میزه» اثر آقای رفیع افتخار است که توسط نشر جمال به چاپ رسیده. به همین مناسبت با حجت الاسلام علیرضا سبحانی نسب مدیر نشر جمال که به طور تخصصی در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کند هم کلام شدیم و صحبتهای ایشان رادرباره جایزه ادبی شهید اندرزگو و کتاب کودک و نوجوان شنیدیم.
حجت الاسلام علیرضا سبحانی در ابتدای گفتگو از ابتدای شکل‌گیری «نشر جمال» و اهداف آن سخن گفت: نشر جمال از سال 1378 شروع به کار کرده‌است و نگاه نشر این بوده که معارف اهل بیت را ترویج کند. حدود 18 سال است که این نشر به حوزه کودک نیز ورود پیدا کرده. بازخوردها نسبت به این نشر به دلیل ورود به چاپ کتاب کودک با موضوعات دینی و مذهبی بیشتر و بهتر و به همین دلیل، بیشتر دیده‌شد. در چند سال اخیر با ترجمه کتاب‌های نشر جمال به زبان‌های دیگر توانستیم ظهور و بروز بین المللی داشته و در حال حاضر نیز به یک نشر بین‌المللی کودک و نوجوان تبدیل شده‌ایم.
مدیر «نشر جمال» جایزه‌های ادبی و جشنواره‌ها را هدایتگر و انگیزه‌بخش دانست و درباره شرکت در این جایزه ادبی و کتاب «بزرگ شدی ریزه میزه» که توسط نشر جمال چاپ و به عنوان برگزیده جایزه ادبی شهید اندرزگو شناخته شد، افزود: ما یک مسیر معین برای نشر پیش می‌بریم و دغدغه‌هایی داریم که با دغدغه‌های فعالان حوزه نشر انقلاب‌اسلامی، همسانی و قرابت دارد. نشر جمال برای جایزه اندرزگو نه تلاشی انجام داد نه برنامه‌ریزی خاصی داشت. ما علاقه‌مند بودیم در حوزه انقلاب‌اسلامی کار تولید کنیم که در همین راستا کتاب «بزرگ‌شدی‌ریزه‌میزه» با بررسی‌ها و پیگیری‌های لازم به چاپ رسید و خوشبختانه این کتاب در جایزه ادبی شهید اندرزگو دیده و به عنوان برگزیده بخش کودک و نوجوان انتخاب شد. از آنجاییکه بعضی موضوعات از جمله انقلاب‌اسلامی، مقاومت فلسطین، دفاع مقدس و بخش‌های دیگر ادبیاتِ پایداری برای ما اهمیت دارد، فارغ از اینکه به دنبال برگزیده شدن کتاب در جشنواره باشیم، آن را چاپ میکنیم. کتاب « بزرگ شدی ریزه میزه» گزارشی از حضور بچه‌ها و تاثیر آنها در انقلاب اسلامی است که با توجه به این که با زبان طنز نگاشته شده، کودکان می‌توانند هم از خواندن آن لذت ببرند و همچنین با کارهای ساده‌ای که در راه انقلاب اسلامی انجام می‌شده آشنا شوند. آقای رفیع افتخار توانسته با قلم طنزش، صفحاتی از تاریخ انقلاب را به گونه‌ای روایت کند که مخاطب کودک و نوجوان از خواندن آن لذت ببرد. این نوشته توانسته با استفاده از ادبیات طنز، فعالیتهای انقلابی منتهی به پیروزی انقلاب را هم به خوبی به تصویر بکشد. مولف و ناشر این توفیق نصیبشان شد که بتوانند اثری با ویژگی‌های ذکر شده تولید کنند که مورد تحسین هیئت داوران جایزه شهید اندرزگو هم قرار گرفت. «جایزه شهید سید علی اندرزگو» می‌تواند به مانند بسیاری جشنواره‌ها و جوایز دیگر هدایت‌کننده و امید‌بخش باشد. البته ناشران انقلاب اسلامی کار خود را انجام می دهند و آثار خود را تولید می کنند و خیلی منتظر جوایز نیستند.
آقای سبحانی نسب صحبتهای همسر شهید اندرزگو در آیین اختتامیه سومین دوره جایزه ادبی که به نام مبارک این شهید نام‌گذاری شده‌است را الهام‌بخش دانست و افزود: در آیین اختتامیه این جایزه از همسر شهید شنیدیم که ایشان در 19 سالگی با چهار فرزند خردسال، هفت‌سال به همراه شهید اندرزگو از دست عوامل رژیم سابق فرار می‌کرد که بتواند همسر انقلابی خود را در راه مبارزه با رژیم طاغوت یاری کند. چنین خاطراتی وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند و باعث می‌شود دیگر برای کار کردن منتظر جوایز نمانیم. این نکته نیز شایان ذکر است که حتما جوایز و جشنواره‌ها انگیزه بخش است و باعث می‌شود که ما تعداد آثار را ببینیم و سعی کنیم سهم خودمان را در این جایزه و امثال آن بیشتر کنیم. به عنوان یک پیشنهاد به نظرم بهتر است که تمام کتابهایی که در جایزه شرکت کرده‌اند، در آیین اختتامیه قبل از ورود به سالن برای همه شرکت‌کنندگان نمایش داده شود که مشخص شود کدام ناشران و نویسندگان در این جایزه شرکت کرده‌اند و سهم هر مجموعه در این باشگاه ادبی چه قدر است. بهتر بود حدود 450 اثری که در این جایزه شرکت کرده‌بودند را می‌شد قبل از ورود به مراسم اختتامیه دید و آثار برگزیده هم به شکل ویژه‌تر در معرض مخاطبان حاضر در این آیین قرار می‌گرفت. وقتی این تعداد کتاب در کنارهم دیده شود، بر روی مخاطبین حاضر تاثیر قابل توجهی دارد. امیدوارم در معرض قرار گرفتن کتابها در دوره بعد جشنواره محقق شود. بعضی اوقات برخی نویسندگان و ناشران با دیدن تعداد بالای آثار سعی خود را می‌کنند که سهمی در دوره های بعدی داشته باشند و نسبت به حضور در این جایزه ادبی کم کاری نکنند.
مدیر نشر جمال در پاسخ به سوال ما مبنی بر چگونگی نیازسنجی این نشر برای مخاطب کودکان و نوجوان، جهت تولید اثر مناسب این رده سنی، این گونه عنوان کرد: ما در بزنگاه‌های مختلف با کودکان و نوجوانان در ارتباط هستیم، علاوه بر این با مربیان تربیتی از حوزه و مدرسه تعاملات خوبی داریم. در نمایشگاههای مختلف خود کودکان با ما صحبت و یا اینکه خودمان با آنها گفتگو و نیازسنجی لازم را انجام می‌دهیم و مسائلی که به موضوعات تخصصی ما نزدیک است را شناسایی و در همان راستا اثر تولید میکنیم. سالهاست «نشر جمال»، موضوع آشنایی کودکان با خدا را به عنوان یک مسئله محوری جهان اسلام شناسایی کرده و در این راستا کار تهیه می‌کند. مهم‌ترین روش در راه نیازسنجی برای کودکان و نوجوانان، زیست صمیمانه با مخاطبین کودک و نوجوان، مخصوصا قشر پرسشگر این رده سنی و به علاوه واکاوی سوالاتی است که در ذهنشان موجود است. شایان ذکر است کودک هر دوره زمانی و زاویه نگاه و واژگان مخصوصش با کودک دوره زمانی قبل متفاوت است.
حجت الاسلام سبحانی نسب درباره بازاریابی و تمهیدات لازم برای فروش آثار «نشر جمال» به خبرگزاری هنرآنلاین این گونه توضیح داد: فروش کتاب در حال حاضر یک مهارت بازاریابی است. البته بازاریابی به هنگام تولید کتاب اتفاق می‌افتد. اگر نیازسنجی و مخاطب‌شناسی درست صورت گیرد و در نتیجه کتابی متناسب با نیاز و ذوق کودک و نوجوان تولید شود، بخش زیادی از بازاریابی و عملیات فروش پیش رفته است. زمانی کتاب تولید می‌شد و تلاش زیادی صورت می‌گرفت که جا بیفتد و به فروش رود، اما الان هنگام نوشتن و طراحی جلد و دیگر فرایندهای تولید کتاب باید مخاطب را در نظر داشت. عرق‌ریزان ما باید هنگام تولید کتاب باشد نه این که اثری کم کیفیت تولید شود که نیاز به تلاش زیاد برای فروش آن باشد. تلاش زیاد ما در زمان تولید اثر بیشتر راه فروش را می‌رود. البته جامعه یک سری نیازهای ذاتی دارد و باید برای آنها کتاب خوب نوشته شود. در برخی ژانرها مانند وحشت، هیجان و طنز بومی شدن و کارهای قوی مقداری زمان می برد. آثار خیلی قوی و برگزیده خارجی در موضوعات ذکر شده وارد کشور می‌شوند. ناشرین تازه کار توان رقابت با این آثار را ندارند. ولی در موضوعی مثل آشنایی کودکان با خدا ما رقیبی نداریم زیرا معارف قرآن و اهل بیت در دسترس ماست. متاسفانه یا خوشبختانه ما با اثر نهادها مرتبط نیستیم. ما به جای زمان گذاشتن برای جلسات با ارگان ها، سعی می کنیم که زمان بیشتری برای تولید اثر اختصاص دهیم. به عنوان مثال به جای این که در یک زمان معین سه اثر تولید کنیم، سعی میکنیم با تمرکز بیشتر پنج اثر در اختیار مخاطب قرار دهیم. نشر جمال با این که نشری خصوصی به حساب می آید به جای این که سراغ سازمان ها رود سعی کرده اثر با کیفیتی تولید کند.
در پایان علیرضا سبحانی، وضعیت کتاب کودک را رو به پیشرفت دانست و اضافه کرد: وضعیت کتاب کودک و نوجوان نسبت به قبل بهتر شده‌است اما با توجه به نیاز جامعه، جایگاه خوبی ندارد. بزرگترین دلیل آن هم این است که ریل‌گذاری نهادینه‌ای نداشتیم و هر کس کار خودش را کرده و با برنامه‌ریزی پیش نرفته‌ایم.
محمدحسین خدایی